આ થેરાપી છે 6 હજાર વર્ષ જૂની, ત્વચા અને સ્નાયુઓ માટે છે અસરકારક, દુખાવો થાય છે છુમંતર
ક્રિકેટર મોહમ્મદ શમી જેવી ઘણી હસ્તીઓ અને ખેલાડીઓ પીડા રાહત માટે કપિંગ થેરાપીનો ઉપયોગ કરે છે. આ 5000 વર્ષ જૂની ઉપચાર પદ્ધતિમાં વિવિધ પ્રકારો છે જેમ કે વેક્યુમ, ફાયર, અને વાંસ કપિંગ. જો કે, સગર્ભા સ્ત્રીઓ અને કેટલીક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા ધરાવતા લોકોએ તેનો ઉપયોગ ટાળવો જોઈએ. આ લેખ કપિંગ થેરાપીના ફાયદાઓ અને ગેરફાયદાઓ વિશે વિસ્તૃત માહિતી આપે છે.
ક્રિકેટર મોહમ્મદ શમીની બોલિંગના દરેક લોકો દિવાના છે પરંતુ થાક અને દર્દને દૂર કરવા માટે તે જે થેરાપીનો ઉપયોગ કરે છે તે કપિંગ થેરાપી છે. માત્ર મોહમ્મદ શમી જ નહીં, ઘણા એથ્લેટ, સેલિબ્રિટી અને સ્પોર્ટ્સ પર્સન ઇજાઓ અને પીડામાંથી રાહત મેળવવા માટે કપિંગ થેરાપીનો ઉપયોગ કરે છે.
કપિંગ થેરાપી શું છે?
પતંજલિ યોગગ્રામના મેડિકલ ઓફિસર ડૉ. અજીત રાણા કહે છે કે કપિંગ થેરાપી લગભગ 5000 વર્ષ પહેલાથી પ્રચલિત છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ સૌથી જૂની ઉપચાર છે. જેનો ઉપયોગ ચીન અને ગ્રીસના લોકો શરીરના દુખાવા, તાવ અને સ્નાયુઓના દુખાવાની સારવાર માટે કરતા હતા. હિપ્પોક્રેટ્સે કપિંગ થેરાપી વિશે સમજાવ્યું હતું કે શરીરના તમામ ભાગો અલગ-અલગ આકારમાં હોય છે, કપિંગ થેરાપી માટે, વિવિધ આકાર અને કદના કપ હોય છે, જેનો ઉપયોગ શરીરના વિવિધ ભાગો પર થાય છે. કપિંગ થેરાપીને ગ્રીકમાં હિજામા થેરાપી પણ કહેવામાં આવે છે.
કપિંગ થેરાપી શા માટે લેવામાં આવે છે?
કપીંગ થેરાપીના નિષ્ણાંત ડો.અજીત રાણા કહે છે કે જો શરીરમાં કોઈ એક જગ્યાએ લોહી એકઠું થાય તો પીડા થાય છે. એ દર્દના ઈલાજ માટે હિપ્પોક્રેટ્સે કહ્યું હતું કે કપિંગ થેરાપી લેવી વધુ સારું છે. આમાં દર્દીને કોઈપણ પ્રકારની દવા આપવામાં આવતી નથી. સેલિબ્રિટી પણ તેનો ઉપયોગ એન્ટી એજિંગ અને સ્કિન માટે કરે છે.
કપિંગ થેરાપીના કેટલા પ્રકાર છે?
કપિંગ થેરાપીનું નામ સ્થળ પ્રમાણે બદલાય છે. ઇજિપ્તવાસીઓ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવામાં આવતી થેરાપીને કપિંગ થેરાપી કહેવામાં આવતી હતી, જ્યારે ભારતમાં તે સિંગી તરીકે ઓળખાતી હતી. સિંગીમાં પ્રાણીઓના શિંગડાનો ઉપયોગ થતો હતો. નિષ્ણાતો કહે છે કે, જો કોઈના શરીરમાં સ્નાયુઓ જકડાઈ જાય કે દુખાવો થતો હોય તો પ્રાણીના શિંગડા લગાવીને ઉપચાર આપવામાં આવતો હતો. આધુનિક વિજ્ઞાનમાં તેને કપીંગ નામ આપવામાં આવ્યું છે.
કપિંગ થેરાપી ચાર પ્રકારની છે.
વેક્યુમ કપીંગ અથવા ડ્રાય કપીંગઃ જેમાં પ્લાસ્ટિકના કપ મૂકવામાં આવે છે. જ્યાં પણ દુખાવો થાય છે, ત્યાં પ્લાસ્ટિકના કપ મૂકવામાં આવે છે અને પંપની મદદથી સ્નાયુઓને ખેંચવામાં આવે છે. જે દુખાવામાં રાહત આપે છે.
ફાયર કપિંગ– તેમાં ગરમી અને સ્નાયુ પંમ્પિંગ બંનેનો સમાવેશ થાય છે. જ્યાં શરીરમાં વધુ પડતી જકડાઈ હોય અથવા ગરમીની જરૂર હોય ત્યાં તેને પંપીંગ દ્વારા છોડવામાં આવે છે. તેનાથી લોહીનો પ્રવાહ વધે છે, દુખાવામાં રાહત મળે છે અને શરીરમાંથી ઝેર દૂર થાય છે. , આ થેરાપીમાં કોટન બોલને આલ્કોહોલમાં ડુબાડીને આગ લગાડવામાં આવે છે. તેમાંથી નીકળતો ધુમાડો કપમાં નાખવામાં આવે છે. ત્વચા પર ગરમ કપ મૂકવામાં આવે છે અને ધુમાડાને કારણે ત્વચા ખેંચાઈ જાય છે. ફાયર કપીંગ પણ ત્રણ પ્રકારના હોય છે
વાંસ કપિંગ– આમાં, કુદરતી વાંસનો એક કપ બનાવવામાં આવે છે અને તેને આગ લગાડવામાં આવે છે, ત્યારબાદ શરીરમાં એક વિભાગ બનાવીને ગરમીનું પરિવહન થાય છે. આ કપિંગ થેરાપી મોટેભાગે એવા લોકોને આપવામાં આવે છે જેમના સ્નાયુઓમાં જકડાઈ હોય. જે પીડાનું કારણ બને છે. વાંસ કપીંગ મોટે ભાગે શિયાળામાં કરવામાં આવે છે. આ એક કુદરતી ઉપચાર છે.
હોર્ન કપિંગ- આમાં પ્રાણીઓના શિંગડાનો ઉપયોગ થાય છે. શિંગડાથી બનેલો કપ ત્વચા પર મૂકવામાં આવે છે.
ગ્લાસ કપિંગ- આમાં, કાચનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, કાચને આગથી ભરવામાં આવે છે અને શરીરમાં એક વિભાગ મૂકવામાં આવે છે. જેના કારણે ત્યાં કાર્બન ડાયોક્સાઇડ આવે છે અને વેક્યૂમ સર્જાય છે. તે સ્નાયુઓ સાથે સંપૂર્ણ રીતે ચોંટી જાય છે. આને કારણે, ગરમી ઊર્જા સ્થાનાંતરિત થાય છે.
આઈસ કપીંગ- જો રમતી વખતે કોઈને ઈજા થાય અને ત્યાં સોજો આવે અથવા કોઈ ઈજા ન થઈ હોય, તો તેનો ઉપયોગ કપમાં બરફ નાખીને કરવામાં આવે છે. જેના કારણે ત્યાં ઠંડકની અસર થશે કારણ કે ત્યાં બર્નિંગ સેન્સેશન છે અને તેની સાથે આ સક્શન ત્યાં બ્લડ સર્ક્યુલેશન વધારશે, તો તે વિસ્તાર ઝડપથી સ્વસ્થ થઈ જશે.
વેટ કપીંગ- ડો.અજીત રાણા જણાવે છે કે આના દ્વારા શરીરના કોઈપણ ભાગમાં એકઠું થયેલું અશુદ્ધ લોહી શુદ્ધ થાય છે. જો કોઈ જગ્યાએ સ્નાયુઓ જકડાઈ ગયા હોય, તો તેનો અર્થ એ કે ત્યાં અશુદ્ધ લોહી એકઠું થયું છે. સર્જિકલ બ્લેડની મદદથી તે જગ્યાએ ખૂબ જ હળવો કટ કરવામાં આવે છે અને ભીના કપિંગ દ્વારા અશુદ્ધ લોહી દૂર કરવામાં આવે છે. પછી ત્યાં નવું લોહી બને છે. તે મોટે ભાગે ડિટોક્સ માટે વપરાય છે.
ઓઝોન કપીંગ – તેનો ઉપયોગ વૃદ્ધત્વ વિરોધી અથવા ત્વચાને કડક કરવા માટે પણ થાય છે, તે સેલિબ્રિટીઓમાં ખૂબ પ્રખ્યાત છે.
કપિંગ થેરાપી નિષ્ણાત ડૉ. શ્રવણ કુમાર જણાવે છે કે જો કોઈ વ્યક્તિની રોગપ્રતિકારક શક્તિ સતત નબળી પડી રહી છે અથવા કોલેસ્ટ્રોલ વધી રહ્યું છે. આ સાથે, જો કોઈને ફેટી લીવર અથવા ચેતા સંકોચન હોય, તો આવી પરિસ્થિતિઓમાં વજન કપિંગ ખૂબ ફાયદાકારક છે.
કોને કપિંગ થેરાપી ન લેવી જોઈએ?
જેમણે ક્યારેય સર્જરી અથવા ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરાવ્યું હોય તેઓએ આ ઉપચાર ન લેવો જોઈએ. સગર્ભા સ્ત્રીઓ, કેન્સર, ત્વચાની એલર્જી અને અછબડા માટે આ ઉપચાર ન લેવાની પણ સલાહ આપવામાં આવે છે.
જ્યારે કેટલાક લોકો અમારું એડવર્ટાઈઝમેન્ટ બોર્ડ જુએ છે ત્યારે તેઓ આવીને પૂછે છે કે આ શું છે, અમે ક્રિકેટર વિરાટ કોહલી અને ઘણી સેલિબ્રિટીઓના હાથ પર કપિંગ થેરાપીના નિશાન જોયા છે. માહિતી મળ્યા બાદ ઘણા લોકો કપિંગ થેરાપી કરાવે છે અને તેમને રાહત પણ મળે છે. આજકાલ જે લોકો જીમમાં જાય છે અને સ્પોર્ટ્સ કરે છે તેઓ કપીંગ થેરાપી વધુ લે છે.
નોંધ :આ લેખ માત્ર જાણકારી માટે છે.સ્વાસ્થ્ય સંબંધીત કંઇ પણ અનુસરતા પહેલા આપ આપના તબીબ અથવા તજજ્ઞોની સલાહ ખાસ લેવી.
