NCERT New Module: NCERT એ જાહેર કર્યા નવા મોડ્યુલ, ‘વોકલ ફોર લોકલ’ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું, બાળકો નવી વસ્તુઓ શીખશે

રાષ્ટ્રીય શૈક્ષણિક સંશોધન અને તાલીમ પરિષદ (NCERT) એ ભારત સરકારના “આત્મનિર્ભર ભારત” અભિયાનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પહેલ કરી છે. તેમણે “સ્વદેશી, વોકલ ફોર લોકલ” નામના બે નવા શૈક્ષણિક મોડ્યુલ બહાર પાડ્યા છે. આ મોડ્યુલ ફક્ત પાઠ્યપુસ્તકોથી આગળ વધે છે; તેઓ વિદ્યાર્થીઓને ભારતના ગૌરવશાળી ઇતિહાસ અને તેના વર્તમાન આર્થિક સ્વનિર્ભરતા વચ્ચે મજબૂત કડી સ્થાપિત કરવામાં મદદ કરે છે.

આ મોડ્યુલ્સ વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના 79મા સ્વતંત્રતા દિવસના ભાષણથી પ્રેરિત છે

NCERT મોડ્યુલ્સનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય વિદ્યાર્થીઓને શીખવવાનો છે કે કેવી રીતે 1905 ના સ્વદેશી ચળવળની ભાવના “આત્મનિર્ભર ભારત” ના આપણા વિઝનમાં ઊંડે સુધી મૂળ ધરાવે છે. આ મોડ્યુલ્સ વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના 79મા સ્વતંત્રતા દિવસના ભાષણથી પ્રેરિત છે, જેમાં તેમણે આત્મનિર્ભરતાને “રાષ્ટ્રીય શક્તિ અને સન્માનનો પાયો” ગણાવ્યો હતો. આ પહેલ ફક્ત આર્થિક વિકાસ સુધી મર્યાદિત નથી. તે વિદ્યાર્થીઓમાં રાષ્ટ્રીય ગૌરવ અને જવાબદારીની ભાવના પણ જગાડે છે.

નવા NCERT મોડ્યુલમાં શું છે?

નવા NCERT મોડ્યુલ્સ માત્ર સ્વદેશી ચળવળના ઐતિહાસિક સંદર્ભને આવરી લેતા નથી પરંતુ આધુનિક ભારતના વિકાસમાં મુખ્ય ક્ષેત્રો (જેમ કે સેમિકન્ડક્ટર ઉદ્યોગ અને સ્થાનિક ઉદ્યોગસાહસિકતા) ની ભૂમિકાને પણ પ્રકાશિત કરે છે. આ મોડ્યુલ્સ દ્વારા NCERT વિદ્યાર્થીઓને ભારતની આર્થિક પ્રગતિમાં સક્રિય સહભાગી બનવામાં અને સ્થાનિક ઉત્પાદનો અને સેવાઓને પ્રોત્સાહન આપવાના મહત્વને સમજવામાં મદદ કરશે.

‘સ્વદેશી’ અને ‘લોકલ ફોર લોકલ’ પર NCERT મોડ્યુલોમાં શું છે?

ઐતિહાસિક સંદર્ભ અને આધુનિક ભારત સાથે જોડાણો

આ નવા NCERT મોડ્યુલો વર્તમાન ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ અને ‘લોકલ ફોર લોકલ’ ને 1905 ના ઐતિહાસિક સ્વદેશી ચળવળ સાથે જોડે છે. તેઓ વિદ્યાર્થીઓને શીખવે છે કે કેવી રીતે તે સમયના નેતાઓ (જેમ કે બાલ ગંગાધર તિલક અને લાલા લજપત રાય) એ બ્રિટિશ ઉત્પાદનોનો બહિષ્કાર કરવા અને ભારતીય ઉદ્યોગોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે હાકલ કરી હતી. આ ઐતિહાસિક સંદર્ભ વિદ્યાર્થીઓને શીખવે છે કે આત્મનિર્ભરતાનો આ વિચાર નવો નથી; તેના બદલે તે ભારતના સ્વતંત્રતા સંગ્રામનો મજબૂત પાયો રહ્યો છે.

સેમિકન્ડક્ટર મિશન અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા

આ મોડ્યુલોનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ ભારત સેમિકન્ડક્ટર મિશનને સમર્પિત છે. આ મોડ્યુલ વિદ્યાર્થીઓને સમજાવે છે કે આર્થિક વિકાસ અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા માટે સેમિકન્ડક્ટર શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. તે ટેકનોલોજીકલ સ્વ-નિર્ભરતાના મહત્વ અને ભારત આ ક્ષેત્રમાં આયાત પરની તેની નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે કેવી રીતે કામ કરી રહ્યું છે તે પણ પ્રકાશિત કરે છે. આ પહેલ વિદ્યાર્થીઓને વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીમાં કરિયર બનાવવા માટે પણ પ્રોત્સાહિત કરે છે. જે દેશ માટે એક મહત્વપૂર્ણ જરૂરિયાત છે.

સ્થાનિક ઉદ્યોગસાહસિકતાને પ્રોત્સાહન આપવું

આ મોડ્યુલોમાં પ્રેરણાદાયી વાર્તાઓ પણ શામેલ છે જે “લોકલ માટે વોકલ” ની ભાવનાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ઉદાહરણોમાં કેરળમાં એક મહિલા ઉદ્યોગસાહસિક દ્વારા સ્થાપિત બોધી સાથવા કોઈર વર્ક્સ અને રાજસ્થાનના જોધપુરમાં એક ગ્રામીણ યુવાનનો સમાવેશ થાય છે. જેણે ગાયના છાણના ઉત્પાદનો બનાવીને રોજગારીનું સર્જન કર્યું હતું. આ વાર્તાઓ દર્શાવે છે કે નાના પાયે સ્થાનિક પહેલ કેવી રીતે નોંધપાત્ર પરિવર્તન લાવી શકે છે અને આર્થિક સશક્તિકરણ તરફ દોરી શકે છે. આ ઉદાહરણો સર્જનાત્મકતા અને ઉદ્યોગસાહસિકતાને સ્થાનિક સંસાધનો સાથે જોડાવા માટે પ્રેરણા આપે છે.

‘એક જિલ્લો એક ઉત્પાદન’ પહેલ

આ શૈક્ષણિક મોડ્યુલ ખાસ કરીને “એક જિલ્લો એક ઉત્પાદન” (ODOP) (One District One Product – ODOP) પહેલનો ઉલ્લેખ કરે છે. આ પહેલ હેઠળ ભારતના 750 થી વધુ જિલ્લાઓમાંથી 1,200 થી વધુ અનન્ય ઉત્પાદનો ઓળખવામાં આવ્યા છે, જેનો હવે માત્ર રાષ્ટ્રીય સ્તરે જ નહીં પરંતુ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પણ પ્રચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ પહેલ દેશના દરેક જિલ્લાને વૈશ્વિક સ્તરે તેની અનન્ય ઓળખ અને આર્થિક સંભાવના દર્શાવવામાં મદદ કરી રહી છે. આ મોડ્યુલ સ્થાનિક ઉત્પાદનોને વૈશ્વિક બજારમાં કેવી રીતે માર્કેટિંગ કરવું તેની સમજ વિકસાવવામાં મદદ કરશે.

માણસ દરેક ક્ષણે નવા-નવા અનુભવો મેળવે છે. આ અનુભવો તે બીજાને કહે છે અને નવી વસ્તુઓ શીખવે છે. જે તેના રોજિંદા વર્તનને અસર કરે છે. સાદી ભાષામાં કહીએ તો અંધકાર તરફથી અંજવાળામાં લઈ જતા જ્ઞાનને શિક્ષણ કહેવામાં આવે છે. જેનાથી વ્યક્તિનું જીવન બદલાય છે અને જીવન જીવવાની દિશા મળે છે.