ઈન્ડિયા પોસ્ટ પેમેન્ટ્સ બેંકનો આવશે IPO, 11 કરોડ એકાઉન્ટસ સાથે સરકારનો છે પાવર, આ છે વિગતો
ઈન્ડિયા પોસ્ટ બેંક (India Post Payments Bank) ટૂંક સમયમાં સાર્વજનિક થઈ જશે. IPPB આગામી વર્ષ સુધીમાં IPO લાવવાની યોજના બનાવી રહી છે. જ્યારે, સરકાર તેના 100 ટકા હિસ્સામાંથી કેટલા ટકા વેચાણ કરશે તે અંગે ચર્ચાઓ થઈ રહી છે. આ પ્રક્રિયા બેંકને સ્મોલ ફાઇનાન્સ બેંકમાં રૂપાંતરિત કરવાના હેતુથી કરવામાં આવી રહી છે.
ઈન્ડિયા પોસ્ટ પેમેન્ટ્સ બેંક (India Post Payments Bank-IPPB) ટૂંક સમયમાં જ તેનો IPO બજારમાં લાવવા જઈ રહી છે. આવી સ્થિતિમાં રોકાણકારોને કમાવાની બીજી તક મળી શકે છે. વાસ્તવમાં, IPPBને સ્મોલ ફાઇનાન્સ બેંકમાં કન્વર્ટ કરવા માટે, કેન્દ્ર સરકાર તેમાં પોતાનો હિસ્સો વેચશે. માર્ચ 2026 સુધીમાં આ બેંકને સાર્વજનિક કરવાની યોજના છે, જેથી બેંકિંગ રેગ્યુલેટરની શરતોનું પાલન કરી શકાય. તમને જણાવી દઈએ કે IPPB સંપૂર્ણ રીતે સરકારની માલિકીની છે, પરંતુ હવે નક્કી કરવામાં આવી રહ્યું છે કે કેટલો હિસ્સો વેચવામાં આવશે.
IPPBના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર આર વિશ્વેશ્વરન કહે છે કે, આરબીઆઈના નિયમો મુજબ, પેમેન્ટ્સ બેંકની નેટવર્થ રૂ. 500 કરોડ હોવાના ત્રણ વર્ષની અંદર જાહેર કરવી પડે છે. આ નિયમને પરિપૂર્ણ કરવા માટે, માર્ચ 2026 સુધીમાં તેને સાર્વજનિક કરવું જરૂરી રહેશે. આ અંગે સરકાર પાસેથી માર્ગદર્શિકા માંગવામાં આવી છે.
IPPB શું છે?
IPPB એ પોસ્ટ વિભાગ હેઠળ રચાયેલી પેમેન્ટ બેંક છે, જેમાં સરકારનો 100% હિસ્સો છે. આ બેંક હવે સાર્વજનિક બનવાના માર્ગે છે, જેથી ભવિષ્યમાં તેને નાની ફાઇનાન્સ બેંકમાં પરિવર્તિત કરી શકાય. આ માટે ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) પાસેથી લાઇસન્સ મેળવવું પડશે. આ શરત માત્ર IPPB પર જ નહીં પરંતુ દરેક પેમેન્ટ બેંક પર લાગુ થશે.
IPPB ની વિશેષતા
IPPB બચત અને ચાલુ ખાતા ખોલે છે. તે સરકારી યોજનાઓમાંથી સીધા ખાતામાં નાણાં ટ્રાન્સફર કરે છે અને તૃતીય-પક્ષ દ્વારા ક્રેડિટ સુવિધા પણ પ્રદાન કરે છે. તેની 1 શાખા અને 649 બેંકિંગ આઉટલેટ્સ છે, જ્યારે દરેક પોસ્ટમેન અને ગ્રામીણ ડાક સેવક તેના બિઝનેસ એજન્ટ તરીકે કામ કરે છે. પેમેન્ટ બેંકો એ ગરીબો, મજૂરો, નાના વેપારીઓ અને ગ્રામીણ વિસ્તારો સુધી બેંકિંગ લઈ જવાનું એક માધ્યમ છે. તેઓ બચત ખાતા ખોલવા અને નાણાં ટ્રાન્સફર કરવાની સુવિધા આપે છે, પરંતુ તેઓ 2 લાખ રૂપિયાથી વધુની થાપણો લઈ શકતા નથી અને લોન પણ આપી શકતા નથી.
કેટલા ખાતા ખોલવામાં આવ્યા?
IPPBએ અત્યાર સુધીમાં 11.2 કરોડ ખાતા ખોલ્યા છે. એકલા 2024માં 2.68 કરોડ નવા ખાતા ખોલવામાં આવ્યા હતા, જેમાંથી 59% મહિલાઓના છે. આમાંના ત્રણ-ચતુર્થાંશ ખાતા ગ્રામીણ વિસ્તારોના છે. આઈપીપીબીના મેનેજિંગ ડિરેક્ટરનું કહેવું છે કે તેમનું લક્ષ્ય હાંસલ થઈ ગયું છે. માર્ચ 2026 સુધીમાં અમે 13-14 કરોડ ખાતા ખોલીશું. આવી સ્થિતિમાં તેઓ સ્મોલ ફાઇનાન્સ બેંક બનવા માંગે છે, જેથી સેવાઓનો વ્યાપ વધારી શકાય.
આ બેંકો પણ સાર્વજનિક હશે
એરટેલ અને જિયો જેવી મોટી ટેલિકોમ પેમેન્ટ બેંકોએ પણ રૂ. 500 કરોડની નેટવર્થ ધરાવતા ત્રણ વર્ષમાં જાહેરમાં જવું પડશે. હાલમાં, ફક્ત ફિનો પેમેન્ટ્સ બેંક આ ક્ષેત્રમાં સૂચિબદ્ધ છે, જેણે સ્મોલ ફાઇનાન્સ બેંક લાયસન્સ માટે અરજી કરી છે.
