મહાકાળી કોણ છે, તેમની વિવેકાનંદ અને રામકૃષ્ણ સાથે જોડાયેલી વાર્તાઓ શું છે? જાણો
Durga Pooja : મહાકાળી એક ફિલ્મ માટે ચર્ચામાં છે. શું તમે જાણો છો કે મા કાલીનો સ્વભાવ શું છે? શા માટે તેને શક્તિનું સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે? તેણી કેવી રીતે દેખાઈ? રામકૃષ્ણ પરમહંસ અને વિવેકાનંદ વિશે તેમની વાર્તાઓ શું છે? તેમના કેટલા સ્વરૂપો છે?
હિન્દુઓની આરાધ્ય શક્તિની દેવી કાલી ચર્ચામાં છે. શાસ્ત્રો કહે છે કે લોકો ખ્રિસ્તના સેંકડો વર્ષો પહેલાથી કાલી સ્વરૂપની પૂજા કરતા આવ્યા છે. તે દુષ્ટ અને દુષ્ટ શક્તિઓનો નાશ કરનારી દેવી છે. એવી શક્તિ જે કોઈપણ દુષ્ટ શક્તિને હરાવી શકે છે. વિવેકાનંદ અને રામકૃષ્ણ પરમહંસ તેમના પરમ ઉપાસક હતા. કાલી અથવા મહાકાળી (Maa Kali)ને ઘણા નામોથી બોલાવવામાં આવે છે. તે સુંદર દેવી પાર્વતીનું શ્યામ અને ભયાનક સ્વરૂપ છે. જેની ઉત્પત્તિ અસુરોના વિનાશ માટે હતી. ખાસ કરીને બંગાળ, ઓડિશા અને આસામમાં તેમની પૂજા (Pooja) થાય છે. કાલી પણ શાક્ત પરંપરાની દસ મહાવિદ્યાઓમાંની એક માનવામાં આવે છે.
‘કાલી’ એટલે કાળથી જન્મેલી. તે દુષ્ટ, શૈતાની પ્રકૃતિના લોકોને ક્યારેય માફ કરતી નથી. દુષ્ટતા પર જુલમ કરે છે. એટલા માટે મા કાલી શુભચિંતક છે અને સારા લોકો દ્વારા આદરણીય છે. બંગાળીમાં કાલીનો બીજો અર્થ શાહી અથવા પ્રકાશ છે.
રાક્ષસોના વિનાશની વાર્તા
હિંદુ પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર શુભ અને નિશુમ્ભ બે રાક્ષસ ભાઈઓ હતા, જેઓ મહર્ષિ કશ્યપ અને દનુના પુત્રો અને રંભા, નમુચી, હયગ્રીવ, સ્વરભાનુ, દૈત્યરાજ, કરંભ, કાલકેતુ અને વપ્રચિતિના ભાઈઓ હતા. આ બંને ભાઈઓ અને કાલીનો મહિમા પણ દુર્ગા ચાલીસામાં વર્ણવવામાં આવ્યો છે.
એવું કહેવાય છે કે ભગવાન ઈન્દ્રએ એકવાર નમુચીનો વધ કર્યો હતો. તેથી ક્રોધિત થઈને શુંભ-નિશુમ્ભાએ તેમની પાસેથી ઈન્દ્રાસન છીનવી લીધું. આ દરમિયાન પાર્વતીએ મહિષાસુરનો વધ કર્યો. પછી શુમ્ભા અને નિશુમ્ભા તેમની સામે બદલો લેવા નીકળ્યા. બંનેએ પાર્વતીની સામે એક વિચિત્ર શરત મૂકી કે તેઓ બંનેમાંથી કોઈ એક સાથે લગ્ન કરે અથવા મરવા માટે તૈયાર રહે. પાર્વતીએ યુદ્ધ માટે પડકાર ફેંક્યો. કહ્યું કે જે મને યુદ્ધમાં હરાવે તેની સાથે હું લગ્ન કરીશ. યુદ્ધમાં બંને માર્યા ગયા.
મુખ્ય મંદિર
કોલકાતાના બેરકપુરમાં આવેલ દક્ષિણેશ્વર કાલી મંદિર સૌથી પ્રસિદ્ધ કાલી મંદિરોમાંનું એક છે. આ મંદિર ઐતિહાસિક છે. મંદિરના મુખ્ય દેવતા ભવતારિણી છે, જે હિંદુ દેવી કાલી માતા છે. કોલકાતાના કાલીઘાટ મંદિર પછી આ સૌથી પ્રખ્યાત કાલી મંદિર છે. તેનું નિર્માણ 1854માં જાન બજારની રાણી રાસમણીએ કરાવ્યું હતું. સ્વામી રામકૃષ્ણ પરમહંસ અને વિવેકાનંદ પણ આ મંદિરમાં તેમની પૂજા કરતા હતા. સ્વામી રામકૃષ્ણ વર્ષ 1857-68 દરમિયાન આ મંદિરના મુખ્ય પૂજારી હતા. પછી તે તેમનું આધ્યાત્મિક સ્થાન બની ગયું. વિવેકાનંદ અને કાલી મા વિશેની વાર્તા પણ ખૂબ જ લોકપ્રિય છે.
વિવેકાનંદ અને તેમની કાલી ઉપાસના
ત્યારે વિવેકાનંદ ભણતા હતા. તેઓ એમ.એ.માં હતા. ત્યારબાદ તેઓ નરેન્દ્ર તરીકે ઓળખાતા. તે કાલીના મહાન ઉપાસક હતા. પરમહંસ રામકૃષ્ણના પ્રિય શિષ્ય હતા. તેમના પિતા વિશ્વનાથ દત્તનું 1884માં અવસાન થયું હતું. પરિવાર આર્થિક સંકટમાંથી પસાર થવા લાગ્યો. ત્યારબાદ નરેન્દ્ર પર પણ નોકરી કરવાનું દબાણ હતું. તેણે નોકરી શોધવાની કોશિશ શરૂ કરી પરંતુ કામ લાગતું નહોતું, પછી એક દિવસ ગુરુદેવ રામકૃષ્ણ પાસે પહોંચ્યા અને તેમના પરિવારની મુશ્કેલ પરિસ્થિતિ વિશે જણાવતા પૂછ્યું કે નોકરીના પોતાના પરના દબાણ વિશે, હવે રસ્તો કેવી રીતે મળશે.
રામકૃષ્ણએ કહ્યું, તરત જ માતા કાલી પાસે મંદિરની અંદર જાઓ અને તેમને પરિવારની આર્થિક સંકડામણ દૂર કરવા કહ્યું. વિવેકાનંદ માતાની મૂર્તિની સામે પહોંચ્યા અને તેમના માતૃ સ્વરૂપને જોઈને તેઓ આદરથી ભરાઈ ગયા. માતાને પ્રાર્થના કરવા લાગ્યા – માતા વિવેક આપો, નિરાકરણ અને ભક્તિ આપો, કંઈક એવું કરો કે તમે દરરોજ દર્શન કરી શકો. જ્યારે તે પહોંચ્યો ત્યારે પરમહંસએ પૂછ્યું – શું તેણે માતાને આર્થિક સંકટ દૂર કરવા પ્રાર્થના કરી હતી. વિવેકાનંદે કહ્યું – ના.
રામકૃષ્ણે તેને ફરીથી મોકલ્યો. આ વખતે તેણે તે જ કર્યું જે તેણે પહેલી વાર કર્યું હતું. ત્રીજી વખત ફરી એ જ. ત્યારે રામકૃષ્ણે કહ્યું કે હવે મારે તમારા માટે કંઈક કરવું છે. તેમણે તેમને આશીર્વાદ આપ્યા કે તેમના પરિવારમાં ક્યારેય ખોરાક અને કપડાની કમી ન થવી જોઈએ. આમ થયું. વિવેકાનંદ તેમના સમગ્ર જીવન દરમિયાન માતા કાલીના પરમ ઉપાસક રહ્યા.
રામકૃષ્ણ અને કાલી
રામકૃષ્ણ પરમહંસએ તેમનું મોટા ભાગનું જીવન એક પરમ ભક્ત તરીકે વિતાવ્યું હતું. તે કાલીનો ભક્ત હતા. તેમના માટે કાલી કોઈ દેવી નહોતી, તે એક જીવંત વાસ્તવિકતા હતી. કાલી તેની સામે નાચતી, હાથે ખાતી, બોલાવે ત્યારે આવતો. તે તેમને આનંદપૂર્વક છોડીને જતી. તે ખરેખર બન્યું હતું, આ ઘટના ખરેખર બની હતી. તેને કોઈ આભાસ નહોતો, તે વાસ્તવમાં કાલીને ખવડાવતો હતો. જ્યારે તેણી તેનામાં પ્રચલિત થશે, ત્યારે તે આનંદિત થઈ જશે. નાચવા લાગ્યો. જ્યારે તે થોડો ધીમો હતો અને કાલિ સાથેનો સંપર્ક તૂટી ગયો હતો, ત્યારે તે બાળકની જેમ રડવા લાગ્યો હતો.
મહાભારતમાં વેદોનો ઉલ્લેખ
કાલીનો ઉલ્લેખ સૌપ્રથમ અર્થવેદમાં થયો હતો. મહાભારતમાં પણ તેમનો ઉલ્લેખ છે. બંગાળમાં તે હંમેશા મુખ્ય શક્તિ દેવી રહી છે. બંગાળમાં, સુભાષ ચંદ્ર બોઝથી લઈને લગભગ દરેક નેતા તેમની પૂજા અથવા ભક્તિ બતાવશે. ત્યાં કાલી પર મહાકાવ્યો અને કવિતાઓ લખાઈ. પુરાણોમાં તેમની બહાદુરી વિશે ઘણી વાર્તાઓ છે.
તંત્ર મંત્ર અને શક્તિના ઉપાસકો
દેશમાં કાલીને તંત્ર મંત્રની દેવી માનવામાં આવે છે, તો તે બુરાઈઓ સામે લડવાની શક્તિ પણ છે. જો કે તેનું માતૃસ્વરૂપ પણ સામે આવ્યું છે. તે પાર્વતીનો એક અંશ છે.
Latest News Updates
