શું તમે જાણો છો ભગવાન શિવને 3 પુત્ર ઉપરાંત ત્રણ પુત્રી પણ હતી, ચાલો જાણીએ રોચક કથા
શિવની ત્રણ પુત્રીઓના નામ છે - અશોક સુંદરી, જ્યોતિ અથવા માતા જ્વાળામુખી અને દેવી વાસુકી અથવા મનસા. જોકે ત્રણેય બહેનો તેમના ભાઈઓની જેમ બહુ લોકપ્રિય નથી, પરંતુ દેશના ઘણા ભાગોમાં તેમની પૂજા કરવામાં આવે છે.
બહુ ઓછા લોકો જાણતા હશે કે ભગવાન શિવ(Lord Shiva)ને ખરેખર 6 બાળકો છે. તેમને ત્રણ પુત્રો છે અને તેમની સાથે 3 પુત્રીઓ પણ છે. તેમનું વર્ણન શિવપુરાણમાં જોવા મળે છે.ભગવાન શિવના ત્રીજા પુત્રનું નામ ભગવાન અયપ્પા છે અને દક્ષિણ ભારતમાં તેમની સંપૂર્ણ ભક્તિ સાથે પૂજા કરવામાં આવે છે. તે જ સમયે, શિવની ત્રણ પુત્રીઓના નામ છે – અશોક સુંદરી, જ્યોતિ અથવા માતા જ્વાળામુખી અને દેવી વાસુકી અથવા મનસા. જોકે ત્રણેય બહેનો તેમના ભાઈઓની જેમ બહુ લોકપ્રિય નથી, પરંતુ દેશના ઘણા ભાગોમાં તેમની પૂજા(Pooja) કરવામાં આવે છે. તેમાંથી શિવની ત્રીજી પુત્રી એટલે કે વાસુકીને દેવી પાર્વતીની સાવકી પુત્રી માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પાર્વતીએ કાર્તિકેયની જેમ વાસુકીને જન્મ આપ્યો નથી.
1. અશોક સુંદરી(ઓખા)
શિવની મોટી પુત્રી અશોક સુંદરીને તેની એકલતા દૂર કરવા માટે દેવી પાર્વતીએ જન્મ આપ્યો હતો. તે એક દીકરી ઈચ્છતી હતી. દેવી પાર્વતીની જેમ અશોક સુંદરી પણ ખૂબ જ સુંદર હતા. તેથી સુંદરતાના કારણે તેને અશોક નામ આપવામાં આવ્યું કારણ કે તે પાર્વતીની એકલતાનું દુઃખ દૂર કરવા આવ્યા હતા. ગુજરાતમાં અશોક સુંદરીની વિશેષ પૂજા થાય છે.
અશોક સુંદરી માટે એવું પણ કહેવાય છે કે જ્યારે ભગવાન શિવે બાળ ગણેશનું શિરચ્છેદ કર્યું હતું ત્યારે તે ડરીને મીઠાની કોથળીમાં સંતાઈ ગયા હતા. આ કારણે તેઓ મીઠાના મહત્વ સાથે પણ જોડાયેલા છે.
2. જ્યોતિ
શિવની બીજી પુત્રીનું નામ જ્યોતિ છે અને તેના જન્મ સાથે સંબંધિત બે વાર્તાઓ કહેવામાં આવે છે. પ્રથમ મુજબ, જ્યોતિનો જન્મ શિવના તેજમાંથી થયો હતો અને તે તેની આભાનું સ્વરૂપ છે. બીજી માન્યતા અનુસાર, પાર્વતીના કપાળમાંથી નીકળતા તેજમાંથી જ્યોતિનો જન્મ થયો હતો. દેવી જ્યોતિનું બીજું નામ જ્વાલામુખી પણ છે અને તમિલનાડુના ઘણા મંદિરોમાં તેની પૂજા કરવામાં આવે છે.
3.માનસા
શિવની આ પુત્રી વિશે તમે નહીં જાણતા હોવ, આ દેવી ખૂબ ગુસ્સાનું પ્રતિક છે તેવી માન્યતા છે. મનસા દેવી શિવ- પાર્વતીના દિકરી નથી, પંરતુ તે શિવના માનસમાંથી બનેલા હોય તેને મનસા કહેવામાં આવ્યા.
મનસા દેવી, સાપોની દેવી તરીકે જાણીતાં છે અને તેમની પૂજા ખાસ કરીને બંગાળ અને નોર્થ-ઇસ્ટર્ન રાજ્યોમાં કરવામાં આવે છે. તેઓ એવું માને છે કે માતા મનસા એ છે કે જેઓ પૃથ્વી પરના બધા જ સાપોને નિંયત્રિત કરે છે અને જો કોઇ સાપ કરડે તો તેમની પૂજા કરવાથી સારવાર થઇ જાય છે. આ ઉપરાંતા યશ અને સમૃદ્ધિ માટે પણ માતા મનસાની પૂજા કરે છે.
એવું કહેવાય છે કે મનસાનું એક નામ વાસુકી પણ છે અને તેના પિતા, સાવકી માતા અને પતિ દ્વારા અવગણનાને કારણે તેનો સ્વભાવ ખૂબ જ ક્રોધી માનવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે કોઈપણ મૂર્તિ કે ચિત્ર વગર તેની પૂજા કરવામાં આવે છે. તેની જગ્યાએ ઝાડની ડાળી, માટીના વાસણ અથવા માટીના સાપની પૂજા કરવામાં આવે છે. તેમને અછબડા અથવા સાપના ડંખથી બચાવવા માટે તેમની પૂજા કરવામાં આવે છે. બંગાળના ઘણા મંદિરોમાં તેમની વિધિવત પૂજા કરવામાં આવે છે.
ભગવાન શિવના ત્રીજા પુત્રનું નામ ભગવાન અયપ્પા છે અને દક્ષિણ ભારતમાં તેમની સંપૂર્ણ ભક્તિ સાથે પૂજા કરવામાં આવે છે. તે જ સમયે, શિવની ત્રણ પુત્રીઓના નામ છે – અશોક સુંદરી, જ્યોતિ અથવા માતા જ્વાળામુખી અને દેવી વાસુકી અથવા મનસા. જોકે ત્રણેય બહેનો તેમના ભાઈઓની જેમ બહુ લોકપ્રિય નથી, પરંતુ દેશના ઘણા ભાગોમાં તેમની પૂજા કરવામાં આવે છે. તેમાંથી શિવની ત્રીજી પુત્રી એટલે કે વાસુકીને દેવી પાર્વતીની સાવકી પુત્રી માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પાર્વતીએ કાર્તિકેયની જેમ વાસુકીને જન્મ આપ્યો નથી.
1. અશોક સુંદરી(ઓખા)
શિવની મોટી પુત્રી અશોક સુંદરીને તેની એકલતા દૂર કરવા માટે દેવી પાર્વતીએ જન્મ આપ્યો હતો. તે એક દીકરી ઈચ્છતી હતી. દેવી પાર્વતીની જેમ અશોક સુંદરી પણ ખૂબ જ સુંદર હતા. તેથી સુંદરતાના કારણે તેને અશોક નામ આપવામાં આવ્યું કારણ કે તે પાર્વતીની એકલતાનું દુઃખ દૂર કરવા આવ્યા હતા. ગુજરાતમાં અશોક સુંદરીની વિશેષ પૂજા થાય છે.
અશોક સુંદરી માટે એવું પણ કહેવાય છે કે જ્યારે ભગવાન શિવે બાળ ગણેશનું શિરચ્છેદ કર્યું હતું ત્યારે તે ડરીને મીઠાની કોથળીમાં સંતાઈ ગયા હતા. આ કારણે તેઓ મીઠાના મહત્વ સાથે પણ જોડાયેલા છે.
2. જ્યોતિ
શિવની બીજી પુત્રીનું નામ જ્યોતિ છે અને તેના જન્મ સાથે સંબંધિત બે વાર્તાઓ કહેવામાં આવે છે. પ્રથમ મુજબ, જ્યોતિનો જન્મ શિવના તેજમાંથી થયો હતો અને તે તેની આભાનું સ્વરૂપ છે. બીજી માન્યતા અનુસાર, પાર્વતીના કપાળમાંથી નીકળતા તેજમાંથી જ્યોતિનો જન્મ થયો હતો. દેવી જ્યોતિનું બીજું નામ જ્વાલામુખી પણ છે અને તમિલનાડુના ઘણા મંદિરોમાં તેની પૂજા કરવામાં આવે છે.
3.માનસા
શિવની આ પુત્રી વિશે તમે નહીં જાણતા હોવ, આ દેવી ખૂબ ગુસ્સાનું પ્રતિક છે તેવી માન્યતા છે. મનસા દેવી શિવ- પાર્વતીના દિકરી નથી, પંરતુ તે શિવના માનસ માંથી બનેલા હોય તેને મનસા કહેવામાં આવ્યા.
મનસા દેવી, સાપોની દેવી તરીકે જાણીતાં છે અને તેમની પૂજા ખાસ કરીને બંગાળ અને નોર્થ-ઇસ્ટર્ન રાજ્યોમાં કરવામાં આવે છે. તેઓ એવું માને છે કે માતા મનસા એ છે કે જેઓ પૃથ્વી પરના બધા જ સાપોને નિંયત્રિત કરે છે અને જો કોઇ સાપ કરડે તો તેમની પૂજા કરવાથી સારવાર થઇ જાય છે. આ ઉપરાંતા યશ અને સમૃદ્ધિ માટે પણ માતા મનસાની પૂજા કરે છે.
એવું કહેવાય છે કે મનસાનું એક નામ વાસુકી પણ છે અને તેના પિતા, સાવકી માતા અને પતિ દ્વારા અવગણનાને કારણે તેનો સ્વભાવ ખૂબ જ ક્રોધી માનવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે કોઈપણ મૂર્તિ કે ચિત્ર વગર તેની પૂજા કરવામાં આવે છે. તેની જગ્યાએ ઝાડની ડાળી, માટીના વાસણ અથવા માટીના સાપની પૂજા કરવામાં આવે છે. તેમને અછબડા અથવા સાપના ડંખથી બચાવવા માટે તેમની પૂજા કરવામાં આવે છે. બંગાળના ઘણા મંદિરોમાં તેમની વિધિવત પૂજા કરવામાં આવે છે.
નોંધ: અહી આપવામાં આવેલી જાણકારી ધાર્મિક આસ્થાઓ અને લોક માન્યતાઓ આધારિત છે, જેનો કોઈ વૈજ્ઞાનિક આધાર નથી. સામાન્ય જનરૂચિને ધ્યાનમાં રાખીને આ લેખને અહી પ્રસ્તુત કરવામાં આવ્યો છે.
