ગુજરાત વિધાનસભાની ચૂંટણી માટે કોંગ્રેસ ચૂંટણી વ્યૂહરચનાકાર પ્રશાંત કિશોરને જોડવા શા માટે આતુર ?
છ મહિના અગાઉ પ્રશાંત કિશોરે 2024ની લોકસભા ચૂંટણી માટે પાર્ટીના વ્યૂહરચનાકાર તરીકે કોંગ્રેસ નેતૃત્વની ખુલ્લેઆમ ટીકા કરી હતી છતાં પણ આજે કોંગ્રેસ શા માટે તેને સામેલ કરવા મથામણ કરી રહી છે તે જાણવાનો આજે પ્રયત્ન કરીશું.
રાકેશ દીક્ષિત
ચૂંટણી વ્યૂહરચનાકાર પ્રશાંત કિશોર (Prashant Kishor) સંપૂર્ણ તટસ્થ છે, પરંતુ કેટલાક લોકો તેમની ભાડૂતી તરીકે ટીકા પણ કરે છે. 2014ની લોકસભા ચૂંટણી દરમિયાન ભાજપના મુખ્ય વ્યૂહરચનાકાર તરીકે પ્રસિદ્ધિમાં આવ્યા પછી PKએ ઘણા રાજકીય પક્ષો (Political Party) માટે કામ કરતા એક વિચારધારા-તટસ્થ રાજકીય વિશ્લેષક તરીકેની તેમની બિલ્ટ-અપ પ્રતિષ્ઠાને કલંકિત કરી હતી. જો કે તેમના ટીકાકારો તેમની કથિત તટસ્થતાને તકવાદી તરીકે જુએ છે. વિવેચકો તેમને ગમે તેટલા રેટ કરે, તે એક નિર્વિવાદ હકીકત છે કે રાજકીય વર્ગ પ્રશાંત કિશોરને ખૂબ જ ગંભીરતાથી લે છે અને ચૂંટણી (Election) જીતવાની આશામાં તેમની કંપનીની સેવા લેવા માટે આતુર હોય છે.
પ્રાદેશિક દિગ્ગજો સાથે PKના સંબંધો
2014ની લોકસભા ચૂંટણી પછી તરત જ અમિત શાહ (Amit Shah) અને પ્રશાંત કિશોરના સંબંધો વણસી ગયા હતા. આ પછી તેમના ભાજપ સાથેના તમામ સંપર્કો ખતમ થઈ ગયા છે. પરંતુ પ્રાદેશિક પક્ષોમાં તેમની વધુ માંગ છે. આજે રાજકીય પક્ષોએ પણ ચૂંટણી વ્યૂહરચનાકારની વિશાળ નેટવર્કિંગ અને પ્રતિભાનો સ્વીકાર કર્યો છે. બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારે (Nitish Kumar) જૂની વાતો ભૂલીને તાજેતરમાં પ્રશાંત કિશોર સાથે મુલાકાત કરી હતી. 2015ની બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણીમાં (Bihar Assembly election) જનતા દળની જીત બાદ તેઓ નીતિશ કુમારની ખૂબ નજીક થઈ ગયા હતા.
પક્ષમાં ગંભીર મતભેદો ટાળવા માટે જ મુખ્યમંત્રીએ આ વ્યૂહરચનાકારને તેમની પાર્ટીમાં મહત્વનનો દરજ્જો આપ્યો હતો. JDUમાંથી અલગ થયા બાદ પ્રશાંત અને નીતિશ કુમાર વચ્ચેના સંબંધોમાં ખટાશ આવી ન હતી, તેઓ મળ્યા હતા અને વિરોધ પક્ષમાંથી નીતિશ કુમારને રાષ્ટ્રપતિ પદના ઉમેદવાર બનાવવાની શક્યતા અંગે પણ ચર્ચા કરી હતી.
નીતિશ જૂની વાતો ભૂલી ગયા
પ્રશાંત કિશોરે TRSના વડા અને તેલંગાણાના મુખ્યપ્રધાન કે ચંદ્રશેખર અને એનસીપી સુપ્રીમો શરદ પવાર (Sharad Pawar) સાથે ચર્ચા કર્યા પછી આ પ્રસ્તાવ નીતિશ કુમાર પાસે લીધો હતો. PKએ તમિલનાડુના મુખ્ય પ્રધાન એમ સ્ટાલિન અને તેમના પશ્ચિમ બંગાળના સમકક્ષ મમતા બેનર્જી સાથે પણ મુલાકાત કરી હતી. પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્યપ્રધાન સાથેના તેમના વિદાયની અફવાઓ હોવા છતાં PKએ કહ્યું તેમ તેમનો સંબંધ “રોક સોલિડ” છે. આ દર્શાવે છે કે આ વિપક્ષી નેતાઓએ ચૂંટણી વ્યૂહરચનાકારમાં કેટલો વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો છે, તેમ છતાં તેઓ તેમાંના કોઈપણ સાથે વૈચારિક રીતે જોડાયેલા નથી. આવી સ્થિતિમાં તેઓ વિપક્ષી પાર્ટીઓ વચ્ચે ઈમાનદાર બ્રોકરની ભૂમિકા ભજવી રહ્યા છે.
પ્રશાંત કિશોરને પાર્ટીમાં જોડવા કોંગ્રેસ આતુર
પ્રશાંત કિશોરના રાજકીય પક્ષો સાથેના ઉંડા સંબંધોને ધ્યાનમાં લેતા દિવંગત અમરસિંહ સાથેની તેમની સરખામણી આકર્ષક હોઈ શકે છે. તેમણે તેમના રાજકારણી ગ્રાહકોને રાજ્યની ચૂંટણી જીતવામાં મદદ કરી અને લોકોનું ધ્યાન આકર્ષિત કર્યું. તેમના રાજકારણી મિત્રો દ્વારા તેમને અન્ય જે પણ ભૂમિકાઓ સોંપવામાં આવે છે, પરંતુ PK એક એવા વ્યક્તિ તરીકે જાણીતા બન્યા કે જેમણે ચૂંટણી જીતાવામાં મદદ કરી હોય.
આ સમજાવે છે કે શા માટે કોંગ્રેસ ગુજરાત વિધાનસભાની ચૂંટણી (Gujarat Assembly election) માટે ચૂંટણી પ્રચાર વ્યૂહરચનાનું આયોજન કરવા માટે PKને જોડવા આતુર છે. આ હકીકત હોવા છતાં કે માત્ર છ મહિના અગાઉ પ્રશાંત કિશોરે 2024ની લોકસભા ચૂંટણી માટે પાર્ટીના વ્યૂહરચનાકાર તરીકે તેમને તૈયાર કરવાના તેમના પ્રયાસો પછી કોંગ્રેસ નેતૃત્વની ખુલ્લેઆમ ટીકા કરી હતી. પ્રશાંત કિશોરે કોંગ્રેસને ચેતવણી આપી હતી કે ભાજપ લાંબા સમયથી ત્યાં છે અને રાહુલ ગાંધી પોતાની જવાબદારી પર જ આ હકીકતને નજરઅંદાજ કરી શકે છે. તેમણે કહ્યુ હતુ કે,”રાહુલ ગાંધી કદાચ વિચારે છે કે તે સમય પણ આવશે જ્યારે લોકો મોદી સરકારને ફેંકી દેશે, પરંતુ આવું થઈ રહ્યું નથી.”
ભાજપનો ટ્રોજન હોર્સ?
PKએ કોંગ્રેસની જાહેરમાં મજાક ઉડાવી એટલું જ નહીં, તેને તોડવામાં પણ સક્રિય ભૂમિકા ભજવી. તેમણે ગોવાના કોંગ્રેસના ભૂતપૂર્વ મુખ્યપ્રધાન લુઈઝિન્હો ફાલેરીઓને પક્ષ છોડવામાં મદદ કરી, જેઓ તૃણમૂલ કોંગ્રેસ (TMC)માં જોડાયા હતા. તેણે તે જ તર્જ પર ઉત્તરપૂર્વીય રાજ્યો મેઘાલય અને ત્રિપુરામાં TMCના પ્રવેશને સરળ બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો, જોકે થોડી સફળતા મળી.
કોંગ્રેસને નબળી પાડવાના તેમના પ્રયાસો બદલ પાર્ટીના કેટલાક નેતાઓએ પ્રશાંત કિશોરને ભાજપનો ટ્રોજન હોર્સ ગણાવ્યો હતો. સાથે જ કોંગ્રેસે નીતિશ કુમારને ટાંક્યો, જેમણે જાહેરમાં સ્વીકાર્યું હતું કે કિશોરને અમિત શાહના કહેવા પર JD(U)માં સામેલ કરવામાં આવ્યો હતો. જો કે, રાજકારણમાં એક સપ્તાહ પણ લાંબો સમય છે. નીતિશ કુમાર બે વર્ષના અંતરાલ પછી પ્રશાંત કિશોર વિશે જે કહેવામાં આવ્યું હતું તે ભૂલી ગયા હોય તેવું લાગે છે. કોંગ્રેસ પણ પ્રશાંત કિશોરના ડ્રાફ્ટ પર આધાર રાખીને ભૂતકાળને પાછળ છોડવા આતુર છે, જેમની સેવાઓએ પાર્ટી માટે મિશ્ર પરિણામો આપ્યા છે. કોંગ્રેસ માટે PKની વ્યૂહરચના 2012ની યુપી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં પાર્ટી માટે સંકટને રોકી શકી ન હતી. પરંતુ કેપ્ટન અમરિન્દર સિંહના નેતૃત્વમાં પંજાબમાં 2017ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં આશ્ચર્યજનક જીતમાં તેમની ભૂમિકાને સ્વીકારવામાં આવી હતી.
