જેનરિક દવા અને બ્રાન્ડેડ દવા વચ્ચે શું તફાવત છે ? જાણો જેનરિક શા માટે હોય છે સસ્તી ?

આજકાલ લાઈફસ્ટાઈલને કારણે સવારે ઉઠીએ ત્યારથી રાતે સુઈએ ત્યાં સુધી દવાઓ (Medicine) જરૂરી બની ગઈ છે. મોટાભાગના પરિવારોમાં એક વ્યક્તિ દરરોજ દવાઓ લે છે. જે તેમના માટે એક અલગ ખર્ચ છે. દવાઓના આ વિશાળ બજારમાં જેનેરિક (generic medicine) દવાઓની ચર્ચા પણ થઈ રહી છે. બ્રાન્ડેડ (Branded) દવાઓ અને જેનરિક દવાઓ વિશે પણ ઘણી ચર્ચા છે. શું તમે ક્યારેય વિચાર્યુ છે કે જેનરિક દવા અને બ્રાન્ડેડ દવા વચ્ચે શું તફાવત છે, તમારે જાણવું જરૂરી છે કે જેનરિક દવા બ્રાન્ડેડ દવા કરતાં ઘણી સસ્તી આવે છે. પરંતુ જેનરિક ફાર્માસ્યુટિકલ દવાઓ વિશે ઘણી મૂંઝવણ છે જેમ કે આ જેનરિક દવા અને બ્રાન્ડેડ દવા વચ્ચે શું તફાવત છે, શું જેનરિક અને બ્રાન્ડેડ દવાની ગુણવત્તામાં તફાવત છે ? અને આ જેનેરિક દવા ક્યાં મળે છે ? તો ચાલો જાણીએ આ બધા સવાલોના જવાબ.

બ્રાન્ડેડ દવા શું છે ?

બ્રાન્ડેડ દવાને એવી દવા કહેવામાં આવે છે જે કંપની તેના પોતાના નામથી બનાવે છે અને વેચે છે. પીડા અને તાવ માટે વપરાતી પેરાસિટામોલને ક્રોસિન નામથી વેચવામાં આવે છે, પછી તે બ્રાન્ડેડ દવા બની ગઈ. સામાન્ય રીતે, જ્યારે કોઈ ફાર્માસ્યુટિકલ કંપની નવી દવા શોધે છે, ત્યારે તે તે દવાને તેના પોતાના નામે પેટન્ટ કરે છે અને આ પેટન્ટ લગભગ 20 વર્ષ માટે હોય છે. હવે જ્યાં સુધી તે દવાની પેટન્ટ તે કંપની પાસે છે ત્યાં સુધી માત્ર સંશોધન કરનાર કંપનીને જ તે દવા બનાવવાનો કે ઉત્પાદન કરવાનો અને તે દવાનું વધુ સંશોધન કરવાનો અધિકાર છે, જ્યારે કોઇ કંપની પાસેથી પેટન્ટ ખરીદે છે ત્યારે જ દવાની સંશોધન અને ઉત્પાદનના અધિકારો મળે છે. જે દવાની શોધ થાય છે તેને રોયલ્ટી આપવામાં આવે છે.

જેનરિક દવા શું છે?

જ્યારે એક નાની કંપની સમાન પદાર્થોનું મિશ્રણ કરીને દવાઓ બનાવે છે, ત્યારે તેને બજારમાં જેનેરિક દવાઓ કહેવામાં આવે છે. આ બે દવાઓ વચ્ચે કોઈ તફાવત નથી, માત્ર નામ અને બ્રાન્ડનો તફાવત છે. ઉદાહરણ તરીકે, ધારો કે તમે કોઈ નાની કંપની પાસેથી અમુક સામાન ખરીદી રહ્યા છો. પરંતુ દવા બનાવવાની ફોર્મ્યુલા સમાન છે. તેથી દવાની ગુણવત્તામાં કોઈ તફાવત નથી. ઉપરાંત, બ્રાન્ડેડ કંપનીઓની પેટન્ટ સમાપ્ત થયા પછી તે બનાવવાનું શરૂ કરે છે. જો તેને ક્રોસિન જેવા બ્રાન્ડ નામ હેઠળ વેચવામાં આવે તો તે બ્રાન્ડેડ દવા બની જાય છે. તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે તાવ, ઉધરસ અને શરીરના દુખાવા જેવી સમસ્યાઓ માટે, જે દરરોજ થતી રહે છે, જેનરિક દવા માત્ર 10 પૈસાથી 1.5 રૂપિયા પ્રતિ ટેબ્લેટમાં ઉપલબ્ધ છે. જ્યારે બ્રાન્ડેડ દવામાં તેની કિંમત દોઢ રૂપિયાથી 35 રૂપિયા સુધી પહોંચી જાય છે.

શું જેનરિક દવા અને બ્રાન્ડેડ દવાની ગુણવત્તામાં તફાવત છે?

ઘણીવાર ઘણા લોકોને લાગે છે કે જેનરિક દવા અને બ્રાન્ડેડ દવાની ગુણવત્તામાં તફાવત છે. પરંતુ સામાન્ય રીતે તેમની વચ્ચે કોઈ તફાવત નથી, માહિતી માટે, તમને જણાવી દઈએ કે દેશમાં એવો કોઈ ડેટા ઉપલબ્ધ નથી કે જેથી બ્રાન્ડેડ દવા અને જેનરિક દવાઓની ગુણવત્તા/ગુણવત્તાની તુલના કરી શકાય. આ ઉપરાંત, અમે તમને જણાવી દઈએ કે નોન-બ્રાન્ડેડ દવાઓની ગુણવત્તામાં ઘટાડો થયો છે, ખાસ કરીને સરકાર દ્વારા ખરીદવામાં આવેલી દવાઓ.

જેનેરિક દવાઓ કેમ સસ્તી છે?

જેનરિક દવાઓ સસ્તી હોય છે અને આ આપણે બધા જાણીએ છીએ, પરંતુ આ દવાઓ સસ્તી થવાનું કારણ શું છે, તો અમને જણાવો કે આ કારણ છે કે તેના પ્રમોશન પર પૈસા ખર્ચવામાં આવતા નથી. તમને જણાવી દઈએ કે ફાર્મા કંપનીઓ બ્રાન્ડેડ દવાઓના રિસર્ચ, પેટન્ટ અને જાહેરાતો પર ઘણા પૈસા ખર્ચે છે. બ્રાન્ડેડ દવાઓની કિંમતનું આ એક મોટું કારણ છે. જ્યારે જેનરિક દવાઓની કિંમત સરકાર દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે અને તેના પ્રમોશન પર વધુ ખર્ચ કરવામાં આવતો નથી. કૃપા કરીને જણાવો કે જેનરિક દવાઓ બ્રાન્ડેડ દવાઓ કરતા 10 થી 20 ગણી સસ્તી હોય છે. તો તેના કારણે જેનરિક દવાઓ સસ્તી પડે છે.

હું જેનેરિક દવા ક્યાંથી મેળવી શકું?

દેશમાં પ્રધાનમંત્રી જન ઔષધિ યોજના પર જેનેરિક દવાઓ વેચવામાં આવે છે અને અહીં આ દવાઓ ઓછી કિંમતે પૂરી પાડવામાં આવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે દેશભરમાં લગભગ 5395 જન ઔષધિ કેન્દ્રો છે અને જ્યાં કેન્સર સહિત અનેક રોગોની લગભગ 900 દવાઓ ઉપલબ્ધ છે. તેમજ તમે તમારા ડૉક્ટરને જેનરિક દવા લખવા માટે કહી શકો છો અને પછી તમે બ્રાન્ડેડ દવાને બદલે મેડિકલ સ્ટોર અથવા કેમિસ્ટ પાસેથી સારી ગુણવત્તાની જેનરિક દવા મંગાવી શકો છો.

જો કે, વિકાસકર્તાઓની પેટન્ટની સમયસીમા સમાપ્ત થયા પછી જેનરિક દવાઓ સૌપ્રથમ તેમના ફોર્મ્યુલેશન અને ક્ષારનો ઉપયોગ કરીને વિકસાવવામાં આવે છે. આ સાથે સીધું ઉત્પાદન થાય છે, કારણ કે તેના ટ્રાયલ વગેરે પહેલેથી જ થઈ ચૂક્યા છે. આમાં, કંપનીઓ પાસે એક ફોર્મ્યુલા છે અને આ ફોર્મ્યુલામાંથી દવાઓ બનાવવામાં આવે છે.