રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ 2023 : વલ્લભભાઈ પટેલ કેવી રીતે બન્યા સરદાર અને લોખંડી પુરુષ, જાણો તેમના વિશેની 10 રસપ્રદ વાત

સરદાર પટેલ જન્મજયંતિ : 31મી ઓક્ટોબરે ભારતના લોખંડી પુરૂષ સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની 148મી જન્મજયંતિ દેશભરમાં ઉજવવામાં આવશે. સ્વતંત્ર ભારતના મહાન સ્વપ્નદ્રષ્ટા રાજકારણી-પ્રશાસક હોવા ઉપરાંત તેઓ પ્રતિષ્ઠિત વકીલ, બેરિસ્ટર અને ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના દિગ્ગજ નેતા પણ હતા.

આઝાદી પછી સરદાર પટેલે સમગ્ર રાષ્ટ્રને એકત્ર કરવામાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી. તેમને ભારતના લોખંડી પુરુષ અને ભારતના બિસ્માર્ક પણ કહેવામાં આવે છે. પટેલ એવા કેટલાક મહાન નેતાઓ અને સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓમાંના એક છે જેમના યોગદાનને માત્ર આઝાદી પહેલા જ નહીં પરંતુ આઝાદી પછી પણ ભૂલી શકાય તેમ નથી. વલ્લભભાઈ પટેલની જન્મજયંતિને દેશમાં રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. તેઓ એક મજબૂત, અડગ અને નિર્ધારિત વ્યક્તિત્વ ધરાવતા હતા.

સરદાર પટેલ વિશેની 10 સ્પેશિયલ વાતો જાણો

1. 16 વર્ષની ઉંમરે કર્યા લગ્ન

સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલનો જન્મ 31 ઓક્ટોબર 1875ના રોજ ગુજરાતના નડિયાદમાં એક ખેડૂત પરિવારમાં થયો હતો. તે તેના માતા-પિતાનું ચોથું સંતાન હતું. તેમણે 16 વર્ષની ઉંમરે લગ્ન કરી લીધા. પોતે 33 વર્ષના હતા ત્યારે તેની પત્નીનું અવસાન થયું હતું.

2. તેઓ વકીલાતથી સામાજિક જીવનમાં કેવી રીતે આવ્યા, તે ગાંધીજીથી પ્રભાવિત હતા

સરદાર પટેલ કાયદાના જાણકાર હતા. તેઓ લંડન ગયા અને બેરિસ્ટરનો અભ્યાસ કર્યો અને પાછા આવ્યા પછી અમદાવાદમાં કાયદાની પ્રેક્ટિસ શરૂ કરી. મહાત્મા ગાંધીના વિચારોથી પ્રેરિત થઈને તેમણે ભારતની સ્વતંત્રતા ચળવળમાં ભાગ લીધો હતો. સ્વતંત્રતા ચળવળમાં સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલનું પ્રથમ અને મોટું યોગદાન 1918માં ખેડા સંગ્રામમાં હતું. તે સમયે ખેડામાં દુષ્કાળ પડ્યો હતો અને બ્રિટિશ સરકારે ખેડૂતોને કર રાહત આપવાનો ઇનકાર કરી દીધો હતો. સરદાર પટેલે આ ચળવળનું નેતૃત્વ કર્યું અને વકીલાત છોડીને સામાજિક જીવનમાં પ્રવેશ કર્યો.

3. સરદાર નામ તેની સાથે કેવી રીતે જોડાયેલું છે?

તેમણે 1928માં યોજાયેલા બારડોલી સત્યાગ્રહમાં ખેડૂતોના આંદોલનનું પણ સફળતાપૂર્વક નેતૃત્વ કર્યું હતું. બારડોલી સત્યાગ્રહ ચળવળની સફળતા બાદ ત્યાંની મહિલાઓએ વલ્લભભાઈ પટેલને ‘સરદાર’નું બિરુદ આપ્યું. ગાંધીજી તેમને બારડોલીના સરદાર કહેતા.

4. આઝાદી પછી રજવાડાઓ દેશમાં વિલીન થઈ ગયા

મહાન સ્વાતંત્ર્ય સેનાની લોખંડી પુરુષ સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ ભારતના પ્રથમ નાયબ વડાપ્રધાન અને ગૃહ પ્રધાન હતા. સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત કર્યા પછી રજવાડાઓને એક કરીને અખંડ ભારતના નિર્માણમાં તેમના યોગદાનને ભૂલી શકાય નહીં. તેમણે 562 નાના-મોટા રજવાડાઓને ભારતીય સંઘમાં ભેળવીને ભારતીય એકતા બનાવી. તેમના ઉત્તમ નેતૃત્વ અને વહીવટી ક્ષમતાને ભારતના ભૌગોલિક રાજકીય એકીકરણ માટે શ્રેય આપવામાં આવે છે.

5. લોખંડી પુરૂષ બિરૂદ કોણે આપ્યું

સ્વતંત્રતા અને વિભાજન પછી ભારતની સામે બીજી મોટી સમસ્યા રજવાડાઓ સંબંધિત હતી. ગાંધીજીએ પટેલને કહ્યું, “રજવાડાઓની સમસ્યા એટલી મુશ્કેલ છે કે તમે એકલા જ તેનો ઉકેલ લાવી શકો.” તેમના સાહસિક કાર્યો અને મજબૂત વ્યક્તિત્વને કારણે મહાત્મા ગાંધીએ સરદાર પટેલને લોખંડી પુરુષનું બિરુદ આપ્યું હતું. તેઓ ભારતના બિસ્માર્ક તરીકે પણ ઓળખાય છે.

6. સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી

31 ઓક્ટોબર 2018ના રોજ ગુજરાતમાં નર્મદાના સરદાર સરોવર ડેમની સામે વિશ્વની સૌથી ઉંચી પ્રતિમા “સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી” પટેલ જીને સમર્પિત કરવામાં આવી હતી. જે “દેશની એકતામાં તેમનું યોગદાન” દર્શાવે છે. સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની આ પ્રતિમા 182 મીટર (597 ફૂટ) ઊંચી લોખંડની પ્રતિમા છે. આ વિશ્વની સૌથી ઊંચી પ્રતિમા છે. સ્ટેચ્યુ ઓફ લિબર્ટીની ઊંચાઈ માત્ર 93 મીટર છે.

7. અખિલ ભારતીય સેવાઓના પિતા

સરદાર પટેલનું વિઝન હતું કે, ભારતીય વહીવટી સેવાઓ દેશને એકતા રાખવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવશે. તેમણે ભારતીય વહીવટી સેવાઓને મજબૂત કરવા પર ખૂબ ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે સિવિલ સર્વિસને સ્ટીલ ફ્રેમ ગણાવી હતી.

8. બંધારણ નિર્માણમાં મહત્વની ભૂમિકા

ભારતની બંધારણ સભાના સિનિયર સભ્ય હોવાને કારણે સરદાર પટેલ બંધારણને આકાર આપનારા મુખ્ય નેતાઓમાંના એક હતા. તેઓ પ્રાંતીય બંધારણ સમિતિઓના અધ્યક્ષ હતા.

9. પટેલ જયંતિ પર ઉજવાય છે રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ

કોઈપણ દેશનો પાયો તેની એકતા અને અખંડિતતામાં રહેલો છે અને સરદાર પટેલ દેશની એકતાના શિલ્પી હતા. આ કારણોસર તેમનો જન્મદિવસ રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. તેની શરૂઆત 2014થી થઈ હતી.

10. સરદાર પટેલનું નિધન 15 ડિસેમ્બર 1950ના રોજ મુંબઈમાં થયું હતું. 1991માં સરદાર પટેલને મરણોત્તર ‘ભારત રત્ન’ એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.