હાથ, પગ અને ચહેરા પર સોજા ગંભીર બિમારી તરફ કરે છે ઇશારો, લક્ષણો જણાય તો તુરંત કરો ઉપાય
હાથ, પગ અને ચહેરા પર આવતા સોજાને અવગણશો નહીં, શક્ય તેટલી વહેલી તકે ડૉક્ટરને જુઓ. આ સોજો ગંભીર રોગોનું લક્ષણ હોઈ શકે છે.
ક્યારેક કોઈ કારણસર શરીરના અમુક ભાગોમાં સોજો (Swelling) આવી જાય છે. તે ઘણા કારણોસર થઈ શકે છે. હાડકાં, માંસ-પેશી (flesh-tissue)ઓ અથવા સ્નાયુઓમાં દુખાવો થવાને કારણે બળતરા થાય છે.આ દુખાવો પણ સોજાનું કારણ બની શકે છે. જો કોઇ કારણસર સોજો આવે છે અને તે સતત રહે છે તો તેના પ્રત્યે બેદરકારી ન દાખવવી.
કિડની સમસ્યાઓ
કોઈ પણ કારણ વગર અમુક અંગોમાં સોજો આવવો એ ગંભીર રોગોની નિશાની છે. આવા કોઈપણ સોજાને અવગણવું એ મોટી ભૂલ સાબિત થઈ શકે છે. ક્યારેક આ સોજો હાથ અને પગ તેમજ ચહેરા અને આંખો પર દેખાવા લાગે છે. જ્યારે પણ આવી સોજો જોવા મળે, ત્યારે તેનું કારણ જાણવા માટે ડૉક્ટરને મળો.
શરીરના કોઈપણ ભાગમાં બિનજરૂરી સોજો મુશ્કેલીનું કારણ બની શકે છે. જો ચહેરા અને હાથ-પગમાં સોજો વધી ગયો હોય તો તે કિડનીની સમસ્યાનો સંકેત છે. કિડનીનું કાર્ય શરીરમાંથી લોહીને સાફ કરવાનું અને ઝેરી તત્વોને દૂર કરવાનું છે. જ્યારે કિડની ઝેર દૂર કરવામાં અસમર્થ હોય છે, ત્યારે આ ઝેર શરીરમાં જ એકઠું થવા લાગે છે. જેના કારણે શરીરના ઘણા ભાગોમાં સોજો વધવા લાગે છે.
આ રોગોને કારણે શરીરના ભાગોમાં સોજા આવે છે, જેને અવગણશો નહીં
થાઇરોઇડને કારણે સોજા
ગરદનમાં બટરફ્લાય આકારની થાઇરોઇડ ગ્રંથિ હોય છે. આ એક હોર્મોન છે કે જો તે યોગ્ય રીતે કામ કરે છે તો કોઈ સમસ્યા નથી. પરંતુ જો તે એક્ટિવ એટલે કે ખોટી રીતે વધુ કે ઓછું કામ કરે છે, તો મુશ્કેલી ઊભી થવાની જ છે.
કોઈ કારણસર અચાનક વજન વધવું કે પગ અને ગરદનમાં સોજો આવવો એ ‘હાઈપોથાઈરોડિઝમ’ની નિશાની હોઈ શકે છે. થાઇરોક્સિન હોર્મોનની ઉણપને કારણે શરીરમાં સમસ્યા આવી શકે છે.
હૃદયની તકલીફને કારણે પણ સોજો આવે છે
જ્યારે હૃદય યોગ્ય રીતે લોહી પંપ કરી શકતું નથી અથવા નબળું પડી જાય છે, ત્યારે સામાન્ય રીતે હાથ અને પગમાં સોજો દેખાવા લાગે છે. તેથી, જો હાથ-પગમાં સોજો વધવા લાગે તો તેને અવગણશો નહીં, તે હૃદય રોગનું લક્ષણ હોઈ શકે છે.
લિવરની સમસ્યામાં બળતરા આવે છે
યકૃત એ શરીરના આવશ્યક આંતરિક ભાગોમાંનું એક છે. જો લીવરના કામમાં કોઈપણ પ્રકારની ખામી હોય તો વ્યક્તિ બીમાર પડવાની ખાતરી છે. જ્યારે પણ લીવર ફંક્શનમાં કોઈ સમસ્યા હોય છે ત્યારે પેટમાં પેટનું ફૂલવું અને દુખાવો થવાના લક્ષણો જોવા મળે છે. નોંધ, જો કોઈ બાહ્ય કારણ વગર પેટમાં સોજો વધી જાય તો ડૉક્ટરની સલાહ લો. તે યકૃતના કાર્યને અસર કરી શકે છે.
ડીપ વેઈન થ્રોમ્બોસિસને કારણે સોજો
ડીપ વેઈન થ્રોમ્બોસિસ નામની આ બીમારીમાં પગમાં સોજો આવવા લાગે છે. આ રોગને કારણે પગની નસોમાં લોહી ગંઠાઈ જાય છે, જેના કારણે પગમાં ભારે દુખાવો થાય છે. લોહી ગંઠાઈ જવાને કારણે શરીરના તે ભાગોમાં લોહીનો પુરવઠો બંધ થઈ જાય છે. જ્યારે આવું થાય છે, ત્યારે શરીરનો તે ભાગ સુન્ન થવા લાગે છે અને ધીમે ધીમે તે ખરાબ પણ થઈ શકે છે.
શિયાળામાં આંગળીઓ અને અંગૂઠામાં સોજો આવે છે, તો અજમાવો આ સરળ ઘરગથ્થુ ઉપચાર-
શરદીમાં ઘણીવાર હાથ-પગમાં સોજો આવે છે. સાંધાનો દુખાવો થાય છે. આવી સ્થિતિમાં, તે સમજાતું નથી કે તે કોઈ રોગનું લક્ષણ છે કે હવામાનને કારણે બળતરા. શિયાળામાં શરદીથી રાહત અનુભવવા માટે તમે અહીં કેટલાક ઉપાયો અપનાવી શકો છો.
શિયાળામાં આંગળીઓમાં સોજાથી રાહત
શિયાળાના આગમનની સાથે જ અનેક સમસ્યાઓ વધવા લાગે છે. ઠંડી લાગવાથી ઘણા લોકોના હાથ-પગમાં સોજો આવી જાય છે. ખાસ કરીને અંગૂઠામાં સોજા સાથે શરીરમાં ખંજવાળ અને તીવ્ર દુખાવો થાય છે. શિયાળામાં ઘણીવાર સાંધાના દુખાવાની સાથે સોજો પણ આવે છે. આવો તમને ઠંડીમાં સોજાથી બચવા માટેના કેટલાક ઉપાયો જણાવીએ, જેનાથી આ સમસ્યામાંથી રાહત મળશે.
ઠંડી જમીન પર ખુલ્લા પગે ન ચાલો
પગના અંગૂઠામાં સોજો અને દુખાવો થવાથી તે ભાગ લાલ થઈ જાય છે. આ બધું ખુલ્લા પગે ચાલવા અને ઠંડી લાગવાને કારણે થઇ શકે છે.
સોજો કેવી રીતે દૂર કરવો
આંગળીઓ પર લીંબુનો રસ લગાવો
જો શિયાળામાં હાથ-પગમાં સોજો આવે છે તો લીંબુનો રસ આંગળીઓમાં લગાવો. તે સોજો ઘટાડે છે અને દુખાવો દૂર કરવા માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
સરસવનું તેલ સોજો દૂર કરે છે
પગના સોજાને દૂર કરવામાં સરસવનું તેલ ફાયદાકારક છે. 4 ચમચી સરસવના તેલમાં એક ચમચી રોક મીઠું મિક્સ કરીને સારી રીતે ગરમ કરો. સૂતા પહેલા તે તેલ હાથ કે પગની સૂજી ગયેલી આંગળીઓ પર લગાવો. પગના અંગૂઠામાં તેલ લગાવ્યા પછી મોજાં પહેરીને સૂવાનો પ્રયાસ કરો. સરસવનું તેલ ગરમ કરો અને તેમાં લસણ ઉમેરો.
હળદર
શિયાળામાં હાથ અને પગના અંગુઠામાં સોજો આવે તો અડધી ચમચી હળદરને ઓલિવ ઓઈલમાં મિક્સ કરીને સોજાવાળી જગ્યા પર લગાવો. તેનાથી ઘણી રાહત મળે છે.
ડુંગળી ફાયદાકારક છે
ડુંગળીમાં એન્ટિબાયોટિક અને એન્ટિ-સેપ્ટિક ગુણ હોય છે, જેના કારણે તેનો રસ આંગળીઓમાં સોજો અને દુખાવો દૂર કરે છે. સોજાવાળી જગ્યા પર ડુંગળીનો રસ લગાવીને છોડી દો. ધીરે ધીરે રાહત મળશે.
બળતરા એ શરીરની અંદર થતા ફેરફારો અને સમસ્યાઓનો ઉલ્લેખ કરે છે. બળતરાની સમસ્યાની સાથે ક્યારેક શરીર તરસ અને તાવ જેવા સંકેતો પણ આપે છે. ચાલો જાણીએ કે બળતરા થવાનું કારણ શું છે અને તે કયા રોગોની નિશાની હોઈ શકે છે-
આંખોની નીચે સોજો – ઉંમર વધવાને કારણે પણ આંખોની નીચે સોજો આવે છે. જ્યારે કોલેજન ઓછું થવા લાગે છે, ત્યારે આંખોની આસપાસ સોજો અને ત્વચાનો રંગ બદલાય છે.
સોજો દૂર કરવા માટે ઘરેલું ઉપચાર
બાય ધ વે, તો જ શરીરનો સોજો મટી જશે.આ તે રોગ છે જેના કારણે તે થયું છે. કેટલાક ઘરગથ્થુ ઉપાયો પણ છે જે શરીરની સોજાને ઓછી કરવાની સાથે શરીરની અનેક બીમારીઓ પર અસરકારક છે.
- હળદર-દૂધ પીવાથી માત્ર શરીરની અંદરની બળતરામાં જ નહીં પરંતુ આંતરિક સોજામાં પણ આરામ મળે છે.
- હુંફાળા પાણીમાં મીઠું નાખીને સોજામાં રાહત મળે છે
- અમુક સોજા પર બરફ લગાવવાથી ફાયદો થાય છે. મચકોડમાં આઈસ કોમ્પ્રેસ વધુ સારું છે.
- જીરું અને ખાંડને સમાન માત્રામાં પીસી લો. દિવસમાં ઓછામાં ઓછા ત્રણ વખત તેને પાણી સાથે લો.
- ઇજાગ્રસ્ત અને સોજાવાળી જગ્યા પર ડુંગળી અને હળદર લગાવવાથી તરત આરામ મળે છે.
- સૂકા આદુમાં ગોળ ભેળવીને ખાવાથી શરીરનો સોજો દૂર થાય છે.
- ખજૂર ખાવાથી પેટ ફૂલવાની સમસ્યા પણ દૂર થાય છે.
