2000 રૂપિયાની નોટને લઈ મોટા સમાચાર, નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે સંસદમાં કર્યો ખુલાસો
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે લોકસભામાં એક લેખિત જવાબમાં જણાવ્યું હતું કે ATMમાં 2000 રૂપિયાની નોટ ન ભરવા માટે બેંકોને કોઈ માર્ગદર્શિકા આપવામાં આવી નથી. બેંકો એટીએમમાં રકમનું મૂલ્યાંકન કરે છે અને ભૂતકાળના વપરાશ, ગ્રાહકની જરૂરિયાતો, મોસમી વલણો વગેરેના આધારે કઈ નોટોની વધુ જરૂર છે.
2000 રૂપિયાની નોટને લઈને એક મોટું અપડેટ સામે આવ્યું છે. દેશના નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે પોતે આ નોટ અંગે ખુલાસો કર્યો છે. નાણામંત્રીએ સોમવારે સંસદમાં જણાવ્યું હતું કે ઓટોમેટેડ ટેલર મશીન (ATM)માં રૂ. 2,000ની નોટો ભરવા કે ન ભરવા અંગે બેંકોને કોઈ માર્ગદર્શિકા આપવામાં આવી નથી.
ધિરાણકર્તાઓ પોતે નક્કી કરે છે કે તેઓને રોકડ વેન્ડિંગ મશીનમાં કેટલા રૂપિયાની નોટો લોડ કરવી છે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)ના વાર્ષિક અહેવાલ મુજબ, માર્ચ 2017ના અંતે અને માર્ચ 2022ના અંતે રૂ. 500 અને રૂ. 2,000ના મૂલ્યની બેન્ક નોટોનું કુલ મૂલ્ય રૂ. 9.512 લાખ કરોડ અને રૂ. 27.057 લાખ કરોડ હતું.
બેંકોને માર્ગદર્શિકા આપવામાં આવી નથી: નિર્મલા સીતારમણ
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે લોકસભામાં એક લેખિત જવાબમાં જણાવ્યું હતું કે ATMમાં 2000 રૂપિયાની નોટ ન ભરવા માટે બેંકોને કોઈ માર્ગદર્શિકા આપવામાં આવી નથી. બેંકો એટીએમમાં રકમનું મૂલ્યાંકન કરે છે અને ભૂતકાળના વપરાશ, ગ્રાહકની જરૂરિયાતો, મોસમી વલણો વગેરેના આધારે કઈ નોટોની વધુ જરૂર છે.
સરકારની લોન/જવાબદારીઓની કુલ રકમ રૂ. 155.8 લાખ કરોડ
અન્ય એક પ્રશ્નના જવાબમાં નાણામંત્રીએ કહ્યું કે, 31 માર્ચ, 2023 સુધી કેન્દ્ર સરકારની લોન/જવાબદારીઓની કુલ રકમ આશરે રૂ. 155.8 લાખ કરોડ (જીડીપીના 57.3 ટકા) હોવાનો અંદાજ છે. તેમાંથી વર્તમાન વિનિમય દરો પર અંદાજિત બાહ્ય દેવું રૂ. 7.03 લાખ કરોડ (જીડીપીના 2.6 ટકા) છે.
નાણામંત્રીએ કહ્યું કે બાહ્ય દેવાનો હિસ્સો કેન્દ્ર સરકારની કુલ લોન/જવાબદારીના લગભગ 4.5 ટકા અને જીડીપીના 3 ટકાથી ઓછો છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આરબીઆઈએ સરકાર સાથે પરામર્શ કરીને, વિનિમય દરની અસ્થિરતા અને વૈશ્વિક સ્પીલઓવરને ઘટાડવા માટે ફોરેક્સ ફંડિંગના સ્ત્રોતોમાં વિવિધતા અને વિસ્તરણ કરવા માટે તાજેતરમાં સંખ્યાબંધ પગલાં જાહેર કર્યા છે.
નકલી નોટોની આંકડાકીય માહિતી
આ પહેલા નાણા રાજ્ય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ ગૃહમાં માહિતી આપી હતી કે વર્ષ 2021-22માં દેશની બેંકિંગ સિસ્ટમમાં 2000ના મૂલ્યની 13604 નકલી નોટો પકડાઈ હતી. જે ચલણમાં હાજર તમામ 2000 મૂલ્યની નોટોના માત્ર 0.00063 ટકા છે. લોકસભામાં અપાયેલા જવાબ મુજબ 2018 અને 2020 વચ્ચે આવી નકલી નોટોની સંખ્યામાં વધારો થયો હતો.
નેશનલ ક્રાઈમ રેકોર્ડ બ્યુરોના ડેટાના આધારે મંત્રાલય દ્વારા આપવામાં આવેલી માહિતી અનુસાર વર્ષ 2018 દરમિયાન 54776 નકલી નોટો પકડાઈ હતી. તે જ સમયે 2019 માં 90556 નોટો ઝડપાઇ હતી. અત્યાર સુધીમાં કુલ 2.5 લાખની નકલી નોટો ઝડપાઈ છે. આપેલી માહિતી અનુસાર 90 ટકા નકલી નોટોમાં સુરક્ષાના તમામ સંકેતો હતા પરંતુ તેની ગુણવત્તા ઘણી નબળી હતી.
