Diwali 2025: માચીસ સળગાવવાથી લઈને ફૂટવા સુધી… ફટાકડા કેવી રીતે કામ કરે છે? જાણો રહસ્ય

Diwali 2025: આજે દેશભરમાં દિવાળી ખૂબ જ ઉત્સાહથી ઉજવવામાં આવી રહી છે. લોકો મોટી સંખ્યામાં ફટાકડા ફોડે છે. ફટાકડા ગમે તેટલા રંગબેરંગી દેખાય, તેટલા જ સાવધાની અને રસાયણોથી પણ સુરક્ષિત છે. ચાલો, સરળ શબ્દોમાં સમજીએ કે જ્યારે તમે માચીસ પ્રગટાવો છો અને ફટાકડા ફોડો છો ત્યારે શું થાય છે અને તે બનાવવામાં મુખ્ય ઘટકો કયા છે.

જ્યોતને અંદરના ઘટકો સુધી લઈ જાય છે

સૌપ્રથમ માચીસ ફટાકડાની બહારના ફ્યુઝને (વાટને) સળગાવે છે. ફ્યુઝ એક નિયંત્રિત બર્ન પાથ છે જે જ્યોતને અંદરના ઘટકો સુધી લઈ જાય છે અને નક્કી કરે છે કે ફટાકડા ક્યારે ફૂટશે. ફ્યુઝ થોડા સમય માટે બળે છે અને જ્યોત અંદરના ઘટકો સુધી પહોંચ્યા પછી મુખ્ય ક્રિયા શરૂ થાય છે. ઘણા ફટાકડામાં એક નાનો લિફ્ટ ચાર્જ હોય ​​છે, જેનો ઉપયોગ ફટાકડાને હવામાં ઉડાડવા માટે થાય છે.

અંદર નાના તારાઓ ચમકદાર તીખારા ફેલાવે છે

પછી, વિસ્ફોટક ચેમ્બરમાં રહેલા પદાર્થ, જે વિસ્ફોટક નથી પણ ખૂબ જ જ્વલનશીલ મિશ્રણ છે, તે સળગે છે, જેનાથી એક શક્તિશાળી ગેસ બને છે અને તણખા નીકળે છે. આ ગેસ દબાણ ખુલ્લા શેલને તોડી નાખે છે, જે અંદર નાના તારાઓ ચમકદાર તીખારા ફેલાવે છે.

આકાશમાં તમે જે રંગો જુઓ છો તે ચોક્કસ ધાતુના ક્ષાર દ્વારા બનાવવામાં આવે છે. આ નાના તીખારા ગરમ થાય છે અને મજબૂત અસર પર પ્રકાશ ફેંકે છે. સોડિયમ પીળો, સ્ટ્રોન્ટીયમ લાલ, બેરિયમ લીલો અને કોપર વાદળી/લીલો રંગ ઉત્પન્ન કરે છે.

રાસાયણિક રચના અને દહન તાપમાન પર આધાર રાખે

રંગ અને તેજ બંને તારાની રાસાયણિક રચના અને દહન તાપમાન પર આધાર રાખે છે. પિયોની, ક્રાયસન્થેમમ, સ્ટીલ ટેઈલ અને ક્લસ્ટર-સ્પાર્કલર જેવી વિવિધ અસરો, શેલની અંદર તારાઓના આકાર, ગોઠવણી અને વિસ્ફોટ ચાર્જના પ્રકાર દ્વારા બનાવવામાં આવે છે.

ફટાકડાનો ઉપયોગ કરતી વખતે, અંતર જાળવવું, આંખનું રક્ષણ કરવું અને ફક્ત અધિકૃત અને માન્ય બ્રાન્ડ્સ પસંદ કરવી જરૂરી છે. ઘરે બનાવેલા અથવા ખરાબ રીતે બનાવેલા ફટાકડાનો ઉપયોગ અથવા ઉત્પાદન ખતરનાક અને ગેરકાયદેસર હોઈ શકે છે.

દિવાળી એ, દીવાઓ સાથે સંકળાયેલો હિન્દુઓનો મુખ્ય તહેવાર છે. હિંદુ માન્યતા અનુસાર, આ પર્વ અંધકાર પર પ્રકાશની જીત અને જીવનમાં સુખ, સૌભાગ્ય અને સંપત્તિની કામના સાથે જોડાયેલો છે. દિવાળી અથવા દીપાવલી સાથે પાંચ તહેવારો સંકળાયેલા છે, જે ધનતેરસથી શરૂ થાય છે અને કાળી ચતુર્દશી, દીપાવલી, ગુજરાતીઓનુ બેસતુ વર્ષ અને ગોવર્ધન પૂજા પછી ભાઈ બીજ સાથે સમાપ્ત થાય છે. જો કે ગુજરાતમાં લાભ પાંચમના રોજ વેપાર-ઉદ્યોગ, ધંધા રોજગાર કરનારા મૂહર્ત કરીને તેમનો વ્યવસાય શરૂ કરે છે.