અધિક માસ 2023: કોણે અને ક્યારે શરૂ કર્યો પુરુષોત્તમ માસ, જાણો શું છે આ મહિનાનું મહત્વ

ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા માટે શુભ માનવામાં આવતો અધિક માસની શરૂ થઇ ચુક્યો છે. સનાતન પરંપરામાં તેને માલમાસ અને પુરુષોત્તમ માસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. હિંદુ માન્યતા અનુસાર આ મલમાસમાં કોઈપણ પ્રકારના ધાર્મિક કાર્ય જેમ કે લગ્ન, મુંડન, શુભ અને ઉપનયન સંસ્કાર જેવા શુભ કાર્ય સંપૂર્ણ રીતે વર્જિત છે.

આ પણ વાંચો : અધિક માસમાં અચૂક કરવા જોઈએ આ કામ ! જીવનના તમામ અવરોધોથી મળી જશે મુક્તિ !

હવે સવાલ એ ઊભો થાય છે કે જે મહિનામાં કોઈ શુભ કાર્ય થઈ શકતું નથી ત્યાં શ્રી હરિનું પૂજન કરવું શા માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. ચાલો જાણીએ તેનાથી સંબંધિત વાર્તા અને જરૂરી નિયમો વગેરે વિશે.

અધિકમાસ ક્યારે અને કેમ બન્યા

હિંદુ માન્યતા અનુસાર, અસુરોના રાજા હિરણ્યકશ્યપે અમર બનવાની ઈચ્છા રાખી અને પરમપિતા બ્રહ્માની તપસ્યા કરી અને તેમની પાસેથી એવું વરદાન મેળવવામાં સફળ થયા કે તેઓ દિવસ કે રાત્રિના સમયે, ન તો મનુષ્યો દ્વારા કે પ્રાણીઓ દ્વારા મૃત્યુ પામે નહીં. 12 મહિનામાં પણ મૃત્યુ ન થાય તે માટે વરદાન માંગ્યું. આ વરદાન મળ્યા બાદ હિરણ્યકશ્યપે પોતાને ભગવાન જાહેર કર્યા અને ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા પર પ્રતિબંધ લગાવી દીધો.

જ્યારે પૃથ્વી પર તેમનો અત્યાચાર ઘણો વધી ગયો, ત્યારે શ્રી હરિના લીલાથી ભગવાન વિષ્ણુના પ્રખર ભક્ત પ્રહલાદનો જન્મ થયો. આ પછી ભગવાન વિષ્ણુએ 12 મહિના સિવાય 13મો હિંદુ માસ એટલે કે અધિક માસ બનાવ્યો. આ પછી તેણે નરસિંહ અવતાર લઈને હિરણ્યકશ્યપનો વધ કર્યો.

તેથી જ તેને પુરુષોત્તમ માસ કહેવામાં આવે છે

હિંદુ માન્યતા અનુસાર, જ્યારે કોઈ પણ દેવતા માલમાસમાં તેના શાસક બનવા તૈયાર ન હતા, જ્યાં કોઈપણ શુભ કાર્ય પર પ્રતિબંધ છે, ત્યારે ભગવાન શ્રી વિષ્ણુએ આ મહિનાને પોતાનો બનાવ્યો. શ્રી હરિના સંગને કારણે તે પુરુષોત્તમ માસ કહેવાયો. આ પછી અધિક માસમાં ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. આ વર્ષે અધિક માસ શ્રાવણ માસમાં આવી રહ્યો હોવાથી આ શુભ માસમાં ભગવાન શ્રી વિષ્ણુની સાથે ભગવાન શિવની પૂજાનું પણ ખૂબ મહત્વ રહેશે.

શું છે અધિકમાસનું ગણિત

હિન્દી પંચાંગ અનુસાર, ચંદ્રને 12 રાશિઓમાંથી ભ્રમણ કરવામાં લગભગ 28 થી 29 દિવસનો સમય લાગે છે, જેના કારણે એક ચંદ્ર વર્ષ 354.36 દિવસનું હોય છે. બીજી તરફ, સૂર્ય 30.44 દિવસ સુધી એક રાશિમાં રહે છે, જેના કારણે તેને 12 રાશિઓમાંથી એક રાઉન્ડ પૂર્ણ કરવામાં 365.28 દિવસનો સમય લાગે છે.

આ રીતે, સૌર વર્ષ અને ચંદ્ર વર્ષ વચ્ચે 10.92 દિવસનો તફાવત છે. આ તફાવતને સુધારવા માટે, દર ત્રીજા વર્ષે અધિક માસ ઉમેરવાની પરંપરા પૌરાણિક સમયથી ચાલી આવે છે. હિન્દી કેલેન્ડરમાં, આ મહિનો હંમેશા અમાવસ્યાથી શરૂ થાય છે. ખાસ વાત એ છે કે અધિક માસના મહિનાઓ પણ બદલાતા રહે છે.

(અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)