ગર્ભવતી મહિલાઓએ કેટલી વખત કરાવવી જોઇએ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ સોનોગ્રાફી, જાણો શું કહે છે એક્સપર્ટ

તાજેતરમાં ઓડિશામાં એક ગર્ભવતી મહિલાના ત્રણ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા, જે મુજબ ગર્ભનો વિકાસ સામાન્ય રીતે થઈ રહ્યો હતો. પરંતુ રિપોર્ટ અનુસાર, યુએસજીથી વિપરીત, બાળકનો જન્મ અમુક અંગો વગર થયો હતો. સોનોગ્રાફી, જેને ઘણીવાર અલ્ટ્રાસાઉન્ડ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે સામાન્ય રીતે જ્યાં માતા-પિતા તેમના બાળકને પ્રથમ વખત જુએ છે. પરંતુ શું તે સલામત છે? અલ્ટ્રાસોનોગ્રામ (યુએસજી) એ એક પરીક્ષણ છે જેમાં વિકાસશીલ બાળક અને માતાના પ્રજનન અંગોની તસવીર બનાવવા માટે હાઇ ફ્રિકવન્સી સાઉન્ડ વેવ (ઉચ્ચ આવૃતિ ધ્વનિ તંરગો) નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

મુંબઈની વોકહાર્ટ હોસ્પિટલના કન્સલ્ટન્ટ, ઑબ્સ્ટેટ્રિક્સ એન્ડ ગાયનેકોલોજી ડૉ. ગાંધાલી દેવરુખકર માને છે કે તે એક માન્યતા છે કે વધારે વખત અલ્ટ્રાસાઉન્ડ કરવું હાનિકારક છે અથવા ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન વિકાસશીલ બાળક પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે. તેમણે કહ્યું, વિકાસશીલ ગર્ભ માટે અલ્ટ્રાસાઉન્ડ સાથે કોઈ રેડિયેશન જોખમ સંકળાયેલું નથી. આ જન્મજાત અસાધારણતાના નગણ્ય કિસ્સાઓ તરફ દોરી જાય છે. જો કે, ઘણી વખત એવુ પણ બન્યુ છે કે અલ્ટ્રાસાઉન્ટમાં પણ બાળકની ખામી શોધી શકાતી નથી.

દરમિયાન, વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ) નો એક અહેવાલ દર્શાવે છે કે વિશ્વભરમાં લગભગ 6 ટકા બાળકો જન્મજાત વિસંગતતા સાથે જન્મે છે, જે જન્મના ટુંકાગાળામાં મૃત્યુનું કારણ બને છે. જો કે, કેસોની સાચી સંખ્યા ઘણી વધારે હોઈ શકે છે કારણ કે આંકડાઓમાં ઘણીવાર ટર્મ પ્રેગ્નન્સી અને મૃત જન્મના કિસ્સાઓનો સમાવેશ થતો નથી.

જન્મજાત વિસંગતતાઓને માળખાકીય અથવા કાર્યાત્મક વિસંગતતાઓ તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરી શકાય છે જે ગર્ભાશયના જીવન દરમિયાન થાય છે. જન્મજાત ખામીઓ, જન્મજાત વિકૃતિઓ અથવા જન્મજાત ખોડખાંપણ તરીકે પણ ઓળખાય છે, ડબ્લ્યુએચઓ અહેવાલ જણાવે છે કે આ પરિસ્થિતિઓ જન્મ પહેલાં વિકસે છે અને જન્મ પહેલાં અથવા જન્મ સમયે અથવા પછી ઓળખી શકાય છે.

ડો. દેવરુખકરે જણાવ્યું હતું કે ‘એમ્નિઓટિક બેન્ડ સિન્ડ્રોમ’ એ એક સિન્ડ્રોમ છે જેમાં વિકાસ પામતા બાળકમાં એક હાથ અથવા પગ ખૂટે છે, પરંતુ આવા કિસ્સાઓ ખૂબ જ દુર્લભ છે, લગભગ 20,000 બાળકો માંથી લગભગ 3 કેસ છે. ડૉ. દેવરુખકરે જણાવ્યું હતું કે, અલ્ટ્રાસાઉન્ડ પર એમ્નિઅટિક બેન્ડ સિન્ડ્રોમ મોટે ભાગે શોધી શકાતું નથી કારણ કે તે ખૂબ સારી રીતે વિકસિત હાથ નથી, તે માત્ર એક બેન્ડ છે જે પ્રક્રિયા દરમિયાન દેખાય છે.

નિષ્ણાતો કેટલા અલ્ટ્રાસાઉન્ડની ભલામણ કરે છે?

ડૉ. દેવરુખકરના જણાવ્યા મુજબ, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન લગભગ 5 થી 7 અલ્ટ્રાસાઉન્ડ પૂરતા ગણવામાં આવે છે, સિવાય કે પ્રથમ ત્રિમાસિકમાં રક્તસ્રાવ અથવા સ્પોટિંગના કોઈ સંકેતો ન હોય. નિષ્ણાતોના મતે, પ્રથમ ત્રિમાસિકમાં અલ્ટ્રાસાઉન્ડ ડાઉન સિન્ડ્રોમ ગર્ભની તપાસ કરવા માટે કરવામાં આવે છે કે હૃદયના ધબકારા છે કે નહીં. બીજું સામાન્ય રીતે ડાઉન સિન્ડ્રોમ માટે 11 થી 13 અઠવાડિયાની વચ્ચે કરવામાં આવે છે અને નુચલ અર્ધપારદર્શકતા ચકાસવા માટે – નુચલ અર્ધપારદર્શકતા એ બાળકની ગરદનની ચામડી નીચે એકત્ર કરવામાં આવતું પ્રવાહી છે.

ત્રીજો 18 થી 20 અઠવાડિયાની વચ્ચે કરવામાં આવે છે તે તપાસવા માટે કે શરીરના તમામ અંગો યોગ્ય રીતે વિકસિત થયા છે કે નહીં. ડૉ. દેવરુખકરે એમ કહીને સમાપન કર્યું કે અલ્ટ્રાસાઉન્ડ સિવાય, એમઆરઆઈને પણ ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન સલામત વિકલ્પ માનવામાં આવે છે. જો કે એમઆરઆઈ અને સીટી સ્કેનમાં રેડિયેશન હોવાનું કહેવાય છે.

(જાહેર ચેતવણી : આ લેખમાં આપવામાં આવેલી તમામ માહિતી, જાણકારીના હેતુ માટે લખવામાં આવી છે. સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત કંઈપણ અનુસરતા પહેલા કૃપા કરીને નિષ્ણાતની સલાહ લો.)