કાનુની સવાલ: Marital Rape શું હોય છે, એ કેવી રીતે સાબિત થાય કે કોઈ સાથે મેરિટલ રેપ થયો છે?
કાનુની સવાલ: Marital Rape વૈવાહિક રેપ એ એવી સ્થિતિ છે, જેમાં પતિ તેની પત્નીની ઇચ્છા વિરુદ્ધ બળજબરીથી જાતીય સંભોગ કરે છે. આ એક ગંભીર શારીરિક, માનસિક અને ભાવનાત્મક દુર્વ્યવહાર છે. વિશ્વના ઘણા દેશોમાં તેને ગુનો ગણવામાં આવે છે, પરંતુ ભારતમાં તેની પરિસ્થિતિ કંઈક અલગ છે.
લેન્ડમાર્ક જજમેન્ટ્સ: Independent Thought v. Union of India (2017)- સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે 15 વર્ષથી ઓછી ઉંમરની પત્ની સાથે સેક્સ કરવું રેપ છે, ભલે તે પરિણીત હોય. આ નિર્ણય IPC અપવાદ 2 ને આંશિક રીતે ગેરબંધારણીય જાહેર કરે છે. Joseph Shine v. Union of India (2018) - આ કેસમાં કોર્ટે વ્યભિચારને ગુનાહિત જાહેર કર્યો અને કહ્યું કે લગ્નમાં સ્ત્રીઓની dignityને માન્યતા આપવી જોઈએ. Delhi High Court (Split Verdict on Marital Rape, 2022) - બે જજોની બેન્ચમાંથી એકે કહ્યું કે મેરિટલ રેપને ગુનો ગણવો જોઈએ, જ્યારે બીજાએ તેની વિરુદ્ધ પોતાનો અભિપ્રાય આપ્યો. આ મામલો સુપ્રીમ કોર્ટમાં પેન્ડિંગ છે, જે નક્કી કરશે કે અપવાદ 2 બંધારણની વિરુદ્ધ છે કે નહીં.
Marital Rape કેવી રીતે સાબિત કરવો: મેરિટલ રેપ સાબિત કરવો અત્યંત મુશ્કેલ છે કારણ કે મોટાભાગના કિસ્સાઓ ચાર દિવાલોની અંદર બને છે. પતિ-પત્નીના સંબંધોમાં ગૂંચવણો રહે છે. તબીબી અહેવાલ માનસિક સ્વાસ્થ્ય અહેવાલ અને પત્નીની જુબાની મુખ્ય આધારો છે. વધારાના પુરાવા જેમ કે વોટ્સએપ ચેટ્સ, ધમકીઓના વીડિયો/ઓડિયો પણ મદદ કરી શકે છે.
જો દોષિત સાબિત થાય તો શું સજા થઈ શકે?: જો વૈવાહિક રેપને ક્યારેય ગુનો જાહેર કરવામાં આવે તો: તો IPC કલમ 376ની જેમ આ કેસમાં આપવામાં આવતી સજા 7 વર્ષથી આજીવન કેદ છે. અન્ય દેશોમાં શું પરિસ્થિતિ છે?: Marital Rape 100થી વધુ દેશોમાં ગુનો છે. અમેરિકા, યુકે, ફ્રાન્સ, કેનેડા જેવા દેશોમાં આ કાનૂની ગુનો છે. ભારતને આ બાબતમાં પાછળ માનવામાં આવે છે.
ભારતમાં હજુ સુધી Marital Rapeને સ્વતંત્ર ગુનો ગણવામાં આવતો નથી, પરંતુ સમાજ અને ન્યાયતંત્રમાં તેના વિશે ગરમાગરમ ચર્ચા ચાલી રહી છે. જો તમે આ પરિસ્થિતિનો ભોગ બન્યા છો, તો તમે ઘરેલુ હિંસા અધિનિયમ, 498A, અને સુરક્ષા આદેશોનો આશરો લઈ શકો છો.(Disclaimer: જો તમારી પાસે કોઈ ચોક્કસ કેસ હોય તો કાનૂની નિષ્ણાત (વકીલ) ની સલાહ લેવી સલાહભર્યું છે. અહીં આપેલી માહિતી ફક્ત કોર્ટના નિર્ણયો અને કલમોને આધારે આપવામાં આવી છે. તમારે કોઈ કેસ માટે જાણવું હોય તો યોગ્ય વકીલની સલાહ લઈ શકો છો.)(All Image Symbolic)
