Jagannath Rath Yatra 2024 : જગન્નાથની યાત્રા પછી રથનું શું થાય છે, તેના લાકડાં ક્યાં જાય છે?

Jagannath Rath Yatra 2024 : ઓડિશામાં ભગવાન જગન્નાથ રથયાત્રાની તૈયારીઓ શરૂ થઈ ગઈ છે. આ યાત્રા દર વર્ષે અષાઢ મહિનામાં નીકળે છે. આ વર્ષે તે 7 જૂનથી તૈયારીઓ શરૂ થશે. એવી ધાર્મિક માન્યતા છે કે ભગવાન જગન્નાથનો રથ ખેંચનારા ભક્તોને મોક્ષ મળે છે, પરંતુ યાત્રા પૂર્ણ થયા પછી આ રથ અને તેમની લાકડીઓનું શું થાય છે? ચાલો અમને જણાવો.

જગન્નાથનો શાબ્દિક અર્થ થાય છે બ્રહ્માંડનો ભગવાન એટલે કે જગતનો નાથ. જગન્નાથજીને ભગવાન વિષ્ણુનો અવતાર માનવામાં આવે છે. રથયાત્રાના દિવસે ભગવાન જગન્નાથ તેમના મોટા ભાઈ બલભદ્ર અને નાની બહેન સુભદ્રા સાથે ત્રણ અલગ-અલગ રથ પર સવાર થઈને શહેરના પ્રવાસ માટે નીકળે છે. દર વર્ષે આ ત્રણેય માટે નવા રથ બનાવવામાં આવે છે.

જગન્નાથ યાત્રાના રથ

ભગવાન જગન્નાથ, બલભદ્ર અને સુભદ્રાના રથ લીમડા અને હાંસીના ઝાડના લાકડામાંથી બનાવવામાં આવ્યા છે. જગન્નાથ મંદિર દ્વારા રચાયેલી વિશેષ સમિતિ દ્વારા પણ આ વૃક્ષોની પસંદગી કરવામાં આવે છે. ખાસ વાત એ છે કે રથ બનાવવામાં કીલ, કાંટા કે અન્ય કોઈ ધાતુનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો નથી. દર વર્ષે અમુક પરિવારોના સભ્યો જ રથ બાંધે છે. આ લોકો આ કામ માટે કોઈ આધુનિક મશીનનો ઉપયોગ કરતા નથી. આમાંના ઘણા લોકોએ ઔપચારિક તાલીમ પણ લીધી નથી. આ લોકો તેમના પૂર્વજો પાસેથી પ્રાપ્ત જ્ઞાનના આધારે દર વર્ષે ચોક્કસ, શ્રેષ્ઠ અને મજબૂત રથ બનાવે છે.

જગન્નાથ યાત્રા પછી રથનું શું થાય છે?

ભગવાન જગન્નાથની રથયાત્રા મુખ્ય મંદિરથી શરૂ થાય છે અને 3 કિલોમીટર દૂર સ્થિત તેમના માસીના ઘર ગુંડીચા મંદિરમાં સમાપ્ત થાય છે. અહીં ભગવાન જગન્નાથ 7 દિવસ આરામ કરે છે અને પછી ઘરે પરત ફરે છે. આને બહુદા યાત્રા કહે છે. બલભદ્રજીનો રથ યાત્રામાં સૌથી આગળ ચાલે છે. બહેન સુભદ્રાનો રથ મધ્યમાં છે અને ભગવાન જગન્નાથનો રથ પાછળ છે. ત્રણેય રથ ખૂબ મોટા છે. તેમની સરેરાશ ઊંચાઈ 13 મીટર (42 ફૂટ) છે.

રથનું પૈડું સૌથી મોંઘો ભાગ ગણવામાં આવે છે

યાત્રા પૂર્ણ થયા બાદ રથના ભાગોને અલગ કરવામાં આવે છે. અહેવાલો અનુસાર રથના મોટા ભાગની હરાજી કરવામાં આવી છે. તેના ભાગોની વિગતો શ્રીજગન્નાથ વેબસાઇટ પર આપવામાં આવી છે. રથનું પૈડું સૌથી મોંઘો ભાગ છે, જેની પ્રારંભિક કિંમત 50 હજાર રૂપિયા છે. રથના ભાગો ખરીદવા માટે સૌ પ્રથમ અરજી કરવી પડશે. આ સિવાય જે કોઈ પણ તેમને પ્રાપ્ત કરે છે, તેઓ તેનો ખોટો ઉપયોગ કરી શકતા નથી. મંદિરની સૂચના અનુસાર પૈડાં અને અન્ય ભાગોને સુરક્ષિત રાખવાની જવાબદારી ખરીદનારની છે.

આજે પણ ભગવાન માટે રસોઈ માટીના વાસણોમાં જ થાય છે

હરાજી સિવાય રથના બાકીના લાકડાને મંદિરના રસોડામાં મોકલવામાં આવે છે. ત્યાં તેઓ દેવતાઓ માટે પ્રસાદ રાંધવા માટે બળતણ તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. આ પ્રસાદ દરરોજ લગભગ 1 લાખ ભક્તોને આપવામાં આવે છે. પુરીમાં સ્થિત જગન્નાથ મંદિરનું રસોડું એક મેગા કિચન છે. ભગવાનને અર્પણ કરવા માટે અહીં દરરોજ 56 પ્રકારના પ્રસાદ તૈયાર કરવામાં આવે છે. આજે પણ આ બધો ખોરાક માટીના વાસણોમાં તૈયાર કરવામાં આવે છે.