લોખંડ, પિત્તળ કે સ્ટીલ, ખોરાક રાંધવા માટે કયું વાસણ વધુ ફાયદાકારક છે?
Cooking Food : આજકાલ રસોઈ બનાવવા માટે બજારમાં વિવિધ પ્રકારના વાસણો ઉપલબ્ધ છે, પરંતુ પ્રશ્ન એ છે કે તમારે કયા વાસણમાં ખોરાક રાંધવો જોઈએ જેથી તેનો સ્વાદ જળવાઈ રહે અને પોષકતત્ત્વોમાં કોઈ ઘટાડો ન થાય. ચાલો જાણીએ શું કહે છે નિષ્ણાતો.
Cooking Food : જ્યારે પણ આપણે ખોરાકના પોષક તત્વો વિશે વાત કરીએ છીએ, ત્યારે આપણે ઘણીવાર શાકભાજી અને તેમાં વપરાતા મસાલા વિશે વાત કરીએ છીએ. પણ ક્યાંક એ વાતનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે કે આપણે કઈ વસ્તુ કયા વાસણમાં રાંધી રહ્યા છીએ. શાકભાજીને યોગ્ય રીતે ધોવા જેટલું મહત્વનું છે, તેટલું જ મહત્વપૂર્ણ છે કે રસોઈ માટે યોગ્ય વાસણો પસંદ કરો.
ઘણી વખત જાણ્યે-અજાણ્યે કે ઉતાવળમાં આપણે આ તરફ ધ્યાન આપતા નથી અને જે પણ વાસણ આપણી સામે દેખાય છે તેમાં ખાવાનું રાંધીએ છીએ, પરંતુ ક્યારેક આપણી આ આદત આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક સાબિત થઈ શકે છે.
ખોટા વાસણનો ઉપયોગ સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક
આપણે શું ખાઈએ છીએ અને કયા વાસણમાં રાંધીએ છીએ તેનું ખાસ ધ્યાન રાખવું જોઈએ. જો આપણે ખોટા વાસણોમાં ખોરાક રાંધીએ છીએ, તો તેની સીધી અસર આપણા સ્વાસ્થ્ય પર પડે છે. આજકાલ લોકો રસોડાને સુંદર દેખાવ આપવા માટે આવા ધાતુઓથી બનેલા વાસણોનો ઉપયોગ કરે છે, જેના કારણે ખોરાકનું પોષણ મૂલ્ય તો ઘટે છે પરંતુ તે આપણા માટે ઝેર સમાન બની જાય છે. બજારમાં તમને લોખંડ, સ્ટીલ, પિત્તળ જેવી અનેક ધાતુઓથી બનેલા વાસણો મળી જશે, પરંતુ ચાલો જાણીએ કે આમાંથી કયું વાસણ રાંધવા માટે વધુ ફાયદાકારક છે.
પિત્તળનો વાસણ
પિત્તળના વાસણોનો બેઝ ખૂબ જ ભારે હોય છે અને સામાન્ય રીતે આ વાસણોમાં માત્ર પરંપરાગત વાનગીઓ જ રાંધવામાં આવે છે. ઘણા લોકોને પિત્તળના વાસણોમાં નોન-વેજ વસ્તુઓ રાંધવી ગમે છે. પરંતુ પિત્તળના વાસણો ઊંચા તાપમાને મીઠું અને એસિડિક વસ્તુઓ સાથે પ્રતિક્રિયા આપી શકે છે. તેથી પિત્તળના વાસણોમાં આ વસ્તુઓ બનાવવાનું ટાળવું જોઈએ. તમે તળવા માટે ચોખા રાંધવા માટે પિત્તળના વાસણોનો ઉપયોગ કરી શકો છો.
લોખંડના વાસણોમાં રાંધવાના ગેરફાયદા
કેટલીક એવી ખાદ્ય વસ્તુઓ છે જેમાં પહેલાથી જ પુષ્કળ પ્રમાણમાં આયર્ન હોય છે. જો તમે આ વસ્તુઓને લોખંડના વાસણોમાં તૈયાર કરો છો, તો તે માત્ર ખોરાકનો સ્વાદ અને રંગ બગાડે છે પરંતુ શરીરમાં આયર્નનું પ્રમાણ પણ વધારે છે. જેના કારણે તમે અનેક ગંભીર બીમારીઓનો શિકાર બની શકો છો. તેથી કેટલીક પસંદ કરેલી વસ્તુઓને લોખંડના વાસણોમાં રાંધવાનું ટાળો.
સ્ટીલના વાસણો
મોટાભાગના લોકોના ઘરોમાં રસોઈ માટે સ્ટીલના વાસણોનો જ ઉપયોગ થાય છે. બજારમાં પણ તમને મોટે ભાગે સ્ટીલના વાસણો જોવા મળશે. કારણ કે સ્ટીલના વાસણોમાં ખોરાક રાંધવાથી નુકસાન થતું નથી. તમે તેમાં ખોરાક રાંધી શકો છો અને તેને સ્ટોર કરી શકો છો. આ વાસણો તમને કોઈપણ રીતે નુકસાન પહોંચાડતા નથી. તેથી આપણે રસોઈ માટે બને તેટલો સ્ટીલના વાસણોનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
આપણે રસોઈ બનાવવા માટે કયા ધાતુના વાસણોનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ તેની સાચી માહિતી મેળવવા અમે ડૉ.કિરણ ગુપ્તા સાથે વાત કરી છે. ડો.કિરણ છેલ્લા 12 વર્ષથી યોગ અને નેચરોપેથીમાં સેવા આપી રહ્યા છે. ચાલો જાણીએ શું છે ધાતુઓ વિશે ડૉ.કિરણનો અભિપ્રાય.
નિષ્ણાતો શું કહે છે?
- ડૉ. કિરણ કહે છે કે જો તમને પહેલેથી જ લિવર સંબંધિત કોઈ સમસ્યા છે તો ભૂલથી પણ લોખંડના વાસણોમાં ખોરાક ન રાંધો. તેનાથી તમારી સમસ્યા હજુ પણ વધી શકે છે. લોખંડના વાસણોમાં ખોરાક રાંધવાથી ખોરાકમાં વધુ આયર્ન અને મેગ્નેશિયમ થઈ શકે છે. જેના કારણે તમારે બીજી ઘણી બીમારીઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે. આ સિવાય જો તમે લોખંડના વાસણમાં ખાટી વસ્તુઓ રાંધો છો તો તેનાથી શાકભાજી બગડી શકે છે.
- સ્ટીલના વાસણોમાં રાંધવાના કોઈ ગેરફાયદા નથી પરંતુ એક માત્ર ખામી એ છે કે જો તમારા વાસણો પાતળા હોય તો ખોરાક ઝડપથી બળી શકે છે.
- પિત્તળના વાસણોમાં કોઈપણ ગ્રેવી અથવા ખાટા શાકભાજી જેમ કે દહીં અથવા ઘણી બધી ટામેટાંવાળી વસ્તુઓ રાંધશો નહીં. પિત્તળના વાસણો ખરીદતી વખતે એ વાતનું ધ્યાન રાખો કે તેના પર ચાંદીનું આછું પડ હોવું જોઈએ, તેનાથી ભોજનનું પોષણ મૂલ્ય ઘટશે નહીં.
