GK : ભારતમાં ‘Elephant Corridors’ વધ્યા, જાણો દેશના ક્યા ભાગમાં કેટલા એલિફન્ટ કોરિડોર છે?

ભારત સરકાર વન્યજીવ સંરક્ષણ માટે સતત કામ કરી રહી છે. તાજેતરમાં જ સરકારે 62 નવા એલિફન્ટ કોરિડોરને મંજૂરી આપી છે. આનાથી માત્ર હાથીઓનું જ નહીં, પરંતુ અન્ય પ્રાણીઓ પણ આ કોરિડોરનો લાભ લઈ શકશે. આવા પ્રશ્નો સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓમાં પણ પૂછી શકાય છે. આવો જાણીએ આ સાથે જોડાયેલા તમામ સવાલોના જવાબ અને એ પણ જાણીએ કે દેશના કયા ભાગમાં કેટલા એલિફન્ટ કોરિડોર છે.

આ પણ વાંચો : GK Quiz : વિશ્વનો એક એવો દેશ જ્યાં ફક્ત મહિલાઓ જ શાસન કરે છે, જાણો ક્યાં આવેલો છે

કોરિડોરની સંખ્યામાં વધારો

62 નવી મંજુરી મળ્યા બાદ દેશમાં એલિફન્ટ કોરિડોરની સંખ્યા વધીને 150 થઈ ગઈ છે. વન્યજીવ સંરક્ષણ માટે આ એક મહત્વપૂર્ણ પહેલ છે. આ જરૂરી હતું, કારણ કે હાથી-માનવ સંઘર્ષ વધી રહ્યો હતો. આ દરમિયાન મહારાષ્ટ્રના વિદર્ભ અને કર્ણાટકની સરહદે દક્ષિણ મહારાષ્ટ્રમાં પણ હાથીઓની સંખ્યામાં વધારો જોવા મળ્યો છે. મધ્યપ્રદેશ અને ઉત્તર આંધ્રપ્રદેશમાં પણ હાથીઓની સંખ્યામાં વધારો થયો છે. તેથી કોરિડોરની સંખ્યામાં વધારો થયો છે.

એલિફન્ટ કોરિડોર શું છે?

એલિફન્ટ કોરિડોર એ જમીનનો મોટો વિસ્તાર છે જેનો ઉપયોગ હાથીઓ તેમના બે કે તેથી વધુ રહેઠાણો વચ્ચે ફરવા માટે કરે છે. આ ઘણી વખત એવી જગ્યાઓ છે જ્યાં હાથીઓ અને માણસો બંનેની અવરજવર વધારે હોય છે અને પરિણામે સંઘર્ષ જોવા મળે છે. સરકાર આવા સ્થળોને કોરિડોર તરીકે ચિહ્નિત કરીને સુરક્ષિત કરે છે. રાજ્ય સરકારોની ભલામણ અને સંબંધિત અધિકારીઓ દ્વારા સ્થળ નિરીક્ષણ કર્યા પછી નવા કોરિડોરને મંજૂરી આપવામાં આવી છે.

ક્યાં કેટલા કોરિડોર?

તાજેતરના અહેવાલ મુજબ સૌથી વધુ 52 હાથી કોરિડોર પૂર્વ મધ્ય ભારતમાં છે અને તેમની સંખ્યા ઉત્તર-પૂર્વ ભારતમાં 48 છે. દક્ષિણ ભારતમાં 32 એલિફન્ટ કોરિડોર અને સૌથી ઓછા 18 ઉત્તર ભારતમાં છે. પશ્ચિમ બંગાળ સૌથી વધુ 26 કોરિડોર સાથે ટોપ પર છે.

• હાથી એ ભારતનું કુદરતી વારસો પ્રાણી છે. કેન્દ્ર સરકારે વર્ષ 2010માં આ નિર્ણય લીધો હતો.
• હાથીઓની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે દેશમાં વર્ષ 1992માં પ્રોજેક્ટ હાથીની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી.
• હાથીઓ સામાન્ય રીતે દિવસમાં બે ક્વિન્ટલ ચારો ખાય છે અને 180-190 લિટર પાણી પણ પીવે છે.
• હાલમાં સરકારનો અંદાજ છે કે દેશમાં હાથીઓની કુલ સંખ્યા 30 હજારથી વધુ છે.
• ભારતમાં ઉપલબ્ધ 33 એલિફન્ટ રિઝર્વ 80777 ચોરસ કિલોમીટરમાં ફેલાયેલા છે.
• 2017 ની વસ્તી ગણતરી મુજબ કર્ણાટકમાં સૌથી વધુ 6049 હાથીઓ છે. આસામમાં 5719 અને કેરળમાં 3054 હાથી છે.
• માદા હાથી જૂથનું નેતૃત્વ કરે છે.

હાથીની ગર્ભાવસ્થા 22 મહિના સુધી ચાલે છે.

એશિયન હાથી ભારતમાં સૌથી વધુ જોવા મળે છે. તેમની ત્રણ પેટાજાતિઓ છે – ભારતીય, સુમાત્રન, શ્રીલંકાના એલિફન્ટ રિઝર્વ અને એલિફન્ટ કોરિડોર, જે બે અલગ વસ્તુઓ છે. હાથીઓની સુરક્ષા અને સંરક્ષણ તરફ પગલાં લેતા ભારત સરકારે એલિફન્ટ રિઝર્વમાંથી પસાર થતા 110 રેલવે વિભાગોની ઓળખ કરી છે.

જ્યાં હાથીઓની અવરજવર માટે અંડરપાસ બનાવવામાં આવશે. રેલવે ક્રૂને ટ્રેક વધારે દેખાઈ, તે માટે હાથીના અવરજવર વાળા વિસ્તારોમાં વૃક્ષો કાપવામાં આવી રહ્યા છે. રેલવે ચાલકોને વધુ સંવેદનશીલ બનાવવાના પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા છે. ટ્રેન અકસ્માતમાં હાથીઓના મોતની માહિતી અવાર-નવાર સામે આવે છે. વન અને પર્યાવરણ મંત્રાલય રેલવે મંત્રાલય સાથે મળીને આ પર કામ કરી રહ્યું છે.