અમેરિકા કેમ બ્રિક્સથી ડરે છે ? એક જ ઝાટકે ડૉલરની મજબૂતાઈને ખતમ કરી શકે છે
BRICS એ વિશ્વની પાંચ ઉભરતી અર્થવ્યવસ્થાઓનો સમૂહ છે. બ્રિક્સનું નામ, સભ્ય દેશોના બ્રાઝિલ, રશિયા, ભારત, ચીન અને દક્ષિણ આફ્રિકાના નામ પરથી પડ્યું છે. આ એક એવું જૂથ છે જેણે વૈશ્વિક જીડીપીના સંદર્ભમાં પશ્ચિમી દેશોના મોટા જૂથ G-7ને પણ પાછળ છોડી દીધું છે.
PM નરેન્દ્ર મોદી BRICS સમિટમાં ભાગ લેવા માટે દક્ષિણ આફ્રિકા પહોંચ્યા છે, તેમણે જોહાનિસબર્ગમાં 15મી BRICS સમિટને સંબોધિત કરી હતી. તે વિશ્વની પાંચ સૌથી ઝડપથી વિકસતી અર્થવ્યવસ્થાઓનો સમૂહ છે, જેનું નામ તમામ સભ્ય દેશો એટલે કે બ્રાઝિલ, રશિયા, ભારત, ચીન અને દક્ષિણ આફ્રિકાના નામના પ્રથમ અક્ષર પરથી લેવામાં આવ્યું છે. દક્ષિણ આફ્રિકાની રાજધાની જોહાનિસબર્ગમાં 22 થી 24 ઓગસ્ટ દરમિયાન BRICS સમિટનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. આ એક એવું સંગઠન છે જે વિશ્વના જીડીપીના લગભગ 32 ટકા અને વિશ્વની વસ્તીના 42 ટકાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. ખાસ વાત એ છે કે 2019 પછી, બ્રિક્સની આ પ્રથમ સમિટ છે, જેમાં નેતાઓ સામસામે બેસીને વાત કરશે.
BRICની સ્થાપના 2001માં થઈ હતી, જે બાદમાં BRICS બની
ભારત, બ્રાઝિલ, રશિયા, ચીન અને દક્ષિણ આફ્રિકાની ગણના વિશ્વની પાંચ સૌથી ઝડપથી વિકસતી અર્થવ્યવસ્થાઓમાં થાય છે, જોકે તેની શરૂઆત 2001માં BRIC તરીકે થઈ હતી. તે સમયે દક્ષિણ આફ્રિકા આ જૂથનો ભાગ નહોતું.
BRIC નામ પ્રખ્યાત અર્થશાસ્ત્રી જીમ ઓ’નીલ દ્વારા જૂથને આપવામાં આવ્યું હતું. જો કે, તેની ઔપચારિક જાહેરાત 2006 માં કરવામાં આવી હતી, જ્યારે BRIC નેતાઓ પ્રથમ વખત સેન્ટ પીટર્સબર્ગ, રશિયામાં મળ્યા હતા. જૂથની પ્રથમ ઔપચારિક સમિટ પણ 2009 માં રશિયાના યેકાટેરિનબર્ગમાં યોજાઈ હતી. બીજા વર્ષે જ્યારે બ્રાઝિલમાં BRIC સમિટ યોજાઈ ત્યારે દક્ષિણ આફ્રિકાને પણ તેમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું અને BRICમાંથી આ જૂથ BRICS બન્યું.
બ્રિક્સ G-7થી આગળ છે, 2050 સુધીમાં મોટી શક્તિ બની જશે
વિશ્વમાં બ્રિક્સના વધતા પ્રભાવથી અમેરિકા સૌથી વધુ ભયભીત છે, અમેરિકાને લાગે છે કે આ જૂથ પશ્ચિમી વર્ચસ્વને પડકારવા માટે બનાવવામાં આવ્યું છે. ક્યાંક આ વાત સાચી પણ છે. તેની અસર પણ દેખાઈ રહી છે, વૈશ્વિક જીડીપીના સંદર્ભમાં બ્રિક્સે પશ્ચિમી દેશોના મોટા સમૂહ જી-7ને પાછળ છોડી દીધું છે. જૂથના ત્રણ મુખ્ય ઉદ્દેશ્યો છે, સભ્ય દેશો વચ્ચે વેપાર અને સહકાર વધારવો, આર્થિક અને નાણાકીય વિકાસ અને ત્રીજું, સંસ્કૃતિઓનું આદાનપ્રદાન. એવું માનવામાં આવે છે કે 2050 સુધીમાં, બ્રિક્સના સભ્ય દેશો ઉત્પાદન ઉદ્યોગ, કાચો માલ અને સેવાઓના મુખ્ય સપ્લાયર બની જશે.
ભારતે ત્રણ વખત અધ્યક્ષતા કરી છે
ભારતે ત્રણ વખત બ્રિક્સની અધ્યક્ષતા કરી છે. તેની પ્રથમ ઔપચારિક સમિટ રશિયાના યેકાટેરિનબર્ગમાં યોજાઈ હતી, જેની અધ્યક્ષતા તત્કાલીન પીએમ દિમિત્રીએ કરી હતી. 2010 માં બ્રાઝિલ અને 2011 માં ચીન પછી, ભારતે 2012 માં પ્રથમ વખત તેની યજમાની કરી હતી, જેનું નેતૃત્વ તત્કાલિન પીએમ મનમોહન સિંહે કર્યું હતું. આ પછી તેનું આયોજન દક્ષિણ આફ્રિકામાં કરવામાં આવ્યું હતું. 2014માં બ્રાઝિલ અને 2015માં રશિયા બાદ ભારતને બીજી વખત 2016માં યજમાની કરવાની તક મળી. જેનું આયોજન પીએમ નરેન્દ્ર મોદીએ કર્યું હતું.
ભારતે 2021માં ત્રીજી વખત યજમાની કરી હતી
બ્રિક્સની નવમી સમિટ ચીનમાં યોજાઈ હતી. તેનું આયોજન 2018માં દક્ષિણ આફ્રિકામાં અને 2019માં બ્રાઝિલમાં કરવામાં આવ્યું હતું. 2020 માં, કોરોનાને કારણે મીટિંગ રદ કરવામાં આવી હતી. આ પછી ફરી એકવાર ભારતને 13મી સમિટની યજમાની કરવાની તક મળી. આ કોન્ફરન્સ વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ દ્વારા યોજાઈ હતી, જેના અધ્યક્ષ PM નરેન્દ્ર મોદી હતા. 2022માં ચીનમાં સમિટ બાદ હવે 15મી સમિટ દક્ષિણ આફ્રિકામાં યોજાઈ રહી છે.
મોદી અને જિનપિંગ આમને-સામને થશે
દક્ષિણ આફ્રિકામાં આયોજિત 15મી સમિટમાં પીએમ મોદી અને જિનપિંગ આમને-સામને થશે. તેનું મહત્વ એટલા માટે પણ વધારે છે કારણ કે એલએસી પર ચીનની નાપાક ગતિવિધિઓ પછી આ પ્રથમ વખત હશે જ્યારે બંને દેશોના વડા શિખર સંમેલનમાં એકબીજાને મળશે. ગત વર્ષે જી-20 બેઠક દરમિયાન બંને દેશોના રાષ્ટ્રાધ્યક્ષો મળ્યા હતા, પરંતુ તે ખૂબ જ ટૂંકી હતી.
ડૉલરની શક્તિને સમાપ્ત કરવા માટે નવી કરન્સી પર ચર્ચા થશે
બ્રિક્સની 15મી સમિટ દરમિયાન બ્રિક્સના નવા ચલણ વિશે પણ વાત કરી શકાય છે, હકીકતમાં રશિયાએ યુક્રેન પર હુમલો કર્યા બાદ જ્યારે અમેરિકાએ રશિયા પર પ્રતિબંધો લગાવ્યા ત્યારે રશિયાએ ડી-ડોલરાઇઝેશન શરૂ કર્યું અને વિવિધ દેશો સાથે અલગ-અલગ ચલણમાં ટ્રેડિંગ કર્યું. ચીને પણ તકનો લાભ લીધો અને રશિયા સાથે યુઆનમાં વેપાર કર્યો.
બીજી તરફ ભારત પણ રૂપિયામાં બિઝનેસ કરવા માટે સતત પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. જો કે, એવું માનવામાં આવે છે કે આમાંથી કોઈ પણ ચલણમાં ડોલર સાથે સ્પર્ધા કરવાની તાકાત નથી. આવી સ્થિતિમાં બ્રિક્સ દેશો નવી કરન્સી પર વિચાર કરી શકે છે. બ્રિક્સ તરફથી નવું ચલણ લાવવાની ચર્ચાએ રશિયન સંસદના ડેપ્યુટી સ્પીકર એલેક્ઝાન્ડર બાબાકોવના નિવેદન બાદ જોર પકડ્યું હતું, જેમાં તેમણે કહ્યું હતું કે બ્રિક્સ પોતાના ચલણ પર વિચાર કરી રહ્યું છે. જો કે આ માટે તમામ પાંચ સભ્યોની સર્વસંમતિ જરૂરી રહેશે. જો આમ થશે તો વિશ્વમાં ડૉલરની શક્તિ ખતમ થઈ જશે.
આંતરરાષ્ટ્રીય તમામ સમાચાર વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો
