દેશ સાથે ગદ્દારી કરવા પર શું મળે છે સજા ? આરોપ સાબિત થયો તો યુટ્યુબર જ્યોતિને મળશે આ સજા

હિસારની રહેવાસી યુટ્યુબર જ્યોતિ મલ્હોત્રાની પાકિસ્તાન માટે જાસૂસી કરવાના આરોપમાં ધરપકડ કરવામાં આવી છે. તેની સામે ઓફિશિયલ સિક્રેટ્સ એક્ટ (ઓફિશિયલ સિક્રેટ્સ એક્ટ-1923) ની કલમ 3 અને 4 હેઠળ કેસ નોંધવામાં આવ્યો છે. આ સાથે જ, ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમ 152 હેઠળ પણ જ્યોતિ સામે કેસ નોંધવામાં આવ્યો છે.

આવી સ્થિતિમાં, પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે આ કલમોનો અર્થ શું છે અને જો જ્યોતિનો ગુનો સાબિત થાય છે, તો તેને કેટલી સજા મળી શકે છે? ચાલો સમજીએ.

ISI માટે કરી જાસૂસી

હરિયાણાના હિસારની રહેવાસી જ્યોતિ મલ્હોત્રા 33 વર્ષની છે. તે યુટ્યુબર અને ટ્રાવેલ બ્લોગર તરીકે જાણીતી છે. એવો આરોપ છે કે આ બહાના હેઠળ જ્યોતિ મલ્હોત્રા પાકિસ્તાનની ગુપ્તચર એજન્સી ISI માટે જાસૂસી કરતી હતી. 17 મે 2025 ના રોજ ભારતની સંવેદનશીલ માહિતી ISI સાથે શેર કરવાના આરોપમાં તેની ધરપકડ કરવામાં આવી છે. હિસાર પોલીસે તેને કોર્ટમાં રજૂ કરી, જ્યાંથી તેને પાંચ દિવસના પોલીસ રિમાન્ડ પર મોકલી દેવામાં આવી.હિસાર પોલીસનો દાવો છે કે પાકિસ્તાની ગુપ્તચર એજન્સી ISI ના એજન્ટો સોશિયલ મીડિયા પર પ્રભાવશાળી લોકો દ્વારા તેમના પ્રચારને પ્રોત્સાહન આપવાનો પ્રયાસ કરે છે. તે ઘણી વખત પાકિસ્તાન ગઈ છે.

કયા કાયદા હેઠળ ધરપકડ કરવામાં આવી હતી?

ઓફિશિયલ સિક્રેટ્સ એક્ટ (ઓફિશિયલ સિક્રેટ્સ એક્ટ-1923) જેના હેઠળ જ્યોતિ મલ્હોત્રાની ધરપકડ કરવામાં આવી છે તે ખૂબ જૂનો કાયદો છે. આ કાયદાનો ઇતિહાસ બ્રિટિશ શાસનથી શરૂ થાય છે. અગાઉ આ કાયદો ધ ઇન્ડિયન ઓફિશિયલ સિક્રેટ્સ એક્ટ (એક્ટ XIV)-1889 તરીકે ઓળખાતો હતો. તે સમયે તેનો ઉપયોગ ભારતીય ક્રાંતિકારીઓની હકમાં બોલતા અખબારો સામે થતો હતો. તે સમયમાં, આ કાયદા હેઠળ બ્રિટીશ શાસન વિરુદ્ધ બોલતા કોઈપણ અખબાર સામે કાર્યવાહી કરવામાં આવતી હતી.

સમય જતાં, આ કાયદામાં ફેરફારો કરવામાં આવ્યા અને ઓફિશિયલ સિક્રેટ્સ એક્ટ-1904 અસ્તિત્વમાં આવ્યો. થોડા વર્ષો પછી, 1923 માં, આ કાયદામાં કેટલાક વધુ ફેરફારો કરવામાં આવ્યા અને ઓફિશિયલ સિક્રેટ્સ એક્ટ-1904ને નોટિફાઇ કરવામાં આવ્યું.

જ્યોતિને શું સજા થઈ શકે?

સુપ્રીમ કોર્ટના એડવોકેટ અશ્વિની દુબેના જણાવ્યા અનુસાર, પોલીસે ઓફિશિયલ સિક્રેટ્સ એક્ટ-1904ની કલમ 3 અને 5 હેઠળ જ્યોતિ સામે કેસ નોંધ્યો છે. કલમ 3 નો ઉપયોગ એવા લોકો સામે થાય છે જેમના પર જાસૂસીનો સંપૂર્ણ આરોપ છે. જો કોઈ વ્યક્તિ કોઈપણ કારણોસર એવી જગ્યાએ જાય છે જ્યાં જવા પર પ્રતિબંધ છે અથવા જ્યાં જવાથી દેશની સુરક્ષા માટે ખતરો છે, તો આ કાયદાનો ઉપયોગ થાય છે.

આ સાથે, જો કોઈ વ્યક્તિ કોઈ એવું સ્કેચ કે મોડેલ તૈયાર કરે છે જેનાથી દુશ્મનને કોઈપણ રીતે ફાયદો થાય છે, જો કોઈ ગુપ્ત કોડ કે પાસવર્ડ કોઈ અન્ય વ્યક્તિ સાથે શેર કરવામાં આવે છે, તો પણ કલમ 3 હેઠળ કેસ નોંધવામાં આવે છે.

એડવોકેટ દુબેના મતે, સામાન્ય રીતે આવા કિસ્સાઓમાં, કલમ-3 હેઠળ ત્રણ વર્ષ સુધીની સજાની જોગવાઈ છે. જો કે, જો ગુપ્ત માહિતી સેના, વાયુસેના અથવા નૌકાદળ સાથે સંબંધિત હોય અથવા કોઈ સંરક્ષણ સોદા અથવા ગુપ્તતા સાથે સંબંધિત કોઈ માહિતી હોય, તો દોષિત ઠેરવવામાં આવે તો, વ્યક્તિને 14 વર્ષ સુધીની જેલ થઈ શકે છે.

તે જ સમયે, જો આરોપીનો ગુનો રાજ્યની સુરક્ષા માટે ખતરો ઉભો કરે છે, તો આ કલમ હેઠળ આજીવન કેદ પણ થઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, જો આ કાયદાની કલમ-4 હેઠળ કેસ નોંધવામાં આવે છે, તો ત્રણ વર્ષની સજા અથવા દંડ અથવા બંને થઈ શકે છે.

કેસ દાખલ કરવો ફરજિયાત છે

તેમજ, ઓફિશિયલ સિક્રેટ્સ એક્ટની કલમ-5 મુજબ, જો કોઈ વ્યક્તિ કોઈ દુશ્મન સાથે અથવા એવી વ્યક્તિ સાથે ગોપનીય કોડ શેર કરે છે જેની સાથે તે કોડ શેર ન કરવો જોઈએ, તો આવી સ્થિતિમાં આ કાયદા હેઠળ કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. આ સ્થિતિમાં, માહિતી શેર કરવાની પદ્ધતિ અથવા કારણ શું છે તે જરૂરી નથી. જો કોઈ વ્યક્તિ દ્વારા બેદરકારીથી અથવા કોઈપણ હેતુ માટે ગુપ્ત માહિતી શેર કરવામાં આવે તો પણ તેના હેઠળ કેસ દાખલ કરવામાં આવશે. આ ઉપરાંત, જે વ્યક્તિને માહિતી આપવામાં આવી હતી તેની સામે પણ કેસ દાખલ કરવામાં આવશે.

BNS ની કલમ 152 હેઠળ આટલી સજા

આ ઉપરાંત, ભારતીય ન્યાય સંહિતા (BNS) ની કલમ-152 હેઠળ જ્યોતિ સામે પણ કેસ દાખલ કરવામાં આવ્યો છે. આ કાયદામાં જણાવાયું છે કે જો કોઈ વ્યક્તિ જાણી જોઈને મૌખિક રીતે, લેખિતમાં, સંકેતો દ્વારા, દ્રશ્ય ચિત્રણ દ્વારા અથવા ઇલેક્ટ્રોનિક મીડિયા દ્વારા અથવા નાણાકીય સંસાધનોનો ઉપયોગ કરીને અથવા દેશની અખંડિતતાને જોખમમાં મૂકવા માટે કાર્ય કરીને અલગતાવાદી પ્રવૃત્તિઓની ભાવનાને પ્રોત્સાહન આપે છે, તો દોષિત ઠેરવવામાં આવતા, તે વ્યક્તિને સાત વર્ષ સુધીની જેલની સજા થઈ શકે છે. આ સાથે દંડ પણ ફટકારવામાં આવશે.

ભારતમાં કયા સિક્રેટ મિશન પર આવી હતી જ્યોતિ મલ્હોત્રા? પહેલગામ હુમલા પહેલા પાકિસ્તાનમાં લીધી ટ્રેનિંગ ટોપિકને ક્લિક કરો.