બાળકોમાં થતી ટીબીની બિમારી છે ગંભીર, જાણો ડોકટરો પાસેથી શું છે લક્ષણો અને નિવારણની પદ્ધતિઓ
ડોકટરોનું કહેવું છે કે જો બાળકને બે અઠવાડિયાથી વધુ સમય સુધી ઉધરસ અને તાવ રહેતો હોય તો તે ટીબીનું લક્ષણ હોઈ શકે છે. આ સ્થિતિમાં તાત્કાલિક તપાસ થવી જોઈએ.
ભારતમાં ટીબી (TB)ના દર્દીઓની સંખ્યા દર વર્ષે વધી રહી છે. તબીબી ભાષામાં આ રોગને ટ્યુબરક્યુલોસિસ કહે છે. આ રોગ માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસ (Mycobacterium tuberculosis) નામના બેક્ટેરિયાથી થાય છે. ટીબી ફેફસાં અને શરીરના કોઈપણ ભાગને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. આ એક ચેપી રોગ છે, જે એક વ્યક્તિથી બીજામાં ફેલાય છે. સામાન્ય માન્યતા એવી છે કે ટીબીનો રોગ માત્ર મોટી ઉંમરના લોકોને જ થાય છે, પરંતુ એવું નથી. બાળકો પણ આ રોગને પોતાની ઝપેટમાં લઈ શકે છે. દેશભરની હોસ્પિટલોમાં એવા કિસ્સાઓ પણ છે કે જ્યાં નાની ઉંમરે બાળકોને ટીબીનો ચેપ લાગી રહ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં તમારા માટે એ જાણવું જરૂરી છે કે બાળકોમાં કેટલા પ્રકારના ટીબી છે અને તેના લક્ષણો અને નિવારણની પદ્ધતિઓ શું છે. Tv9એ આ બીમારી વિશે ડોક્ટરો સાથે વાત કરી છે.
દિલ્હીની મૂળચંદ હોસ્પિટલના પલ્મોનરી વિભાગના ડૉ. ભગવાન મંત્રી કહે છે, “બાળકોમાં ટીબીનું સૌથી મુખ્ય લક્ષણ લાળ સાથેની ખાંસી છે. તેનાથી બાળકોને ભૂખ ઓછી લાગે છે અને તેમનું વજન પણ ઓછું થવા લાગે છે. પરંતુ માતા-પિતા તેમને સામાન્ય સમસ્યા તરીકે અવગણે છે. જ્યારે આવું ન કરવું જોઈએ. જો બાળકોને ઉધરસ હોય અને તે 10 દિવસથી વધુ સમય સુધી ચાલુ રહે. તેમજ જો તાવ ઉતરતો ન હોય તો આ બધા ફેફસાં સાથેના ટીબીના લક્ષણો છે. આવી સ્થિતિમાં તરત જ ડોક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ. ડો.ભગવાને જણાવ્યું કે તેઓ હાલમાં ચારથી પાંચ બાળકોની સારવાર કરાવી રહ્યા છે. આ બાળકો ટીબીથી પીડિત છે. તેમની ઉંમર 10થી 12 વર્ષ સુધીની છે. આ ઉપરાંત બેથી ત્રણ બાળકોમાં લસિકા ગાંઠોનો ટીબી પણ જોવા મળ્યો છે. આ ટીબી ફેફસાના ટીબીથી અલગ છે.
લસિકા ગાંઠોનો ટીબી બાળકોમાં વધુ હોય છે
ડો.મંત્રીએ જણાવ્યું કે લસિકા ગાંઠો ક્ષય રોગ પુખ્ત વયના લોકો કરતાં બાળકોમાં વધુ જોવા મળે છે. તેને લમ્પ ઓફ ટીબી પણ કહેવામાં આવે છે. જ્યારે લસિકા ગાંઠનો ટીબી થાય છે, ત્યારે ગળામાં ગઠ્ઠો બને છે. જો કે આ ગઠ્ઠાથી દુખાવો થતો નથી, પરંતુ તે ટીબીનું મુખ્ય લક્ષણ છે. પરંતુ મોટા ભાગના લોકો આ વાતથી વાકેફ નથી. લોકો માને છે કે જો ઉધરસ કેટલાંક અઠવાડિયા સુધી ચાલુ રહે તો જ ટીબી થાય છે.
કોવિડને કારણે મુશ્કેલી પણ આવી શકે છે
વરિષ્ઠ ચિકિત્સક ડો.કવલજીત સિંહે જણાવ્યું હતું કે બાળકોમાં ફેફસાના ચેપ અને ટીબીના કેસ જોવા મળી રહ્યા છે. બની શકે છે કે કોરોનાના કારણે બાળકોમાં આ સમસ્યા જોવા મળી રહી છે, જો કે રાહતની વાત એ છે કે ટીબીથી સંક્રમિત બાળકો પ્રારંભિક તબક્કે સારવાર માટે પહોંચી રહ્યા છે, જેના કારણે તેમને વધારે સમસ્યાનો સામનો કરવો પડી રહ્યો નથી.
આ બાળકોમાં ટીબીના લક્ષણો પણ છે
ઉલ્ટી અને ઝાડાની ફરિયાદો
સૂતી વખતે ઠંડી લાગે છે
BCG રસી લગાવો
ડોક્ટરના મતે બાળકોને ટીબીથી બચાવવા માટે તેઓ બીસીજીની રસી લે તે જરૂરી છે. આ રસી લીધા પછી ટીબી થવાની શક્યતાઓ ઓછી થઈ જાય છે. જો ઘરમાં કોઈ વ્યક્તિને સતત ઉધરસ અને શરદીની ફરિયાદ રહેતી હોય તો બાળકોને તેનાથી દૂર રાખો.
