બાળકોને જન્મના પ્રથમ વર્ષ પછી કઇ રસીઓ છે જરૂરી, નવા બનેલા માતા-પિતા જરૂરી છે આ માહિતી

બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકો માટે રસીકરણ (Child Vaccination) મહત્વપૂર્ણ છે. ખાસ કરીને બાળકો માટે રસી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. રસીઓ એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે તમારું બાળક ઘણા રોગોથી સુરક્ષિત છે. ડોકટરો દ્વારા બાળકો માટે રસીનું સમયપત્રક જાળવવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.બાળકો માટે રસીકરણ તેમના જન્મથી શરૂ થાય છે અને આગામી થોડા વર્ષો સુધી ચાલુ રહે છે. આ રસીકરણ તેમને ચિકનપોક્સ, ઓરી, હેપેટાઇટિસ, શીતળા અને પોલિયો (Polio) જેવા અનેક રોગોથી રક્ષણ આપે છે.

વિશ્વ રસીકરણ સપ્તાહ દર વર્ષે એપ્રિલના છેલ્લા સપ્તાહમાં (24-30 એપ્રિલ) રસીના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ઉજવવામાં આવે છે. વિશ્વ રોગપ્રતિરક્ષા સપ્તાહનો ઉદ્દેશ તમામ ઉંમરના લોકોને અનેક રોગોથી બચાવવાનો છે. આ વર્ષની થીમ લોંગ લાઈફ ફોર ઓલ છે.

બાળકોના પ્રારંભિક વર્ષોમાં, રસીકરણ તેમના ઉછેરનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ માનવામાં આવે છે. માતા-પિતાએ બાળકો માટે જરૂરી રસીઓ વિશે જાગૃત હોવું જોઈએ.

આ પણ વાંચો

જ્યારે બાળક એક વર્ષનું થઈ જાય, ત્યારે હેપેટાઈટીસ A થી લઈને MMR રસી સુધીની ઘણી રસીઓ, આગામી થોડા વર્ષો સુધી નિયમિત અંતરાલ પર આપવામાં આવવી જોઈએ. જો કોઈ રસી ચૂકી ગઈ હોય, તો તે પણ આપી શકાય છે.

15 મહિના પછી અમે MMR રસી, ચિકનપોક્સ અને ન્યુમોનિયાની રસી આપીએ છીએ. 18 મહિના પછી અમે DPT, HIV અને ઇન્જેક્ટેબલ પોલિયો વેક્સિનનો બૂસ્ટર ડોઝ અને હેપેટાઇટિસ Aનો બીજો ડોઝ આપીએ છીએ. ટાઈફોઈડની રસી બે વર્ષ પૂર્ણ થાય ત્યારે આપવામાં આવે છે. ત્રીજા અને ચોથા વર્ષમાં, અમે દર વર્ષે ઈન્ફલ્યુએન્ઝા રસી આપવાની ભલામણ કરીએ છીએ. અમે 7મા અને 8મા મહિનાની ઉંમરે ઈન્ફલ્યુએન્ઝા રસી શરૂ કરીએ છીએ. ઈન્ફલ્યુએન્ઝા રસી 1.5 વર્ષ, 2.5 વર્ષ અને 3.5 વર્ષ પૂર્ણ કર્યા પછી આપવામાં આવે છે. 4.5 વર્ષ પછી, DPT અને પોલિયો રસી અને MMR રસીનું બીજું બૂસ્ટર આપવામાં આવશે, એમ જોશી ચિલ્ડ્રન હોસ્પિટલ, મુંબઈના બાળરોગ નિષ્ણાત ડૉ. અર્ચના જોશી કહે છે.

ઈન્ફલ્યુએન્ઝા રસી પાંચ વર્ષ પછી વૈકલ્પિક બની જાય છે. જો માતાપિતા ઇચ્છે, તો તેઓ રસી મેળવી શકે છે. બાળકોને 10 વર્ષની ઉંમરે DPT રસીનો બીજો બૂસ્ટર ડોઝ આપવામાં આવે છે.

બાળકોના મહત્તમ રક્ષણ માટે સમયસર રસીકરણનું પાલન કરવું જોઈએ. જો કોઈ ચોક્કસ સમયે રસી આપી શકાતી નથી, તો પછી તે પણ આપી શકાય છે. જો રોટાવાયરસ રસીના કિસ્સામાં વિલંબ થાય તો જ ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.

બાળકોને જન્મ સમયે BCG, ઓરલ પોલિયો અને હેપેટાઇટિસ B આપવામાં આવે છે. BCG ડાબા ખભા પર અને હિપેટાઇટિસ B પગ પર આપવામાં આવે છે. સ્તનપાનથી બાળકોને ઘણી બીમારીઓથી પણ બચાવી શકાય છે. 1.5 મહિનાની ઉંમરે આઠ રસી આપવામાં આવે છે. આમાં 3 ડીપીટી અને પ્રત્યેક ઇન્જેક્ટેબલ પોલિયો રસી, એચઆઇવી રસી, હેપેટાઇટિસ બી રસી, ન્યુમોનિયા રસી અને રોટાવાયરસનો સમાવેશ થાય છે. ઈન્ફલ્યુએન્ઝા અને ટાઈફોઈડની રસી છઠ્ઠા મહિનામાં આપવામાં આવે છે. 9 મહિના પછી, MMR રસીની ભલામણ કરવામાં આવે છે, ડૉ. જોશી કહે છે.

ડો. જોશી કહે છે કે વાલીઓએ સરકારી કે ખાનગી હોસ્પિટલમાંથી રસીકરણ કાર્ડ મેળવવું જોઈએ. રસીકરણ કાર્ડ હોવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તેમાં રસીઓ માટેની મહત્વપૂર્ણ તારીખો છે અને તે મફતમાં ઉપલબ્ધ છે. આ દિવસોમાં હોસ્પિટલો દરેક રસી કાર્ડનો ડિજિટલ રેકોર્ડ રાખે છે, પરંતુ તેમ છતાં કાર્ડને ઘરે સુરક્ષિત રાખવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.

ફોર્ટિસ હોસ્પિટલ, ગુરુગ્રામના બાળરોગ નિષ્ણાત ડૉક્ટર વિનીત પરમારના જણાવ્યા અનુસાર, ન્યુમોનિયા અને ઈન્ફલ્યુએન્ઝા રસીઓ ફેફસાંને રોગપ્રતિકારક શક્તિ પ્રદાન કરે છે અને તેથી બાળકો માટે મહત્વપૂર્ણ છે. ઈન્ફલ્યુએન્ઝા એ વાર્ષિક રસી છે. ઈન્ફલ્યુએન્ઝા એ સામાન્ય શરદી નથી અને ઈન્ફલ્યુએન્ઝાને કારણે ગૂંચવણો થવાની સંભાવના છે.

ઈન્ફલ્યુએન્ઝા રસી આજકાલ ઈન્ફલ્યુએન્ઝા અને સ્વાઈન ફ્લૂ બંને સામે એકસાથે રક્ષણ આપે છે. ઈન્ફલ્યુએન્ઝા એક ચેપી રોગ છે અને તે વરસાદની મોસમમાં વધે છે. ઈન્ફલ્યુએન્ઝા ખરાબ અસર કરી શકે છે કારણ કે તે શ્વસન સંબંધી સમસ્યાઓ અને હૃદય રોગ પણ કરી શકે છે. શરૂઆતમાં, ઈન્ફલ્યુએન્ઝા રસીના બે શોટ વચ્ચે ચાર મહિનાનું અંતર હોય છે. બૂસ્ટર દર વર્ષે આપી શકાય છે. શ્વસન સંબંધી સમસ્યાઓ ધરાવતા બાળકોને દર વર્ષે રસી અપાવવાની સલાહ આપવામાં આવે છે, એમ ડૉક્ટર પરમાર કહે છે.

આ બધી રસીઓ ઉપરાંત, બાળકોને મેનિન્જાઇટિસથી બચાવવા માટે મેનિન્ગોકોકલ રસી આપવી પણ મહત્વપૂર્ણ છે.

મેનિન્જાઇટિસનું નિદાન કરવામાં 2-3 દિવસ લાગે છે. આનાથી મોટી સમસ્યાઓ અને મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે. જો તે 2 વર્ષ પહેલા આપવામાં આવે તો શોટની સંખ્યા બે છે અને 2 વર્ષ પછી તે એક જ શોટ હોઈ શકે છે. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં તે 14 થી 16 વર્ષની વય વચ્ચે ફરજિયાત છે. આજકાલ, બાળકોને કોમ્બિનેશન રસી આપવામાં આવે છે. તે એક જ રસીથી અનેક રોગો સામે રક્ષણ મેળવી શકે છે તેમ ડૉક્ટર પરમાર કહે છે.

Disclaimer: A public awareness initiative by GlaxoSmithKline Pharmaceuticals Limited. Information in this material does not constitute any medical advice. Please consult your physician for any medical advice. Views and opinions in quotes are of independent Health Care professional & not of GSK.