MoEF સર્વે : દેશના સૌથી વધારે આબોહવા (Climate) સંવેદનશીલ 7 શહેરોમાં અમદાવાદ બીજા ક્રમે

Ahmedabad: શું અમદાવાદીઓ બદલાતા કલાઇમેન્ટ ચેન્જ (Climate change)માટે તૈયાર છે ? શું આપણો વહીવટ કે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર કુદરતી આફતો સામે ટકી શકે છે ? અથવા ઝડપથી વધતી શહેરની વસ્તી નવી સમસ્યા ઉભી કરશે ? આ તમામ સવાલો અંગે, કેન્દ્રીય વન અને પર્યાવરણ મંત્રાલય દ્વારા સ્કેલ-3 પર અભ્યાસ કરાયો. જેમાં તપાસવામાં આવેલા સાત નબળા પરિબળોમાંથી, દેશના કુલ સાત શહેરોમાં અમદાવાદ ત્રણ પાસાઓમાં સૌથી વધુ સંવેદનશીલ શહેર છે. ‘ભૌતિક પરિબળ’ જ્યાંના રહેવાસીઓ સીધા અથવા આડકતરી રીતે હવામાનની અચાનક અસરોના સંપર્કમાં આવે છે, ‘જોખમી પરિબળ’ જ્યાં શહેરનું ભૌગોલિક સ્થાન તેને વધુ વારંવારની આફતો માટે સંવેદનશીલ બનાવે છે, ‘વસ્તી વિષયક પરિબળ’ જે વસ્તીની ગીચતા પર આધારિત નબળું પરિબળ છે.

આ અભ્યાસમાં, તેના પ્રકારોમાંનો એક પ્રથમ, સાત શહેરો જેવા કે, દિલ્હી, મુંબઈ, ચેન્નઈ, બેંગલુરુ, શ્રીનગર, શિલોંગ અને અમદાવાદનું મૂલ્યાંકન વિવિધ ભૌગોલિક સ્થાન, સંકટ-પ્રવૃત્તિ ક્ષેત્ર, વસ્તી અને કદના આધારે કરવામાં આવે છે. અને શહેરી આબોહવાની નબળાઈ આકારણીને ઓળખે છે. (UCVA) 3 ના સ્કેલ પર, જેને ‘સૌથી વધુ સંવેદનશીલ’ તરીકે રેટ આપવામાં આવ્યો છે.

અમદાવાદ ભૌતિક, સંકટ અને વસ્તી વિષયક પરિબળો પર ‘3’ અને સામાજિક પરિબળ પર 2.67 સ્કોર કરે છે, જ્યાં મોટી ઝૂંપડપટ્ટીની વસ્તી ઓછી અથવા કોઈ સુરક્ષા વિના આ આફતોના સંપર્કમાં રહે છે.

જે સાત પરિબળોની તપાસ કરવામાં આવી હતી. તેમાં ઉપરોક્ત ચાર સિવાય નાણાકીય જોગવાઈ, ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને વહીવટ અને શાસનનો સમાવેશ થાય છે. અમદાવાદ માટેના ત્રણ સૌથી સંવેદનશીલ પાસાઓ પર વિગત આપતાં, અભ્યાસ, ‘પસંદગીના ભારતીય શહેરોની આબોહવા સંકટની નબળાઈનું મૂલ્યાંકન’ દાવો કરે છે કે અમદાવાદમાં નબળાઈઓ મોટાભાગે 2010ના હીટવેવને કારણે હતી. જેણે શહેરમાં ઘણા લોકોના જીવ લીધા હતા અને, જેને 20% થી વધુની શહેરની વસ્તીને અસર કરી હતી. અમદાવાદ શહેર એક વર્ષમાં ઓછામાં ઓછા બે એપિસોડ આબોહવા સંકટનો અનુભવ કરે છે. જ્યાં સ્થળાંતરિત વસ્તીમાં વસ્તી વિષયક વધારો વાર્ષિક ધોરણે 5% થી 10% છે.

નિષ્ણાત રોહિત મગોત્રા, પ્રોફેસર અજીત ત્યાગી અને યાશી શર્માની ટીમ દ્વારા આ અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો. જોકે, જ્યારે ‘નાણાકીય જોગવાઈ’ની વાત આવે છે, ત્યારે MoEF અભ્યાસ મુજબ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની તૈયારી અને વહીવટ અને શાસન 3 ના સ્કેલ પર શહેર 1 થી 1.53 ની વચ્ચે ગમે ત્યાં સ્કોર કરે છે. (2.42). બેંગ્લોર (2.12) અમદાવાદ જેટલો જ રેન્ક ધરાવે છે,

MoEF અભ્યાસ મુજબ, આ તમામ સાતેય પરિબળો માટે અમદાવાદ માટે એકંદર નબળાઈનો સ્કોર 2.12 છે અને, અમદાવાદ શ્રીનગર (2.42) પછી બીજા ક્રમે છે. બેંગ્લોર (2.12) અમદાવાદ જેટલો જ રેન્ક ધરાવે છે.

આ પણ વાંચો : મધ કેમ બગડતું નથી અને મધમાખી તેને કેવી રીતે બનાવે છે ? કેવી રીતે છે આટલું અસરકારક, આ છે તેની પાછળનું વિજ્ઞાન