Zakir Hussain : ઘરના વાસણોમાંથી બનાવતા રિધમ, 11 વર્ષની ઉંમરે પિતા પાસેથી શીખ્યા તબલા, જીત્યા 4 ગ્રેમી એવોર્ડ

Ustad Zakir Hussain : સંગીત જગતના તાજ વગરના બાદશાહ ઝાકિર હુસૈન અવસાન પામ્યા છે. ઉસ્તાદ ઝાકિર હુસૈન 73 વર્ષના છે અને તેમની સારવાર ચાલી રહી છે. જો રિપોર્ટ્સનું માનીએ તો તે હૃદયની બીમારીથી પીડિત હતા. વર્ષ 2023માં જ સંગીતની દુનિયામાં તેમના અજોડ યોગદાન માટે ભારત સરકાર દ્વારા તેમને પદ્મ વિભૂષણથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે.

દોઢ વર્ષની ઉંમરે પિતાએ તાલ સાંભળવાનું શરૂ કર્યું

ઉસ્તાદ ઝાકિર હુસૈનને સંગીત વારસામાં મળ્યું હતું. તેમના પિતા પહેલેથી જ દેશના પ્રખ્યાત તબલાવદકોમાંથી એક હતા. તે દેશ-વિદેશમાં મોટા-મોટા કોન્સર્ટ કરતા. પુત્રનો જન્મ થયો ત્યારે પિતાએ દોઢ દિવસના ઝાકીરના કાનમાં ગાયું.

પછી શું…. તેને સંગીતનો પરિવાર મળ્યો પિતાના આશીર્વાદ મળ્યા અને ત્યાંથી જ ઝાકિરના ઉસ્તાદ બનવાનો પાયો નાખ્યો. ત્યારે દોઢ દિવસના ઝાકીરને આપેલા આશીર્વાદ તેમના પુત્રને દુનિયાનો સૌથી મોટો તબલાંનો ઉસ્તાદ બનાવી દેશે ખુદ ઉસ્તાદ અલ્લાહ રખાને પણ અંદાજો નહીં હોય.

ઘરના વાસણોમાંથી ધૂન બનાવવા માટે વપરાય છે

ઝાકીરને એક્સ્ટ્રાઓર્ડિનરી લીગનો માનવામાં આવે છે. તબલાવાદક તો ઘણા હશે પણ ઝાકિર જેવું કોઈ નહીં. તેની આંગળીઓમાં જાદુ છે. તેઓ બાળપણથી જ તેમની કલા કરતા હતા. ક્યારેક તે તબલા પરથી ચાલતી ટ્રેનની ધૂન વગાડતો અને ક્યારેક દોડતા ઘોડાઓની ધૂન વગાડતો. ઝાકિર હુસૈનની ખાસ વાત એ હતી કે તેઓ પોતાના અભિનય દ્વારા દર્શકોને સંગીતની ગહનતાનો પરિચય કરાવતા હતા અને તેમાં મનોરંજન પણ ઉભું કરતા હતા. પરંતુ તેણે તેની શરૂઆત ઘરના વાસણોથી કરી હતી.

રસોડાના વાસણો ઉલટાવીને રિધમ બનાવતા હતા

ઝાકિર હુસૈન પર લખાયેલા પુસ્તક ઝાકિર એન્ડ ઈઝ તબલા ‘ધા ધીન ધા’માં આ વાતનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. પુસ્તક અનુસાર ઝાકિર હુસૈન કોઈપણ સપાટી પર તબલા વગાડતા હતા. તેઓએ તેમની સામે શું હોય તે વિશે વિચારે પણ નહીં. ઘરમાં તે રસોડાના વાસણો ઉલટાવીને રિધમ બનાવતા હતા. ઘણી વખત જો ભૂલથી તેમાં કોઈ વાસણ વસ્તુ રાખી હોય તો તેની સામગ્રી બહાર પડી જાય છે.

પિતા પાસેથી સંગીત શીખ્યા

ઉસ્તાદ ઝાકિર હુસૈને નાનપણથી જ સંગીત શીખવાનું શરૂ કર્યું હતું. ખાસ કરીને તેમનો ઝુકાવ શરૂઆતથી જ તબલા શીખવા તરફ હતો. કારણ કે તે લય અને ગીતોની વચ્ચે ભણ્યો હતો અને તે આ વાતાવરણમાં ઉછર્યો હતો. તેણે તેના પિતાને તબલાના સૂરોથી દુનિયાને મોહિત કરતા જોયા.

આ ઉપરાંત તે તેમના પિતા હતા જેમણે ઉસ્તાદને તબલા પર કેવી રીતે હાથ બેસાડવા અને તબલા સાથે સંતુલન કેવી રીતે રાખવું તે શીખવ્યું. આ પછી ઉસ્તાદ ઝાકિર હુસૈને પણ ઉસ્તાદ ખલીફા વાજિદ હુસૈન, કંથા મહારાજ, શાંતા પ્રસાદ અને ઉસ્તાદ હબીબુદ્દીન ખાન પાસેથી સંગીત અને તબલાના ગુણો શીખ્યા.

ઝાકિર હુસૈન દેશના વાસ્તવિક ભારત રત્ન હતા

તે ગુરુઓના આશીર્વાદ અને ઝાકિરના સમર્પણનું પરિણામ હતું કે, તેણે તેની કારકિર્દીમાં 4 ગ્રેમી એવોર્ડ જીત્યા છે. તેમની કળા માત્ર દેશ પુરતી સીમિત ન હતી અને ઝાકિર હુસૈને દુનિયાભરના લોકોને પ્રભાવિત કર્યા હતા. તેમને દેશના બીજા સર્વોચ્ચ સન્માન પદ્મ વિભૂષણથી નવાજવામાં આવ્યા હોવા છતાં ચાહકો તેમને ભારત રત્ન મેળવવાની ભલામણ પણ કરે છે.