Constitution Day : હાથ વડે લખાયેલું છે આપણું બંધારણ, આટલા સમયમાં થયું હતું તૈયાર

આજે દેશભરમાં બંધારણ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી રહી છે. National Constitution Day અથવા National Law Day ભારતીય બંધારણના સન્માનમાં અને તેના મૂલ્યોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ઉજવવામાં આવે છે. ભારતમાં બંધારણ દિવસની ઉજવણી ત્યારે શરૂ થઈ જ્યારે સામાજિક ન્યાય અને સશક્તિકરણ મંત્રાલયે 2015માં કેન્દ્ર સરકારને દર વર્ષે 26 નવેમ્બરના રોજ ઉજવણી કરવાની સૂચના આપી. હકીકતમાં, 26 નવેમ્બર, 1949ના રોજ, ભારતની બંધારણ સભાએ ભારતના બંધારણને અપનાવ્યું હતું. આ પછી, 26 જાન્યુઆરી 1950ના રોજ, દેશમાં બંધારણ અમલમાં આવ્યું.

બંધારણ સભાની રચના જુલાઈ 1946માં થઈ હતી. તેમાં 389 સભ્યો હતા, જેમાંથી 12 મહિલાઓ હતી. Constitution Day નિમિત્તે દેશભરમાં વિવિધ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. લોકોને બંધારણના મહત્વ અને ઈતિહાસથી વાકેફ કરવા માટે દર વર્ષે બંધારણ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

તો આવો જાણીએ ભારતીય બંધારણ સાથે જોડાયેલા કેટલાક તથ્યો.

1. સૌથી લાંબુ બંધારણ : ભારતના બંધારણને વિશ્વનું સૌથી લાંબુ બંધારણ માનવામાં આવે છે. ભારતીય બંધારણમાં પ્રસ્તાવના, 448 કલમો, 12 અનુસૂચિઓ, 5 પરિશિષ્ટો અને 115 સુધારાઓ સાથેના 22 ભાગો છે. આ સૌથી લાંબુ બંધારણ પણ છે, કારણ કે તેમાં આશરે કુલ 1.46 લાખ શબ્દો છે.
2. બંધારણની તૈયારીનો સમય : ભારતીય બંધારણ 2 વર્ષ, 11 મહિના અને 18 દિવસમાં તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું.
3. હસ્તલિખિત : આપણા દેશનું બંધારણ સંપૂર્ણપણે હસ્તલિખિત હતું. તે સુલેખનકાર પ્રેમ બિહારી નારાયણ રાયજાદા દ્વારા ઇટાલિક શૈલીમાં લખવામાં આવ્યું હતું.
4. અનુચ્છેદ 32 : ભારતીય બંધારણની કલમ-32 ને ‘હૃદય’ અને ‘આત્મા’ માનવામાં આવે છે. કલમ-32 એ ‘બંધારણીય ઉપાયોનો અધિકાર’ છે. તે વ્યક્તિના મૂળભૂત અધિકારોની ખાતરી આપે છે. આ લેખ અન્ય તમામ અધિકારોને પણ અસરકારક બનાવે છે.
5. અમેરિકા દ્વારા પ્રેરિત પ્રસ્તાવના : ભારતના બંધારણની પ્રસ્તાવના અમેરિકાની પ્રસ્તાવનાથી પ્રેરિત છે. તે બંધારણના પ્રથમ પાના પર છે. સાર્વભૌમત્વની વિભાવનાઓ, રાજ્ય અને તેની સરકાર અને લોકોના અધિકારો યુએસ બંધારણથી પ્રેરિત હતા.
6. બે ભાષાઓ : ભારતીય બંધારણ બે ભાષાઓમાં લખવામાં આવ્યું હતું. આ ભાષાઓ હિન્દી અને અંગ્રેજી છે. આ બંનેની નકલો પર બંધારણ સભાના દરેક સભ્યએ સહી કરી છે.
7. અન્ય દેશોમાંથી પ્રેરિત : ભારતના બંધારણને ‘Bag of Borrowings’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આમાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, સોવિયેત યુનિયન, યુનાઇટેડ કિંગડમ, ફ્રાન્સ, આયર્લેન્ડ અને અન્ય જેવા દેશોના કાયદાનો સમાવેશ થાય છે.