સરસવના વાવેતર વિસ્તારમાં ભારે વધારો, જાણો ક્યા કારણોએ ખેડૂતોને આ પાક માટે આકર્ષ્યા

આ વખતે સરસવ (Mustard)ના વાવેતરમાં ભારે વધારો જોવા મળ્યો છે. રવી સિઝન 2021-22માં આ તેલીબિયાંનો વિસ્તાર 90 લાખ હેક્ટરને વટાવી ગયો છે. ગત વર્ષે તેલીબિયાં પાક (Oilseeds)નો કુલ વિસ્તાર 8 લાખ હેક્ટરથી વધુ હતો, આ વખતે માત્ર સરસવનું વાવેતર થયું છે. આનાથી તમે અંદાજ લગાવી શકો છો કે આ વખતે ખેડૂતો (Farmers)એ ક્યા સ્તરે સરસવની ખેતી કરી છે. ખાદ્ય તેલના કિસ્સામાં આયાત પર નિર્ભર દેશ માટે આ એક સારા સમાચાર છે.

શુક્રવારે કૃષિ મંત્રાલયના પાક વિભાગ દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલા આંકડા દર્શાવે છે કે આ વખતે તેલીબિયાં પાક હેઠળનો વિસ્તાર ગત વર્ષના સમાન સમયગાળા કરતા 18.85 લાખ હેક્ટર વધુ છે. પાક વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, ગત વર્ષે 28 જાન્યુઆરી સુધી કુલ 83.19 લાખ હેક્ટરમાં તેલીબિયાંનું વાવેતર થયું હતું, જે આ વખતે વધીને 102.04 લાખ હેક્ટર થયું છે.

તેલીબિયાંમાં માત્ર સરસવના વિસ્તારમાં જંગી વધારો

તેલીબિયાં પાકોમાં સૌથી વધુ વધારો સરસવના વાવેતર વિસ્તારમાં થયો છે. સરસવનું વાવેતર ગત વર્ષે 73.12 લાખ હેક્ટરની સરખામણીએ આ વખતે વધીને 91.44 લાખ હેક્ટર થયું છે. સરસવ સિવાય અન્ય તેલીબિયાં પાકોમાં તલ સિવાય બાકીના તમામ પાકોમાં નજીવો વધારો જોવા મળ્યો છે. ત્યારે તલના વાવેતરમાં ઘટાડો થયો છે.

તેલીબિયાં અને કઠોળના સંદર્ભમાં દેશને આત્મનિર્ભર બનાવવા માટે સરકાર અનેક સ્તરે કામ કરી રહી છે. આ પાકોની ખેતીને વિવિધ યોજનાઓ દ્વારા પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવી રહી છે. પરંતુ જ્યારે આંકડાઓ જોઈએ તો તેલીબિયાં અને કઠોળમાં માત્ર સરસવનો વિસ્તાર ઝડપથી વધી રહ્યો છે અને ખેડૂતો ચણાની ખેતી પર ભાર આપી રહ્યા છે તો આખરે, સરસવ વિશે એવું શું છે કે જે વાવેતર વિસ્તારમાં વધારો નોંધાવી રહ્યું છે?

ગત વર્ષે MSP કરતા વધુ ભાવે સરસવનું વેચાણ થયું હતું

આ પ્રશ્નનો જવાબ છે સરસવના લાભકારી ભાવ. ગયા વર્ષે સરકારે સરસવનો MSP 4650 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ નક્કી કર્યો હતો. પરંતુ આખા વર્ષ દરમિયાન તે લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ કરતાં વધુ ભાવે વેચાયું હતું. દેશની ઘણી મંડીઓમાં સરસવનો ભાવ 8000 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલને વટાવી ગયો હતો. વધેલા ભાવનો લાભ લઈને, ખેડૂતોએ નવી પેદાશોના આગમનના થોડા મહિનામાં જ તેમનો સ્ટોક ખાલી કરી દીધો હતો. બાદમાં મંડીઓમાં આવકો ઘણી ઓછી થઈ ગઈ.

આ વખતે એમએસપીમાં 400 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલનો વધારો થયો છે

રવી સિઝન 2025-26 માટે સરકાર દ્વારા નિર્ધારિત સરસવના વાવેતરના લક્ષ્યાંકને ખેડૂતોએ તે જ વર્ષે હાંસલ કરી લીધો છે. ગયા વર્ષે ઊંચા ભાવ અને આ વખતે ટેકાના ભાવમાં 400નો વધારો થતાં ખેડૂતોને સરસવની ખેતી કરવા પ્રેર્યા છે. ઘઉં રવી સિઝનનો મુખ્ય પાક છે, પરંતુ સરસવના ફાયદા અને સરકારના સમર્થનથી ખેડૂતોને આ પાક તરફ વળવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા છે.

બ્લેડિંગ પર પ્રતિબંધને કારણે માંગમાં વધારો થયો છે

સરસવના તેલમાં અનેક ઔષધીય ગુણો હોય છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને સરકારે ગત વર્ષથી સરસવના તેલમાં મિશ્રણ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. જેનો લાભ ખેડૂતોને પણ મળી રહ્યો છે. સંમિશ્રણ પર પ્રતિબંધ હોવાથી સરસવની માંગ વધી છે અને ખેડૂતોને સારા ભાવ મળી રહ્યા છે. જો સરકાર ભેળસેળ પર કડક વલણ ચાલુ રાખશે તો ખેડૂતોને તેનો લાભ મળતો રહેશે.

સરસવની સાથે અન્ય તેલીબિયાં પાકોની માંગમાં વધારો કરવાની જરૂર

સરકારના પ્રયાસોથી સરસવના વાવેતરમાં વધારો થયો છે. સરકાર આયાત પર ઓછો ખર્ચ કરીને તેનો ફાયદો મેળવશે. પરંતુ સરસવની સાથે સરકારે અન્ય તેલીબિયાં પાકોની માંગ વધારવા અને બજાર તૈયાર કરવાની વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ તેવું ખેડૂતોનું કહેવું છે. આનાથી દેશ ખાદ્યતેલના મામલે આત્મનિર્ભર તો બનશે જ, પરંતુ ખેડૂતોની આવકમાં પણ નોંધપાત્ર વધારો થશે.

આ પણ વાંચો: હેકર્સથી બચાવો તમારૂ WhatsApp એકાઉન્ટ, આ સરળ રીતથી કરો સુરક્ષિત

આ પણ વાંચો: હવે બનાવ્યો લીલા મરચાનો હલવો, આ જોઈ યુઝર્સ બોલ્યા ‘પૃથ્વી પર હવે કોઈ વસ્તુ બાકી રહી નહીં’