Knowledge: ગાયના છાણમાંથી લાકડું અને ઈંટો બનાવે છે આ મશીન…જાણો શું છે ગો કાષ્ટ અભિયાન, જે લોકોનું બદલી રહ્યું છે જીવન
મશીનની મદદથી દરરોજ 3,000 કિલો છાણથી 1,500 કિલો છાણના (Cow Dung) લાકડાનું ઉત્પાદન કરી શકાય છે, જેનો ઉપયોગ 5થી 7 મૃતદેહોના અગ્નિસંસ્કાર માટે પણ થઈ શકે છે.
તમે ગાયના છાણના અનેક ઉપયોગો વિશે સાંભળ્યું જ હશે. એ પણ જોયું જ હશે! ગાયનું છાણ (Cow Dung) હવે માત્ર લિપણ બનાવવા અથવા માટીના ઘર બનાવવા માટે નથી, પરંતુ તેમાંથી 100થી વધુ પ્રકારના ઉત્પાદનો બનાવવામાં આવે છે. જેમાં અગરબત્તી, ધૂપ, થેલીઓ, ફ્રેમ્સ, કાર્ડબોર્ડ, શણગારની વસ્તુઓ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. ગયા વર્ષે કેન્દ્રીય મંત્રી નીતિન ગડકરીએ (Nitin Gadkari) પણ ગાયના છાણમાંથી બનાવેલ પેઇન્ટ લોન્ચ કર્યું હતું. હવે આ છાણમાંથી લાકડા અને ઈંટો પણ બનાવવામાં આવી રહી છે. ગોકાસ્ટ મશીન (Gau casth Machine) નામનું મશીન તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે. જે ગાયના છાણમાંથી લાકડા અને ઇંટો બનાવે છે. કેન્દ્ર સરકારે તેને અભિયાનનું સ્વરૂપ આપ્યું છે. 6મેના રોજ કેન્દ્રીય મત્સ્યોદ્યોગ, પશુપાલન અને ડેરી મંત્રી, પુરુષોત્તમ રૂપાલાએ પ્રોજેક્ટ અર્થ હેઠળ IIT દિલ્હીના વિદ્યાર્થીઓને આ ગાય ઉછેર મશીન સોંપ્યું હતું.
પીબીએનએસના અહેવાલ મુજબ કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલા “ગો કાષ્ટ અભિયાન”નું વળતર મળી રહ્યું છે. આ અભિયાન હેઠળ ગાયના છાણનો ઉપયોગ લાકડા અને ઈંટો બનાવવા માટે કરવામાં આવી રહ્યો છે, જેનાથી ખેડૂતો, મહિલાઓ અને ગૌશાળા ચલાવતા લોકોના જીવનમાં ઘણા મહત્વપૂર્ણ ફેરફારો આવ્યા છે.
ગો કાષ્ટ અભિયાન શું છે?
ગો કાષ્ટ અભિયાન એવું જ એક અભિયાન છે, જેના દ્વારા મશીનની મદદથી ગાયના છાણમાંથી લાકડા અને ઈંટો બનાવી શકાય છે. ગો કાષ્ટ મશીનનો ઉપયોગ ગાયના છાણમાંથી લાકડું બનાવવા ઉપરાંત અન્ય ઘણા હેતુઓ માટે કરી શકાય છે. આ મશીન દ્વારા ખેતરમાં પડેલો કચરો જેમ કે સ્ટબલ, ઘઉંનો ભૂસો, સરસવની ભૂકી વગેરે તૈયાર કરીને આવક મેળવી શકાય છે. આ વેસ્ટ મટીરીયલમાંથી ખેડૂતો પોતાની પસંદગીના મશીનમાં ડાઈ લગાવીને જરૂરિયાત મુજબ ગોળ ચોરસ અને લાકડાં બનાવી શકે છે.
ખેડૂતોની આવકમાં વધારો
આ મશીનની ગેરહાજરી પહેલા ખેડૂતો અને પશુપાલકોને ગોબરના ઉત્પાદન માટે સમય અને નાણાં બંને ખર્ચવા પડતા હતા, પરંતુ આ મશીન આવ્યા બાદ વેસ્ટ છાણ ઉપયોગી સાબિત થઈ રહ્યું છે. આ મશીન ગૌશાળાઓમાં કામ કરતા મજૂરો અને નજીકના ખેડૂતોને રોજગારી પૂરી પાડે છે. અગાઉ જ્યાં ગાયના છાણનો ઉપયોગ માત્ર ખાતર બનાવવા માટે થતો હતો, હવે તેનો ઉપયોગ અન્ય વસ્તુઓમાં પણ થઈ રહ્યો છે. જ્યાં મહિલાઓ ગાયના છાણનું લિપણ દિવાલો અને અન્ય સ્થળોએ લગાવતી હતી, ત્યાં આ મશીન આવવાથી તેમને ઘણી સુવિધા મળી છે.
3 ક્વિન્ટલ ગાયના છાણમાંથી 1500 કિલો લાકડું
દરેક મશીનની મદદથી દરરોજ 3,000 કિલો ગોબર સરળતાથી મેળવી શકાય છે. આનાથી 1,500 કિગ્રા છાણના લાકડાનું ઉત્પાદન થઈ શકે છે. જેનો ઉપયોગ 5થી 7 મૃતદેહોના અગ્નિસંસ્કાર માટે પણ થઈ શકે છે. આ સાથે અગ્નિસંસ્કાર માટે કાપવામાં આવતા વૃક્ષોને પણ બચાવી શકાય છે. જે આજે પર્યાવરણની સુરક્ષા માટે જરૂરી છે.
દૂધ ન આપતી ગાયો પણ કામમાં આવી રહી છે
કેન્દ્રીય મંત્રી પુરૂષોત્તમ રૂપાલા કહે છે કે, ગૌશાળાઓને ટકાઉ બનાવવા માટે મંત્રાલય આવા પ્રયાસોને સતત પ્રોત્સાહિત કરી રહ્યું છે. જેથી ગૌશાળાઓ ચલાવતા લોકોને તકલીફ ન પડે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે, આ મશીન આવવાથી દૂધ ન આપતી ગાય પણ દૂધ આપતી ગાય જેટલી જ મહત્વની સાબિત થઈ રહી છે. કારણ કે આ ગાયોના છાણથી આર્થિક લાભ થઈ રહ્યો છે.
