C-295 પ્રોજેક્ટ ભારતીય સંરક્ષણ ઉત્પાદન માટે શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે? વાંચો અહીં સંપૂર્ણ વિગતો
ટાટા-એરબસના C-295 પ્રોજેક્ટના શિલાન્યાસ સાથે, ભારત આવા એરક્રાફ્ટ બનાવવાની ક્ષમતા ધરાવતા પસંદગીના દેશોની યાદીમાં સામેલ થઈ જશે. અગાઉ તેમાં અમેરિકા, રશિયા અને ચીન સહિત માત્ર કેટલાક શક્તિશાળી દેશો સામેલ હતા.
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 30 ઓક્ટોબરે ગુજરાતના વડોદરામાં ટાટા-એરબસ C-295 પ્રોજેક્ટનો શિલાન્યાસ કર્યો હતો, 22 હજાર કરોડનો C-295 પ્રોજેક્ટ માત્ર ભારતીય સંરક્ષણ મંત્રાલય માટે જ નહીં પરંતુ સમગ્ર દેશ માટે મોટી વાત છે. કારણ કે આ પહેલીવાર છે જ્યારે C-295 એરક્રાફ્ટ જેવું અત્યાધુનિક જહાજ યુરોપની બહાર બનાવવામાં આવશે. દેશના એરોસ્પેસ ક્ષેત્ર માટે પણ આ એક મોટી વાત છે. C-295નો ઉપયોગ સૈન્ય તેમજ નાગરિક ઉપયોગ માટે કરવામાં આવશે. જો આત્મનિર્ભર ભારતના દૃષ્ટિકોણથી જોવામાં આવે તો આ પ્રોજેક્ટ ભારત માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
આ અનુભવ ભવિષ્યમાં ભારત માટે જ કામમાં આવશે. C-295 મિડિયમ-લિફ્ટ ટ્રાન્સપોર્ટ એરક્રાફ્ટ બનાવવા માટે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીનું ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ અભિયાન માટે ભારતે ઘણા પગલાં ભરવાની જરૂર છે. અત્યાર સુધી ભારત કોઈપણ હાર્ડવેર પ્લેટફોર્મની રચના, વિકાસ, પરીક્ષણ અને પ્રમાણિત કરવા માટે સંરક્ષણ સંશોધન અને વિકાસ સંગઠન (DRDO) પર નિર્ભર છે. આ પહેલીવાર છે જેમાં કોઈ ખાનગી કંપની મિલિટરી એરક્રાફ્ટ બનાવવા જઈ રહી છે.
ટાટા-એરબસના C-295 પ્રોજેક્ટના શિલાન્યાસ સાથે, ભારત આવા એરક્રાફ્ટ બનાવવાની ક્ષમતા ધરાવતા પસંદગીના દેશોની યાદીમાં સામેલ થઈ જશે. અગાઉ તેમાં અમેરિકા, રશિયા અને ચીન સહિત માત્ર કેટલાક શક્તિશાળી દેશો સામેલ હતા. આ યોજના ભારતના મેક ઇન ઇન્ડિયા કાર્યક્રમને પણ પ્રોત્સાહિત કરશે.
લોકોને રોજગાર મળવાની અપેક્ષા
અધિકારીઓનું કહેવું છે કે સપ્ટેમ્બર 2023થી ઓગસ્ટ 2025 વચ્ચે એરબસ ડિફેન્સ એન્ડ સ્પેસ દ્વારા 16 C-295 એરક્રાફ્ટ આપવામાં આવી શકે છે. આ વિમાનો સ્પેનમાં બનાવવામાં આવશે. આ પછી બાકીના 40 એરક્રાફ્ટનું ઉત્પાદન વડોદરામાં ટાટા-એરબસના પરિસરમાં કરવામાં આવશે.
C-295 એરક્રાફ્ટ બનાવવા માટે ચાવીરૂપ ભાગો પૂરા પાડવા માટે મેન્યુફેક્ચરિંગ MSMEsની ડોમેસ્ટિક સપ્લાય ચેઇન પણ ગુજરાતમાં બનાવવામાં આવશે. ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ તરફનું આ પહેલું મહત્વનું પગલું છે. આ એરક્રાફ્ટ જૂના એવરોના વિમાનોને બદલી શકશે. આ પ્રોજેક્ટથી ગુજરાતમાં હજારો લોકોને રોજગાર મળવાની અપેક્ષા છે.
સ્વદેશી પ્રોજેક્ટ દ્વારા શસ્ત્રોની નિકાસ
ઈન્ફ્રા-રેડ સીકર્સ (એન્ટિ-ટેન્ક મિસાઈલ માટે જરૂરી), ઈન્ર્શિયલ નેવિગેશન સિસ્ટમ્સ (મિસાઈલ અને ફાઈટર એરક્રાફ્ટ માટે) અને હોટ એન્જિન ટેક્નોલોજી જેવા નિર્ણાયક ભાગોનું ઉત્પાદન કરતા ઔદ્યોગિક એકમો સાથે, પ્રોજેક્ટ એ સુનિશ્ચિત કરશે કે ભારતને લશ્કરી જરૂરિયાતો સુધી પહોંચ મળે.
અન્ય કોઈ દેશ પર નિર્ભર રહેવું પડે તો ભારત આવા સ્વદેશી પ્રોજેક્ટ દ્વારા શસ્ત્રોની નિકાસ પણ કરી શકશે. બીજી તરફ પાકિસ્તાનને હથિયાર અને સૈન્ય સામગ્રી વેચતા રશિયા અને અમેરિકા જેવા બે શક્તિશાળી દેશો વચ્ચે ભારત પાસે સુવર્ણ તક છે. એકંદરે, C-295 પ્રોજેક્ટ ઘણી રીતે ભારત માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ શરૂઆત છે.
