ટૂંક સમયમાં ઘટશે CNG અને PNGના ભાવ, સરકારે જાહેર કર્યો આ નવો આદેશ
પહેલા આયાતી ગેસનો વધુ ઉપયોગ થતો હતો, હવે દેશમાં જ બનેલા ગેસથી કામ થશે. ઉદ્યોગોને અપાતા દેશ નિર્મિત ગેસને શહેરના વિતરણ ક્ષેત્રે ડાયવર્ટ કરવામાં આવશે જેથી ભાવ પરનું દબાણ ઓછું થાય અને સામાન્ય લોકોને રાહત મળે.
CNG અને PNGના ભાવમાં ઘટાડો થવાની શક્યતા છે. સરકારના તાજેતરના આદેશ બાદ સીએનજી અને પીએનજીના ભાવમાં ઘટાડાની શક્યતા વધી ગઈ છે. હકીકતમાં, પેટ્રોલિયમ મંત્રાલયે (Ministry of Petroleum) ઉદ્યોગોને સપ્લાય કરવામાં આવતો કુદરતી ગેસ સિટી ગેસ ડિસ્ટ્રીબ્યુટર સેક્ટરને આપવાનો આદેશ જાહેર કર્યો છે. આમ કરવામાં આવ્યું છે જેથી સામાન્ય લોકોને સસ્તા દરે CNG અને PNG મળી શકે. વાહનોમાં વપરાતા CNG અને રસોડામાં વપરાતા PNGના ભાવમાં 70 ટકાનો વધારો જોવા મળ્યો છે. આવું એટલા માટે થયું છે કારણ કે આયાતી તેલ અને ગેસ પરની નિર્ભરતા વધુ વધી છે.
ત્રણ મહિના પહેલા સરકારે વાહનોમાં CNG અને ઘરોમાં PNGની વધતી માંગને પહોંચી વળવા આયાતી LNGના ઉપયોગને મંજૂરી આપી હતી. આયાતી ગેસ મોંઘો છે, પરંતુ અન્ય કોઈ વિકલ્પ નહોતો કારણ કે મકાનો અને વાહનોનો પુરવઠો પૂરો કરવો જરૂરી હતો. હવે સરકારે 3 મહિના પહેલાના પોતાના આદેશને પલટાવ્યો છે. અગાઉનો આદેશ હતો કે શહેરના ગેસ ઓપરેટરોને માત્ર સ્થાનિક રીતે ઉત્પાદિત ગેસ સપ્લાય કરવામાં આવશે અને આ ઓપરેટરો આયાતી ગેસ લેશે નહીં. આનાથી કિંમતમાં ઘટાડો થશે કારણ કે આયાતનો માલ તેટલો જ મોંઘો પડે છે.
સરકારે શું કહ્યું
તેલ મંત્રાલયના એક અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર, દિલ્હીમાં ઈન્દ્રપ્રસ્થ ગેસ લિમિટેડ અને મુંબઈમાં મહાનગર ગેસ લિમિટેડ જેવા સિટી ગેસ ઓપરેટર્સનો પુરવઠો અગાઉના 17.5 મિલિયન સ્ટાન્ડર્ડ ક્યુબિક મીટરથી વધારીને 20.78 એમએમએસસીએમડી કરવામાં આવ્યો છે. વધેલા પુરવઠાના 94% વાહનોમાં CNG અને ઘરોમાં PNG માટે ઉપયોગમાં લેવાશે. કુદરતી ગેસનો આ હિસ્સો દેશમાં બનતા ગેસમાંથી મળશે. અગાઉ, માત્ર 83-84 ટકા ગેસ દેશમાંથી આવતો હતો, બાકીનો ગેસ આયાતી ગેઇલ દ્વારા કરવામાં આવતો હતો. અધિકારીઓનું કહેવું છે કે આયાતી તેલ અને ગેસને બદલે ઘરેલુ ગેસનો ઉપયોગ કરવાથી કાચા માલના ભાવમાં ઘટાડો થશે, આનાથી ખર્ચમાં ઘટાડો થશે અને CNG-PNGના ભાવમાં ઘટાડો થશે.
CNG-PNGમાં કેટલી મોંઘવારી
છેલ્લા એક વર્ષમાં સીએનજી અને પીએનજીના ભાવમાં મોટો વધારો જોવા મળ્યો છે કારણ કે સિટી ગેસ ઓપરેટરોએ આયાતી ગેસ પર તેમની નિર્ભરતા વધારી છે. દિલ્હીમાં CNGના ભાવમાં 74%નો વધારો થયો છે. જે જુલાઈ 2021માં 43.40 રૂપિયાથી આજે 75.61 રૂપિયા પ્રતિ કિલો પર પહોંચી ગયો છે. પીએનજીની કિંમતમાં પણ એવું જ છે. પીએનજીના દરમાં પણ લગભગ 70 ટકાનો ઉછાળો આવ્યો છે. અગાઉ, PNG પ્રતિ સ્ટાન્ડર્ડ ક્યુબિક મીટર રૂ. 29.66 મળતું હતું, જે આજે પ્રતિ SCM 50.59 પર પહોંચી ગયું છે.
કુદરતી ગેસ એ CNG અને PNG બનાવવા માટે વપરાતો કાચો માલ છે. આ કુદરતી ગેસ મુંબઈ હાઈ અને અરબી સમુદ્રમાં સ્થિત બેસિનમાંથી કાઢવામાં આવે છે. ત્યારબાદ તેમાંથી સીએનજી અને પીએનજી બનાવવામાં આવે છે. દેશમાં કુદરતી ગેસનું ઉત્પાદન પૂરતું નથી જેથી CNG અને PNGનો પુરવઠો અવિરત ચાલુ રાખી શકાય. તેથી જ સરકાર વિદેશમાંથી જહાજોમાં એલએનજીની આયાત કરે છે. ત્યારબાદ ગેઈલ જેવા પ્લાન્ટમાં તે એલએનજીમાંથી CAG અને PNG બનાવવામાં આવે છે અને સિટી ગેસ ડિસ્ટ્રિબ્યુશન સેક્ટરને સપ્લાય કરવામાં આવે છે. ત્યાંથી ગેસ ઘરો અને સીએનજી ફિલિંગ સ્ટેશન પર મોકલવામાં આવે છે.
ઉદ્યોગને જે ગેસ મળે છે તે તમને મળશે
હવે જ્યારે પેટ્રોલ અને ડીઝલની સરખામણીમાં એલએનજી અને સીએનજીની કિંમતો સમાન થઈ ગઈ છે, ત્યારે ઉદ્યોગોએ સીએનજી લેવાની ના પાડી દીધી છે. ઉદ્યોગો પ્રદૂષણ ઘટાડવા અને સસ્તા ગેસ પર કામ કરવા માટે સીએનજીનો ઉપયોગ કરે છે. સરકાર તરફથી એવું પણ દબાણ છે કે ઉદ્યોગોએ તેમની ભઠ્ઠીઓમાં તેલની સરખામણીમાં ગેસનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ જેથી ધુમાડો-પ્રદૂષણ ન ફેલાય. પરંતુ સીએનજીની કિંમત લગભગ તેલની બરાબર પહોંચી ગઈ છે અને તેલ જેટલી સીએનજીની ક્ષમતા નથી, તેથી સરકારે ઉદ્યોગોને ગેસ સપ્લાય શહેરના વિતરણને આપવાનો નિર્ણય કર્યો છે. હવે ગેઇલના કેટલાક પ્લાન્ટ અને સીએનજીના પેટ્રોકેમિકલ યુનિટમાંથી ગેસનો પુરવઠો બંધ કરીને સિટી ડિસ્ટ્રિબ્યુશનને આપવામાં આવશે. આ કારણે સ્થાનિક સ્તરે CNG અને PNGના ભાવમાં તીવ્ર ઘટાડો જોવા મળી શકે છે.
