સરકારનો મોટો નિર્ણય… વિન્ડફોલ ટેક્સ ઘટાડ્યો, ઓઈલ કંપનીઓને ઘી-કેળા

કેન્દ્ર સરકારે મોટો નિર્ણય લેતા ઈંધણ પરનો વિન્ડફોલ ટેક્સ નાબૂદ કર્યો છે. આ ટેક્સ એર ટર્બાઇન ઇંધણથી લઇને પેટ્રોલ-ડીઝલ સુધીની દરેક વસ્તુ પર લાદવામાં આવ્યો હતો. તેને ઔપચારિક રીતે સ્પેશિયલ એડિશનલ એક્સાઈઝ ડ્યુટી (SAED) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, જે વર્ષ 2022માં એવા સમયે લાદવામાં આવી હતી જ્યારે રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ દરમિયાન ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતો સ્થગિત થઈ ગઈ હતી. હવે નાણા મંત્રાલયે આ ટેક્સને સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરી દીધો છે.

પીટીઆઈના અહેવાલ મુજબ, આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ક્રૂડ ઓઈલના ભાવમાં ઘટાડો થતા સરકારે સોમવારે સ્થાનિક સ્તરે ઉત્પાદિત ક્રૂડ ઓઈલ અને એવિએશન ઈંધણ (ATF), પેટ્રોલ અને ડીઝલની નિકાસ પરનો આ 30 મહિના જૂનો ટેક્સ નાબૂદ કર્યો છે. નાણા રાજ્ય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ રાજ્યસભામાં આ અંગેની સૂચના રજૂ કરી હતી. જેમાં ઓએનજીસી જેવી જાહેર ક્ષેત્રની કંપનીઓ દ્વારા ઉત્પાદિત ક્રૂડ ઓઈલ અને રિલાયન્સ ઈન્ડસ્ટ્રીઝ લિમિટેડ જેવી કંપનીઓ દ્વારા ઉત્પાદિત ઈંધણની નિકાસ પરની ડ્યૂટી નાબૂદ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.

આ નિર્ણય 29/2024 અને 30/2024 નંબરની સૂચનાઓ દ્વારા ઔપચારિક કરવામાં આવ્યો છે, જે સંસદમાં મૂકવામાં આવ્યો હતો. તમને જણાવી દઈએ કે ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતોમાં તીવ્ર વધારાને કારણે સરકારે વર્ષ 2022માં સ્થાનિક ક્રૂડ, પેટ્રોલ-ડીઝલ અને એવિએશન ઈંધણની નિકાસમાંથી તેલ કંપનીઓ દ્વારા થતા નફા પર વિન્ડફોલ ટેક્સ લગાવવાનો નિર્ણય લીધો હતો.વે સરકાર દ્વારા આ ટેક્સ હટાવવાથી તેલ ક્ષેત્રની તમામ કંપનીઓને મોટી રાહત મળી છે.

રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ દરમિયાન, વર્ષ 2022માં, ભારત ક્રૂડ ઓઈલ ઉત્પાદકો પર વિન્ડફોલ ટેક્સ લાદીને ઉર્જા કંપનીઓના નફા પર ટેક્સ લગાવનારા દેશોમાં જોડાયો. વૈશ્વિક બજારમાં ક્રૂડ ઓઈલ અને પેટ્રોલ, ડીઝલ, એટીએફ જેવા રિફાઈનરી ઉત્પાદનોના ભાવ સમયની સાથે વધતા અને ઘટતા રહે છે. વિન્ડફોલ ટેક્સ એ એક કર છે જે સ્થાનિક ક્રૂડ ઉત્પાદક કંપનીઓ પર ચોક્કસ મર્યાદા કરતાં વધુ નફા પર લાદવામાં આવે છે.

જો વૈશ્વિક બજારમાં ડીઝલ, પેટ્રોલ અને એટીએફ વગેરેના ભાવ સ્થાનિક બજાર કરતા વધારે હોય તો રિફાઈનરીઓ વધુ નફો કમાઈ શકે તે માટે નિકાસ વધારવાનું શરૂ કરે છે. આને રોકવા અને સ્થાનિક બજારમાં ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે, સરકાર વિન્ડફોલ પ્રોફિટ ટેક્સ લાદે છે.

આ જ ગણતરી ક્રુડ ઓઇલના કિસ્સામાં પણ લાગુ પડે છે. જ્યારે વૈશ્વિક બજારમાં તેમની કિંમતો નીચે જાય છે, ત્યારે કંપનીઓ પોતે જ નિકાસ ઘટાડવાનું શરૂ કરે છે. જ્યારે આવી સ્થિતિ ઊભી થાય છે, ત્યારે સરકાર વિન્ડફોલ ટેક્સ ઘટાડવા અથવા દૂર કરવાનો નિર્ણય લે છે. ભારત સરકારે સૌપ્રથમ 1 જુલાઈ, 2022 ના રોજ વિન્ડફોલ પ્રોફિટ ટેક્સ લાદવાનો નિર્ણય લીધો હતો.