NSE અને BSE 1 ઓક્ટોબરથી ટ્રાન્ઝેક્શન ફીમાં કરશે ફેરફાર, બ્રોકર્સ અને રોકાણકારો પર શું થશે અસર?

નેશનલ સ્ટોક એક્સચેન્જ (NSE) અને બોમ્બે સ્ટોક એક્સચેન્જ (BSE) 1 ઓક્ટોબર, 2024થી તેમની ટ્રાન્ઝેક્શન ફીમાં ફેરફાર કરવા જઈ રહ્યા છે. માર્કેટ રેગ્યુલેટર સેબીએ 1 જુલાઈ, 2024 ના રોજ આ અંગે એક પરિપત્ર બહાર પાડ્યો હતો, જે મુજબ હવે નવું ફી માળખું લાગુ કરવામાં આવશે.

સેબીના પરિપત્રે માર્કેટ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ઈન્સ્ટિટ્યુશન્સ (MII) એટલે કે સ્ટોક એક્સચેન્જો, ક્લિયરિંગ કોર્પોરેશનો અને ડિપોઝિટરીઝને ટ્રેડિંગ વોલ્યુમના આધારે સ્લેબ મુજબની ફી માળખું બંધ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. તેના બદલે સેબીએ તમામ સભ્યો માટે સમાન ફી માળખું લાગુ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો.

NSEએ આ ફેરફારો કર્યા છે

રોકડ બજાર માટે ટ્રાન્ઝેક્શન ફી હવે ₹2.97 પ્રતિ લાખ પ્રતિ લાખ છે, જે સ્લેબ મુજબના માળખા હેઠળ અગાઉની ₹2.97 થી ₹3.22ની રેન્જ કરતાં ઓછી છે. ઇક્વિટી ફ્યુચર્સમાં ફી ₹1.73 પ્રતિ લાખ ટ્રેડેડ વેલ્યુ પર નક્કી કરવામાં આવી છે, જે અગાઉની ₹1.73 થી ₹1.88ની રેન્જથી ઘટીને છે. વધુમાં ઇક્વિટી વિકલ્પોમાં ફી હવે પ્રતિ લાખ પ્રીમિયમ મૂલ્ય દીઠ ₹35.03 છે, જ્યારે અગાઉ તે ₹29.50 થી ₹49.50ની રેન્જમાં હતી.

આ ફેરફારો BSEના ફી માળખામાં થયા છે

બીએસઈ પર ઈક્વિટી ફ્યુચર્સ, સેન્સેક્સ 50 અને સ્ટોક ઓપ્શન્સ માટે ટ્રાન્ઝેક્શન ફીમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી. જો કે સેન્સેક્સ અને બેન્કેક્સ ઓપ્શન્સમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે. આમાં પ્રીમિયમ ટર્નઓવર મૂલ્ય પર ₹3250 પ્રતિ કરોડનો નિશ્ચિત ચાર્જ નક્કી કરવામાં આવ્યો છે, જ્યારે અગાઉ સ્લેબ ₹500 થી ₹4,950 હતો.

ડિસ્કાઉન્ટ બ્રોકર્સ પર શું અસર થશે?

નવી ફી માળખું એન્જલ વન, ઝિરોધા અને 5 પૈસા જેવા ડિસ્કાઉન્ટ બ્રોકર્સને નેગેટિવ અસર કરશે તેવી અપેક્ષા છે. અગાઉના સ્લેબ મુજબના શાસન હેઠળ બ્રોકર્સ એક્સચેન્જોને ચૂકવવામાં આવતી ટ્રાન્ઝેક્શન ફી (જે ઊંચા ટ્રેડિંગ વોલ્યુમને કારણે ઓછી હતી) અને ક્લાયન્ટને ચૂકવવામાં આવતી ફી (જે સામાન્ય રીતે વધુ હતી) વચ્ચેના તફાવતમાંથી નફો મેળવી શકતા હતા.

ઉદાહરણ તરીકે, બ્રોકર્સ ઇક્વિટી વિકલ્પો માટે ક્લાયન્ટ પાસેથી ₹49.50 પ્રતિ લાખ પ્રીમિયમ મૂલ્ય વસૂલ કરી શકે છે. જ્યારે વોલ્યુમ ₹2000 કરોડથી વધુ હોય તો પ્રતિ લાખ ₹29.50નો નીચો દર ચૂકવે છે, જે તફાવત બ્રોકરનો ફાયદો છે.

આવક પર કેટલી અસર થશે?

એક અંદાજ મુજબ નવા ફી માળખાને કારણે ટ્રેડિંગ પ્લેટફોર્મ ઝેરોધા તેની આવકના 10 ટકા ગુમાવી શકે છે. આ સિવાય એન્જેલવન વિશે વાત કરીએ તો જુલાઈ 2024માં મેનેજમેન્ટે સંકેત આપ્યો હતો કે કંપનીની લગભગ 8% આવક આનાથી પ્રભાવિત થઈ શકે છે.

નિષ્ણાતોના મતે ફી માળખામાં ફેરફારથી એક્સચેન્જોની આવક પર નેગેટિવ ઈફેક્ટ થવાની શક્યતા નથી. રોકાણકારો ટ્રાન્ઝેક્શન ફીમાં ઘટાડો જોઈ શકે છે. ટ્રાન્ઝેક્શન ફીનું નવું માળખું ટ્રેડિંગ સભ્યોને લેવલ પ્લેઇંગ ફિલ્ડ પ્રદાન કરવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે. આનાથી ડિસ્કાઉન્ટ બ્રોકર્સ પર નેગેટિવ ઈફેક્ટ પડી શકે છે. જ્યારે એક્સચેન્જો પર તેની કોઈ અસર થવાની શક્યતા નથી.