વરરાજા ઘોડી પર કેમ બેસે છે, વર-કન્યા શા માટે માળા પહેરે છે? જાણો લગ્ન સંબંધિત તમામ વિધિઓનો અર્થ

હિંદુ ધર્મમાં (Hindu Religion) લગ્નની વિધિને ખુબ મહત્વ અપાય છે અને માત્ર લગ્ન જ નહીં, પરંતુ લગ્ન પહેલાની વિધીને પણ ખુબ મહત્વ અપાય છે. પીઠી, મહેંદી, સંગીત, ચોખા જેવી વિવિધ વિધિઓ કરવામાં આવે છે. લગ્નના દિવસે વરરાજા ઘોડી પર બેસે છે અને વરઘોડા (જાન) સાથે કન્યાના દરવાજે પહોંચે છે અને વરરાજા અને કન્યા (Bride)ને વરમાળા પહેરાવે છે. આ દરમિયાન, જૂતાની ચોરીની એક વિધિ પણ થાય છે, જેમાં પરણનાર કન્યાની નાની બહેન વરના જૂતા ચોરી લે છે અને તે જુતા પાછા મેળવવા માટે રૂપિયા આપવા પડે છે. આવી બધી ધાર્મિક વિધિઓ પછી, લગ્ન (Marriage) પૂર્ણ થાય છે. આ ધાર્મિક વિધિઓ પાછળ માત્ર ધાર્મિક અર્થ જ નથી, પરંતુ વૈજ્ઞાનિક તથ્યો પણ છુપાયેલા છે. અહીં તેમના વિશે જાણો.

પીઠી(હળદર)નો રિવાજ

હિંદુ ધર્મમાં હળદરને શુભતાનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે, તેથી વર-કન્યાના લગ્ન પીઠીની વિધિથી શરૂ થાય છે. આ સિવાય વર્ષોથી હળદરનો ઉપયોગ બ્યુટી પ્રોડક્ટ તરીકે કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે હળદર અને ઉબટન લગાવવાથી ત્વચા સુંદર બને છે. તેમજ હળદર ત્વચા પર કોઈપણ પ્રકારના ઈન્ફેક્શનની સમસ્યાને દૂર કરે છે કારણ કે તેને એન્ટી બાયોટિક માનવામાં આવે છે.

મહેંદી તણાવ દૂર કરે છે

મહેંદીને દુલ્હનનું શણગાર માનવામાં આવે છે. તેને શુભ પણ માનવામાં આવે છે અને ખુશીના પ્રસંગો પર લગાવવામાં આવે છે. તેથી, લગ્ન પહેલાં, કન્યાની મહેંદી વિધિ થાય છે. આ સિવાય મહેંદીમાં તત્વ ઠંડુ છે. તેને લગાવવાથી મન શાંત થાય છે. આવી સ્થિતિમાં વર-કન્યાને કોઈપણ પ્રકારના તણાવમાંથી મુક્તિ મળે છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે છોકરીની મહેંદી જેટલી ઘાટી આવે છે, એટલો એને પતિ તરફથી વધુ પ્રેમ મળે છે.

શ્રી કૃષ્ણએ ચોખાની વિધિ શરૂ કરી

એવું માનવામાં આવે છે કે ચોખાની પ્રથા શ્રી કૃષ્ણના સમયથી શરૂ થઈ હતી, જ્યારે તેમણે સૌપ્રથમ સુદામાની છોકરીના લગ્નમાં પરિવારના સભ્યો માટે ભેટ લીધી હતી. આજના સમયમાં મામા વતી ભાત વગાડવાનો રિવાજ છે. આમાં, તેના ભત્રીજા અથવા ભત્રીજી સિવાય, મામા પણ તેની બહેનના સાસરિયાઓ માટે ભેટો લાવે છે.

વરરાજા ઘોડા પર સવારી કરે છે

વરને ઘોડી પર બેસાડવા પાછળ પણ એક તર્ક છે એ છે કે ઘોડીને તમામ પ્રાણીઓમાં રમતિયાળ અને વિષયાસક્ત માનવામાં આવે છે. આ વિષયાસક્ત પ્રાણીની પીઠ પર બેસવું એ સંકેત છે કે વ્યક્તિએ ક્યારેય આ સ્વભાવને પોતાના પર પ્રભુત્વ ન થવા દેવું જોઈએ.

માળા પહેરવાનો અર્થ

માળા એ વાતનું પ્રતીક છે કે વર અને કન્યા બંનેએ એકબીજાને દિલથી સ્વીકાર્યા છે. તેને આ લગ્ન સામે કોઈ વાંધો નથી. એવું માનવામાં આવે છે કે સમુદ્ર મંથનમાંથી પ્રગટ થયા બાદ માતા લક્ષ્મીએ પણ નારાયણને માળા પહેરાવી હતી. પહેલાના સમયમાં, સ્વયંવર દરમિયાન પણ, છોકરીઓ માળા પહેરીને વર તરફ તેમની અનુમતિ વ્યક્ત કરતી હતી.

સાત ફેરા

હિંદુ ધર્મમાં અગ્નિને ખૂબ જ પવિત્ર માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે દેવતાઓ પોતે અગ્નિ દ્વારા કહેવાતી કોઈપણ વસ્તુના સાક્ષી છે. તેથી, લગ્ન સમયે, અગ્નિની સામે, વર અને કન્યા એકબીજા પ્રત્યે સંપૂર્ણ વફાદારી અને પ્રામાણિકતા સાથે સંબંધ જાળવી રાખવાની પ્રતિજ્ઞા લે છે. આ પછી, આગની આસપાસ સાત ફેરા લઈને આ સંબંધને સામાજિક રીતે સ્વીકારો. ત્રણ ફેરામાં કન્યા આગળ છે, પછીના ચાર ફેરામાં વરરાજા આગળ હોય છે.

માંગ ભરવી

લગ્ન સમારોહના સમયે વરરાજા કન્યાની માંગમાં લાલ સિંદૂર ભરે છે, જે કન્યા લગ્ન પછીના જીવનમાં હંમેશા લગાવે છે. સિંદૂરને સુહાગનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. લગ્ન સમયે માંગમાં સિંદૂર ભરવું એ સંકેત છે કે આજથી તે છોકરી સમાજમાં તે વ્યક્તિની પત્ની તરીકે ઓળખાશે.

નોંધ: અહી આપવામાં આવેલી જાણકારી ધાર્મિક આસ્થાઓ અને લોક માન્યતાઓ આધારિત છે, જેનો કોઈ વૈજ્ઞાનિક આધાર નથી. સામાન્ય જનરૂચિને ધ્યાનમાં રાખીને આ લેખને અહી પ્રસ્તુત કરવામાં આવ્યો છે.