Krittika Nakshatra: કૃતિકા રાશિનું ત્રીજું નક્ષત્ર છે, અહીં જાણો તેની શક્તિઓ અને નબળાઈઓ
કૃતિકા એ રાશિચક્રનું ત્રીજું નક્ષત્ર છે, જે 26 ડિગ્રી 40 મિનિટથી 40 ડિગ્રી 0 મિનિટ સુધી વિસ્તરે છે અને મેધા અને વૃષભ (બળદ) ના બે નક્ષત્રોમાં રહે છે. 30 ડિગ્રી 0 મિનિટ સુધીના નક્ષત્રનો પ્રથમ ચતુર્થાંશ મંગળ દ્વારા શાસિત મેષ રાશિ હેઠળ આવે છે, જ્યારે બાકીનો નક્ષત્ર વૃષભ હેઠળ આવે છે, જેના દ્વારા શાસનકર્તા શુક્ર છે.
કૃતિકા (Krittika Nakshatra)એ રાશિચક્રનું ત્રીજું નક્ષત્ર છે, જે 26 ડિગ્રી 40 મિનિટથી 40 ડિગ્રી 0 મિનિટ સુધી વિસ્તરે છે અને મેધા અને વૃષભ (બળદ) ના બે નક્ષત્રોમાં રહે છે. 30 ડિગ્રી 0 મિનિટ સુધીના નક્ષત્રનો પ્રથમ ચતુર્થાંશ મંગળ દ્વારા શાસિત મેષ રાશિ હેઠળ આવે છે, જ્યારે બાકીનો નક્ષત્ર વૃષભ હેઠળ આવે છે, જે શુક્ર દ્વારા શાસન કરે છે. નક્ષત્રોનો શાસક ગ્રહ સૂર્ય છે. નક્ષત્ર (Nakshatra)ના દેવતા અગ્નિ છે. નક્ષત્રનું પ્રતીક એક છરી છે. પ્રાથમિક અને માધ્યમિક બંને સ્તરે, નક્ષત્રની ગુણવત્તા રાજસ અથવા ક્રિયા છે અને ત્રીજા સ્તર પર સત્વ છે.
કૃતિકા છ સૌથી તેજસ્વી દૃશ્યમાન તારાઓથી બનેલી છે અને સાતમો અદ્રશ્ય છે. આ તારાઓને સપ્તર્ષિ (ચસમ્પંકમે) ના નક્ષત્ર પણ કહેવામાં આવે છે. આ સાત તારાઓને સાત બહેનો પણ કહેવામાં આવે છે, જેઓ એક માન્યતા અનુસાર સપ્તર્ષિઓ (સાત ઋષિઓ) ની પત્નીઓ છે, જેઓ જ્યોતિષશાસ્ત્ર અનુસાર નેટે ઉનર્વત અથવા ઇપાહ કપચમતના સાત તારાઓ માનવામાં આવે છે. પ્રાચીન ઋષિઓ સાથે તેમનો આ સંબંધ તેમની માર્ગદર્શક શક્તિની સાથે આપણા ગ્રહના વિકાસનું મહત્વ દર્શાવે છે.
નક્ષત્ર અને તેનું કદ
કૃતિકાના શાસક દેવતા અગ્નિ છે. સમગ્ર વૈદિક સાહિત્યમાં અગ્નિનું મહત્વ સમજાવવામાં આવ્યું છે. અગ્નિનો ઉપયોગ તેના તમામ સંભવિત સ્વરૂપોમાં કરવામાં આવ્યો છે. અગ્નિનું સૌથી શુદ્ધ સ્વરૂપ પ્રકાશ છે, જે વિશ્વના અસ્તિત્વ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. અગ્નિ આ પૃથ્વી પર કોઈપણ વસ્તુનું સર્જન કે નાશ કરવામાં સક્ષમ છે. તે પોતે જ અમર છે. જ્યારે તે બળે છે, ત્યારે તે તેની સંપર્કમાં આવતી દરેક વસ્તુને તેની જ્વાળાઓમાં બાળીને રાખ કરી દે છે.
કાર્તિકેય અને કૃતિકા નક્ષત્રના જન્મ સાથે જોડાયેલી એક રસપ્રદ કથા છે. પ્રાચીન કાળમાં, તારકાસુર નામના રાક્ષસના નેતૃત્વમાં, રાક્ષસો ખૂબ જ શક્તિશાળી બની રહ્યા હતા અને વિશ્વનો નાશ કરવા અને સમગ્ર બ્રહ્માંડના સંતુલનને ખલેલ પહોંચાડવા માટે તત્પર હતો. દેવતાઓ પરાક્રમી તારકાસુર રાક્ષસથી ડરી ગયા હતા અને તેનો અને તેના તમામ વંશજોનો નાશ કરવા માટે દેવતાઓએ શિવનું વીર્ય મેળવ્યું હતું. વીર્ય પ્રાપ્ત કર્યા પછી એક મોટી સમસ્યા હતી કે ઇચ્છિત પરિણામ મેળવવા માટે વીર્યને કેવી રીતે સાચવવું.
શિવનું વીર્ય એટલું ઉગ્ર હતું કે તેને સામાન્ય ગર્ભાશયમાં રાખી શકાય તેમ ન હતું. આથી શિવજીના બીજને અગ્નિમાં અર્પિત કરીને જળ વડે સાચવવાનું નક્કી થયું. તેથી આ બીજને કૃતિકાના ગર્ભાશયમાં રાખવા માટે તેમનો સંપર્ક કરવામાં આવ્યો હતો. આ બીજમાંથી શિવના મોટા પુત્ર કાર્તિકેયનો જન્મ થયો અને તેના જન્મના સાતમા દિવસે તેણે રાક્ષસ તારકાસુરનો વધ કર્યો અને દેવતાઓને તેની ચુંગાલમાંથી બહાર કાઢ્યા.
ગુણધર્મો અને ચાલક બળ
રાશિચક્રના પ્રથમ નવ નક્ષત્ર રાજસ ગુણની સામાન્ય શ્રેણીમાં આવે છે. ધ્યાનમાં રાખવાનો સામાન્ય સિદ્ધાંત એ છે કે જાહેર કરવાની પ્રક્રિયા માત્ર એક ગુણવત્તા દ્વારા પૂર્ણ કરી શકાતી નથી. બાકીના બે ગુણો સૂક્ષ્મ સ્તરે સિદ્ધ થવા જોઈએ. પ્રાથમિક અને માધ્યમિક સ્તરે આ નક્ષત્રનો ગુણ રજસ છે, પરંતુ ત્રીજા સ્તરે તેમાં સત્વ ગુણ પણ છે. જો આપણે કાર્તિકેયની જન્મ કથાનું વિશ્લેષણ કરીએ તો આપણે તેને વધુ સારી રીતે સમજી શકીએ છીએ કે રજસ ગુણ ભૌતિક સ્તરે સક્રિય છે, કારણ કે સક્રિયકરણ અથવા જરૂરી ક્રિયા વિના કાર્તિકેયનો જન્મ થઈ શકતો નથી, પરંતુ છુપાયેલી ઈચ્છા સત્વની હતી જેથી કરીને દેવતાઓને ગુનામાંથી મુક્ત કરવામાં આવે. કૃતિકાનું પ્રતીક એક છરી છે.
કૃતિકા નક્ષત્ર ધરાવતા જાતકોની ખાસીયત
કૃતિકા-સૂર્ય-મંગલ મહાનતા પ્રાપ્ત કરવા માટે પાત્રમાં ઊંડો આત્મવિશ્વાસ અને મક્કમતા આપે છે. અનિવાર્યપણે, આ નક્ષત્રના લોકો સામાજિક કારણો માટે સંઘર્ષ કરે છે અને સરળતાથી આધ્યાત્મિક યોદ્ધાઓ કહી શકાય. આવી વ્યક્તિઓ સત્યની સહજ શોધમાં લીન રહે છે. આમાં એક છુપાયેલી આગ છે જે વાસ્તવિક પરિવર્તન માટે સળગતી રહે છે. આ નક્ષત્રની નકારાત્મક વૃત્તિ એ છે કે આ લોકો ખૂબ જ જિદ્દી અને આક્રમક હોય છે. કેટલીકવાર વિનાશની વૃત્તિ પણ સ્પષ્ટ થાય છે અને જો આવું થાય તો તેના પરિણામો ખૂબ જ ભયંકર હોય છે.
આ લોકો પોતાને વ્યક્ત કરવા અને નવા સાક્ષાત્કારના અનુભવમાંથી પસાર થવા માટે ખૂબ જ ઉત્સુક છે. આ સમૂહ સાથે જન્મેલા લોકો તેમના જુસ્સાને એક હેતુ આપે છે અને જ્યાં સુધી તેઓ તેને પ્રાપ્ત કરે ત્યાં સુધી આરામ કરતા નથી. તમારી મૂળ વૃત્તિ સર્જનાત્મક બનવાની છે, કારણ કે તમને સંપૂર્ણ ખાતરી છે કે તમારી વૃત્તિ મૂળભૂત રીતે સર્જનાત્મક છે. જો કે, તમારી અને વિશ્વની સામે સર્જનાત્મકતા માટેની આ વૃત્તિને સાબિત કરવામાં લાંબો સમય લાગી શકે છે.
વ્યવહારુ અને શિસ્તબદ્ધ હોવાને કારણે, તમે તમારી ઊર્જાને ચોક્કસ દિશામાં ચૅનલાઇઝ કરો છો. ન તો તમે સુખના ભ્રમમાં જીવો છો અને ન તો તમે અનુમાન લગાવતા રહો છો કે પરિણામ સાનુકૂળ આવશે. તમે શરૂઆતથી જ સખત મહેનતથી ગભરાતા નથી, પરંતુ સફળતાની આશામાં આનંદિત રહેશો. આ વલણને કારણે, તમે ફક્ત તમારા લક્ષ્યને પ્રાપ્ત નથી કરતા પણ વિજયી પણ બનો છો.
સર્જન અને વિનાશ બંને શક્તિઓ તમારામાં છે. તમે અનિવાર્યપણે માનો છો કે ખોટી દિશામાં જવા કરતાં કંઈક અલગ કરવું વધુ મૂલ્યવાન છે. જીવન પ્રત્યેની સકારાત્મક વિચારસરણી તમારી અંદર એટલી ઊંડી રહે છે કે તમે સાચા અર્થમાં સામાજિક કાર્યમાં રોકાયેલા છો. તમે લાંબા સમય સુધી સ્વ-કેન્દ્રિત રહી શકતા નથી, કારણ કે ઘણી મહેનતથી કંઈક કમાયા પછી, તમે તેને અન્ય લોકો સાથે વહેંચવા માટે સ્વાભાવિક રીતે તૈયાર છો. તમને તમારી ક્ષમતા પર પૂર્ણ વિશ્વાસ હોવાથી તમે તેના પર ખંતથી કામ કરો છો અને તેને ઉંચાઈ પર લઈ જવામાં સફળ થાવ છો.
તમે એવા બધા લોકોને મદદ કરવાની આંતરિક ઈચ્છા ધરાવો છો જેમને પોતાને વ્યવસ્થિત કરવામાં અને એક ધ્યેયને વળગી રહેવું મુશ્કેલ લાગે છે. તમારી પાસે એવા ડૉક્ટરની કુશળતા છે જે માનવતાની સુધારણા માટે તેની છરીનો ઉપયોગ કરે છે. કૃતિકા નક્ષત્રની અસર એટલી વ્યાપક છે કે તમારામાં દૈવી ગુણ તેની જાતે જ વિકસે છે. તમારી નિઃસ્વાર્થતાની ગુણવત્તા તમારા મૂળ દિવ્ય સ્વભાવને કારણે છે.
શરૂઆતથી જ તમારું સમગ્ર વલણ મિશનરી રહે છે. તમારા મનમાં માત્ર એક જ ઉદ્દેશ્ય છે અને તમે તેને અત્યંત શિષ્ટાચારથી પૂર્ણ કરો છો. તમે તમારી શક્તિનો એવી રીતે ઉપયોગ કરો કે પરિણામ પણ વધારે આવે. કદાચ ખૂબ જ વ્યવસ્થિત અને શિસ્તબદ્ધ હોવાને કારણે, તમે તમારી વિચાર પ્રક્રિયા સાથે આશ્ચર્યજનક કંઈપણ કરી શકો છો.
તમે ખૂબ જ વ્યવહારુ છો અને તમારી જાતને તેમના પર લાદવાને બદલે લોકોને મદદ કરો છો. જરૂરી નથી કે આ લોકો તેમને કંઈક જેવા લાગે. જો તેઓ નિષ્ઠાવાન છે, તો તમે તેમને સંપૂર્ણ મદદ કરવાનું ચાલુ રાખો. એકવાર તમને તેમની વિશ્વસનીયતા વિશે ખાતરી થઈ જાય, પછી તમે તેમને મદદ કરવા માટે કોઈપણ હદ સુધી જઈ શકો છો. તમારી મહાનતાને કોઈ સીમા નથી અને તમે બદલામાં તેમની પાસેથી કંઈપણ અપેક્ષા રાખતા નથી.
કૃતિકા નક્ષત્ર ધરાવતા જાતકોની નબળાઈઓ
કૃતિકા નક્ષત્ર ધરાવતા જાતકોની વ્યક્તિત્વની બીજી બાજુ ખૂબ જ વિનાશક છે અને જો તે પાસું બહાર આવે તો વિનાશ નિશ્ચિત છે. એવી આપત્તિ કે ક્રાંતિકારી દળોની શક્યતાઓ પણ સંપૂર્ણપણે નાશ પામે છે. તે માત્ર વ્યક્તિ જ નહીં પરંતુ સમગ્ર સમુદાયને પણ પ્રભાવિત કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. તે જરૂરી છે કે તમે તમારા વ્યક્તિત્વના વિનાશક પાસાને પણ સમજો, કારણ કે આ પાસું પણ એટલું જ શક્તિશાળી છે.
શંકા અને ઈર્ષ્યા એવા બે ક્ષેત્રો છે જે તમારા વ્યક્તિત્વને બગાડી શકે છે. જ્યારે તમે તમારી નકારાત્મક વિચાર પ્રક્રિયાને યુદ્ધ તરફ ફેરવો છો, ત્યારે તમે સરળતાથી પાયમાલ કરી શકો છો. ક્યારેક વાસના પણ નકારાત્મક ભૂમિકા ભજવે છે. એટલા માટે સમયસર આ વૃત્તિઓથી બચવાની જરૂર છે જેથી તમે પતનના માર્ગ પર ચાલતા પહેલા તમારી જાતને રોકી લો.
લેખક વિશે: ડૉ. અજય ભામ્બી એ જ્યોતિષમાં જાણીતું નામ છે. ડો. ભામ્બી નક્ષત્ર ધ્યાનના નિષ્ણાત અને ઉપચારક પણ છે. જ્યોતિષ તરીકે પંડિત ભામ્બીની ખ્યાતિ આખી દુનિયામાં ફેલાઈ ગઈ છે. તેમણે અંગ્રેજી અને હિન્દી ભાષામાં અનેક પુસ્તકો લખ્યા છે. તેઓ ઘણા ભારતીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય અખબારો અને સામયિકો માટે લેખો પણ લખે છે. તેમનું તાજેતરનું પુસ્તક, પ્લેનેટરી મેડિટેશન – અંગ્રેજીમાં કોસ્મિક એપ્રોચ ખૂબ જ લોકપ્રિય બન્યું છે. તેમને થાઈલેન્ડના નાયબ વડાપ્રધાન દ્વારા બેંગકોકમાં વર્લ્ડ આઈકોન એવોર્ડ 2018થી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. તેમને અખિલ ભારતીય જ્યોતિષ પરિષદમાં લાઈફટાઈમ અચીવમેન્ટ એવોર્ડ પણ મળ્યો છે.
