Supermassive Black Holes: વૈજ્ઞાનિકોએ ત્રણ મોટા બ્લેક હોલની શોધ કરી, આકાશગંગાનું નામકરણ કરાયુ

ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોએ બ્રહ્માંડના તારાવિશ્વોમાં ત્રણ સુપરમાસીવ બ્લેક હોલ  (Supermassive Black Holes)શોધી કાઢ્યા છે. આ ત્રણ બ્લેક હોલ મળીને ટ્રિપલ એક્ટિવ ગેલેક્ટીક ન્યુક્લિયસ બનાવે છે. વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી મંત્રાલય સાથે જોડાયેલ DST એ શુક્રવારે આ માહિતી આપી. વિભાગે કહ્યું કે આ નવા શોધાયેલી તારામંડળના કેન્દ્રમાં સ્થિત એક જટિલ પ્રદેશ છે, જેની તેજ સામાન્ય કરતાં ઘણી વધારે છે. આજુબાજુના બ્રહ્માંડમાં આ દુર્લભ ઘટના સૂચવે છે કે નાના મર્જિંગ ક્લસ્ટરો મોટાભાગના સુપરમાસીવ બ્લેક હોલ્સની શોધ માટે આદર્શ પ્રયોગશાળાઓ છે અને આવી દુર્લભ ઘટનાઓને શોધવાની શક્યતા વધારે છે.

વૈજ્ઞાનિકોનાં આ અભ્યાસ એસ્ટ્રોનોમી એન્ડ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ જર્નલમાં રિસર્ચ પેપર તરીકે પ્રકાશિત થયો છે. ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ સાયન્સ એન્ડ ટેકનોલોજી (DST) એ જણાવ્યું હતું કે, વિશાળ બ્લેક હોલ શોધવાનું મુશ્કેલ છે કારણ કે તે કોઈ પ્રકાશ બહાર કાઢતા નથી. પરંતુ તેઓ તેમની આસપાસના સંપર્કમાં રહીને તેમની હાજરી જાણી શકે છે. જ્યારે આજુબાજુની ધૂળ અને ગેસ સુપરમાસીવ બ્લેક હોલ પર પડે છે, ત્યારે કેટલાક સમૂહ બ્લેક હોલ દ્વારા ગળી જવાય છે, પરંતુ તેમાંના કેટલાકને એનર્જીમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવે છે અને ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક રેડિયેશન તરીકે બહાર કાઢવામાં આવે છે, જે બ્લેક હોલને ખૂબ તેજસ્વી બનાવે છે.

આ ઘટના બને છે, ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઓફ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ (IIA) ની ટીમ, તેની ઘટનાઓનો ક્રમ સમજાવતા જણાવે છે કે જો બે તારાવિશ્વો ટકરાશે, તો તેમની ગતિશીલ ઉર્જાને આસપાસના વાયુમાં સ્થાનાંતરિત કરીને તેમના બ્લેક હોલ પણ નજીક આવશે. બ્લેકહોલ વચ્ચેનું અંતર સમય જતાં ઘટતું જાય છે જ્યાં સુધી તેમની વચ્ચેનું અંતર એક પાર્સેક (3.26 પ્રકાશ-વર્ષ) ની આસપાસ ન હોય. આ પછી બે બ્લેક હોલ તેમની ગતિશીલ ઉર્જાનો વધુ ખર્ચ કરી શકતા નથી જેથી તેઓ નજીક આવીને એકબીજામાં ભળી જાય. આ છેલ્લી પાર્સેક સમસ્યા તરીકે ઓળખાય છે.

ત્રીજા બ્લેક હોલની હાજરી આ સમસ્યાને હલ કરી શકે છે. મર્જ થતા બંને બ્લેકહોલ તેમની ઉર્જા ત્રીજા બ્લેકહોલમાં ટ્રાન્સફર કરી શકે છે અને પછી એકબીજા સાથે મર્જ થઈ શકે છે. NSG 7733N નામની આ ગેલેક્સીનું નામ ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ જ્યોતિ યાદવ, મૌસૂમી દાસ અને સુધાંશુ બર્વે સાથે મળીને કોલજ ડી ફ્રાન્સના ફ્રાન્કોઇસ કોમ્બ્સ, ચેર ગેલેક્સી એટ કોસ્મોલોજી, પેરિસ સાથે મળીને રાખવામાં આવ્યું હતું. , NGC 7733. (NSG 7733) અને NGC 7734 (NSG 7734) ને જાણવા મળ્યું કે NGC 7734 ના કેન્દ્રમાંથી અસામાન્ય ઉત્સર્જન આવી રહ્યું છે અને AGC 7733 ના ઉત્તરીય ભાગમાં મોટી અને તેજસ્વી વસ્તુઓ દેખાય છે.

DST એ કહ્યું વૈજ્ઞાનિકોનાં જણાવ્યા મુજબ, આ શરીર NGC 7733 નો ભાગ નહોતું, પરંતુ તે તેના ભાગ પાછળ એક નાની અલગ આકાશગંગા હતી. તેમણે આ આકાશગંગાને NGC 7733N નામ આપ્યું. જોકે આ અભ્યાસ માત્ર એક સિસ્ટમ પર કેન્દ્રિત હતો. પરિણામો સૂચવે છે કે નાના ક્લસ્ટરો આમ મર્જ થાય છે તે ઘણા સુપરમાસીવ બ્લેક હોલને શોધવા માટે પોતાની રીતે આદર્શ પ્રયોગશાળાઓ છે