જો માતા-પિતા ભારતીય નાગરિકત્વ છોડી દે તો પણ ગર્ભસ્થ બાળક તેનો હકદાર છેઃ મદ્રાસ હાઈકોર્ટ

મદ્રાસ હાઈકોર્ટે બુધવારે ચુકાદો આપ્યો હતો કે જો માતા-પિતા તેમની ભારતીય નાગરિકતા (Indian citizen)નો ત્યાગ કરે અને અન્ય દેશની નાગરિકતા પસંદ કરે તો પણ ત્યાગ સમયે તેમનું ગર્ભસ્થ બાળક ભારતીય નાગરિકતાનો દાવો કરવા માટે હકદાર છે. જસ્ટિસ અનીતા સુમંતે 22 વર્ષીય પ્રણવ શ્રીનિવાસનની ભારતીય(India) નાગરિકતાની માંગ કરતી રિટ પિટિશનને મંજૂરી આપતાં આ ચુકાદો આપ્યો હતો. તેમણે કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયના 30 એપ્રિલ 2019ના આદેશને રદ કરવાની માંગ કરી હતી, જેણે તેમની અરજીને ફગાવી દીધી હતી.

હકીકતમાં અરજદાર પ્રણવ શ્રીનિવાસનના માતા-પિતા, મૂળ ભારતીય નાગરિક હોવા છતાં તેમની નાગરિકતાનો ત્યાગ કરીને ડિસેમ્બર 1998માં સિંગાપોરની નાગરિકતા લીધી હતી. અરજદાર તે સમયે તેની માતાના ગર્ભમાં સાડા સાત મહિનાનો ગર્ભ હતો. પ્રણવનો જન્મ 1 માર્ચ 1999ના રોજ સિંગાપુરમાં થયો હતો અને ત્યાંના જન્મના આધારે તેને નાગરિકતા મળી હતી. પ્રણવ 5 મે 2017ના રોજ સિંગાપોરમાં ભારતીય વાણિજ્ય દૂતાવાસ સમક્ષ તેની ભારતીય નાગરિકતા પુનઃસ્થાપિત કરવા માંગે છે. અરજદારના જણાવ્યા અનુસાર તેણે ભારતીય નાગરિક બનવાનું બંધ કરી દીધું કારણ કે તેના માતા-પિતા 19 ડિસેમ્બર, 1998ના રોજ સિંગાપોરના નાગરિક બન્યા હતા, જોકે તે હજુ પણ તેની માતાના ગર્ભમાં હતો. પ્રણવે દલીલ કરી હતી કે કારણ કે તેના માતા-પિતા અને દાદા દાદી બંને જન્મથી ભારતના નાગરિક હતા અને તેના દાદા દાદી હજુ પણ ભારતીય નાગરિક છે.

પ્રણવની અરજીને મંજૂરી આપતા ન્યાયાધીશે અવલોકન કર્યું કે 19 ડિસેમ્બર, 1998 (જે દિવસે તેણે સિંગાપોરની નાગરિકતા લીધી) અરજદાર, જે ગર્ભ તરીકે સાડા સાત મહિનાનો હતો, તેણે ચોક્કસપણે બાળકનો દરજ્જો મેળવ્યો હતો. આ સ્થિતિમાં તેને તેના માતા-પિતાની ભારતીય નાગરિકતા મળી શકે છે. આમ નાગરિકતા પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે કલમ 8(2) હેઠળ ઉપલબ્ધ સુરક્ષા/અધિકારને નકારી શકાય નહીં.

ન્યાયાધીશે કહ્યું, “અરજદારને આવી સ્થિતિનો ઈનકાર કરવાનો પ્રયાસ મારી દ્રષ્ટિએ સ્પષ્ટ ભાષામાં છે અને કલમ 8(2)ના સ્પષ્ટ ઉદ્દેશ્યની વિરુદ્ધ છે,” ન્યાયાધીશે કહ્યું. કેન્દ્રીય મંત્રાલયના અસ્વીકારના આદેશને બાજુ પર રાખો. ન્યાયાધીશે કહ્યું કે અરજદાર નાગરિકતા પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે હકદાર છે અને તેને ચાર અઠવાડિયાની અંદર નાગરિકતા દસ્તાવેજ આપવામાં આવશે.