જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં (Jammu Kashmir) આઝાદી પછીથી વર્ષ 2019 સુધીમાં લગભગ 14,700 કરોડ રૂપિયાનું વિનિવેશ (Disinvestment) કરવામાં આવ્યું હતું, જે છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં 56 હજાર કરોડના આંકડાને સ્પર્શી ગયું છે. 56 હજાર કરોડનો પ્રસ્તાવ આવ્યો છે, જેમાં 38 હજાર કરોડના વિનિવેશ માટે જમીન આપવામાં આવી છે. રાજ્યમાં જે કંપનીઓએ ડિસઈન્વેસ્ટ કર્યું છે તેમાં એપોલો, મેદાન્તા, વરુણ વેવરેજિસ, દિવ્યાની વેવરેજિસ અને ઘણી જાણીતી ફાઈબર ઓપ્ટિક્સ કંપનીઓનો સમાવેશ થાય છે, જે લગભગ 2.5 લાખ લોકોને રોજગારી માટે નવી તકો ઊભી કરી રહી છે.
વ્યવસાયમાં સરળતાના હેતુથી સરકારે આખી વિન્ડો ઓનલાઈન શરૂ કરી છે. જમ્મુ અને કાશ્મીર પહેલો કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ છે, જેને નેશનલ સિંગલ વિન્ડો સિસ્ટમ સાથે સંકલિત કરવામાં આવ્યો છે. ઉદ્યોગ સ્થાપવા માટે કોઈને કાગળ લઈને ઓફિસ જવાની જરૂર નથી, સાથે જ દરેક કામ નિયત સમયમાં કરવાની જોગવાઈ છે, જેમાં સંપૂર્ણ પારદર્શિતા જળવાઈ રહી છે. નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવાના હેતુથી કાશ્મીરમાં એક નવું વેરહાઉસ પણ ખોલવામાં આવ્યું છે અને ત્યાં સ્થાનિક કાર્પેટ ઉદ્યોગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે GI ટેગિંગની સુવિધા ઉભી કરવામાં આવી છે.
કાશ્મીર કાર્પેટ સરકારની લેબોરેટરી દ્વારા પ્રમાણિત થાય છે, ત્યારે કાર્પેટની વિશ્વસનીયતા અનેક ગણી વધી જાય છે. તેથી છેલ્લા એક વર્ષમાં કાર્પેટની નિકાસ 150 કરોડથી વધીને 300 કરોડની આસપાસ થઈ ગઈ છે. વ્યવસાય, ઉદ્યોગની સરળતા માટે સિંગલ વિન્ડો સિસ્ટમને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવી રહ્યું છે. તેથી જ ITC જેવા મોટા જૂથો ત્યાં ખેંચાઈ રહ્યા છે અને કાશ્મીરમાં હોટેલો ખુલી રહી છે. નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય ફ્લાઈટ્સ પણ શરૂ કરવામાં આવી હતી, જે હાલમાં કોવિડને કારણે બંધ છે. પરંતુ થોડા દિવસોમાં પુનઃસ્થાપિત થવાની દરેક શક્યતા છે.
ઉદ્યોગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પ્રોત્સાહનો સાથે, નિયમનકારી અનુપાલનને મહત્તમ સુધી ઘટાડવામાં આવ્યું છે. એલજી મનોજ સિન્હા દુબઈ એક્સ્પો 2020માં દુબઈ ગયા હતા, ત્યારબાદ 3000 કરોડના એમઓયુ પાઈપલાઈનમાં છે. એટલું જ નહીં, 18,300 કરોડના 39 એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે. સ્વાભાવિક છે કે, સરકારે રિયલ એસ્ટેટ, હાઉસિંગ, હોસ્પિટાલિટી, ઈન્ડસ્ટ્રી, વેરહાઉસ, ફિલ્મ અને ઈન્ટરનેટમાં રોકાણ કરવાની તૈયારીઓ પૂર્ણ કરી લીધી છે. એટલું જ નહીં, એક મેડિસિટી પણ તૈયાર કરવામાં આવી રહી છે, જે 6000 બેડની હશે. રાજ્યમાં ઉદ્યોગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે તાજેતરમાં ગલ્ફ દેશોમાંથી 35 ઉદ્યોગપતિઓનું ડેલિગેશન આવ્યું હતું, જેઓ બદલાયેલા વાતાવરણમાં તકો શોધવા રોકાણના હેતુથી ત્યાં આવ્યા હતા.
જમ્મુમાં પ્રોડક્શન યુનિટને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવી રહ્યું છે. ફાઈબર કેબલ એકમોથી લઈને ઉત્પાદન ક્ષેત્ર, સોલાર પેનલ અને ફાર્માસ્યુટિકલ્સ કંપનીઓના એકમો સ્થાપવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવી રહ્યા છે. જમ્મુમાં મોટી સંખ્યામાં ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓ નવા વાતાવરણમાં ડિસઈન્વેસ્ટ કરવા માટે બદ્દીથી જમ્મુ સુધી આવી રહી છે. તે જ સમયે કાશ્મીરમાં તેની સુંદરતા અને ભૌગોલિક પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને સરકાર હોટેલ, હોસ્પિટલ, મેડિકલ કોલેજ, એગ્રોપ્રોસેસિંગ ઉદ્યોગ તેમજ બાગાયત ઉદ્યોગની સ્થાપનાને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે.