ચંદ્રયાન-2એ ચંદ્ર પર શોધ્યું ‘સોડિયમ’, ઈસરોએ કહ્યું આવું પહેલીવાર થયું

ચંદ્રયાન-2 (Chandrayan 2)પરના એક્સ-રે સ્પેક્ટ્રોમીટર વર્ગે પ્રથમ વખત ચંદ્રની સપાટી પર સોડિયમ (Sodium)શોધી કાઢ્યું છે. ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) એ આ જાણકારી આપી છે. ઈસરોના જણાવ્યા અનુસાર, ચંદ્ર પર વિપુલ પ્રમાણમાં સોડિયમ મળી આવ્યું છે અને આ પ્રથમ વખત છે જ્યારે ચંદ્ર પર સોડિયમની હાજરી મળી આવી છે. ચંદ્રયાન-1 એક્સ-રે ફ્લોરોસેન્સ સ્પેક્ટ્રોમીટર (C1XS) એ એક્સ-રેમાં તેની લાક્ષણિક રેખામાંથી સોડિયમ શોધી કાઢ્યું છે, જે હવે ચંદ્ર પર કેટલું સોડિયમ છે તે શોધવા માટે મેપિંગની શક્યતા ખોલે છે.

નેશનલ સ્પેસ એજન્સી ISROએ શુક્રવારે એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે ‘ધ એસ્ટ્રોફિઝિકલ જર્નલ લેટર્સ’માં પ્રકાશિત થયેલા એક લેખમાં ચંદ્રયાન-2એ સૌપ્રથમ CLASS (ચંદ્રયાન-2 લાર્જ એરિયા સોફ્ટ એક્સ-રે સ્પેક્ટ્રોમીટર)નો ઉપયોગ કરીને ચંદ્ર પર સોડિયમની હાજરી શોધી કાઢી હતી. મેપિંગનું. બેંગલુરુમાં ઈસરોના યુઆર રાવ સેટેલાઇટ સેન્ટરમાં બનેલ ‘ક્લાસ’ એ તેની ઉચ્ચ સંવેદનશીલતા અને કામગીરીમાં સોડિયમ લાઇનના સ્પષ્ટ પુરાવા રજૂ કર્યા છે, એમ નિવેદનમાં જણાવાયું છે. અભ્યાસ દર્શાવે છે કે સંકેતો

આ સોડિયમ પરમાણુઓ (અણુઓ) સૌર પવન અથવા અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોત્સર્ગની મદદથી ચંદ્રની સપાટીથી વધુ સરળતાથી બહાર લઈ શકાય છે. સપાટી પર હાજર સોડિયમની દૈનિક વિવિધતા પણ દૃશ્યમાન છે, જે તેને જાળવી રાખવા માટે એક્સોસ્ફિયરમાં અણુઓનો સતત પુરવઠો પૂરો પાડશે, નિવેદનમાં જણાવાયું છે. એક રસપ્રદ પાસું ચંદ્રના વાતાવરણમાં તેની હાજરી છે, એક એવો પ્રદેશ જ્યાં અણુઓ ભાગ્યે જ જોવા મળે છે.

નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ પ્રદેશને ‘એક્સોસ્ફિયર’ કહેવામાં આવે છે. આ પ્રદેશ ચંદ્રની સપાટીથી શરૂ થાય છે અને કેટલાક હજાર કિલોમીટર સુધી વિસ્તરે છે. ISROએ કહ્યું, ‘ચંદ્રયાન-2માંથી બહાર આવેલા નવા પરિણામોના આધારે, ચંદ્ર પરની સપાટી-એક્સોસ્ફિયરની ક્રિયાપ્રતિક્રિયાનો અભ્યાસ કરી શકાય છે, જેથી આપણા સૂર્યમાં બીજું શું છે તે શોધીને બાકીના વાયુવિહીન પદાર્થોનો અભ્યાસ કરી શકાય. માટે સમાન મોડલ વિકસાવવામાં મદદ કરશે.