Gupta Brothers Arrest : સત્તાની આડમાં દક્ષિણ આફ્રિકામાં લૂંટ ચલાવનાર ગુપ્તા બંધુની UAE માં ધરપકડ

દક્ષિણ આફ્રિકાની સરકારે (South African Government) સોમવારે કહ્યું કે સંયુક્ત આરબ અમીરાત (UAE) માં કાયદા અમલીકરણ અધિકારીઓએ ગુપ્તા ભાઈઓના (Gupta Brothers) રાજેશ ગુપ્તા અને અતુલ ગુપ્તાની ધરપકડ કરી છે. ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ જેકબ ઝુમાના (Jacob Zuma) મિત્રો ગુપ્તા બંધુઓ પર આરોપ છે કે તેઓ ઝુમા સાથેના તેમના સંબંધોનો લાભ ઉઠાવવા અને દક્ષિણ આફ્રિકામાં વરિષ્ઠ નિમણૂંકોને પ્રભાવિત કરવા માટે ઉપયોગ કરે છે. જોકે, ગુપ્તા બંધુઓ તરફથી સતત ઇનકાર કરવામાં આવી રહ્યો છે.

ધરપકડ બાદ દક્ષિણ આફ્રિકાના અધિકારીઓનું કહેવું છે કે આ લોકોના પ્રત્યાર્પણને લઈને UAE સાથે વાતચીત ચાલી રહી છે. ભ્રષ્ટાચારના કેસમાં ગુપ્તા બંધુઓની કથિત સંડોવણી અંગે ન્યાયિક પંચે તપાસ શરૂ કર્યા બાદ 2018માં બંને ભાઈઓ દક્ષિણ આફ્રિકાથી ભાગી ગયા હતા.

તેમના પર મોટા કોન્ટ્રાક્ટ જીતવા (lucrative state contracts) અને શક્તિશાળી સરકારી નિમણૂકોને પ્રભાવિત કરવા માટે નાણાકીય લાંચ આપવાનો આરોપ છે.

ગુપ્તા પરિવાર પર ભ્રષ્ટાચારના આરોપો

ભારતીય મૂળના ભાઈઓ સામે લાદવામાં આવેલા ઘણા ગંભીર ભ્રષ્ટાચારના આરોપો જેકબ ઝુમા સાથેના તેમના સંબંધો પર આધારિત છે, જેઓ 2009થી દક્ષિણ આફ્રિકાના રાષ્ટ્રપતિ હતા. ત્યાં સુધી કે તેઓને ભ્રષ્ટાચારના પ્રચંડ આરોપો વચ્ચે નવ વર્ષ પછી થોડા સમય માટે પદભ્રષ્ટ કરવામાં આવ્યા હતા.

ગુપ્તા પરિવાર પર પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ઝુમા સાથેના તેમના ગાઢ સંબંધોનો ઉપયોગ દક્ષિણ આફ્રિકાની સરકારના તમામ સ્તરે પ્રચંડ રાજકીય શક્તિ મેળવવા માટે કરવાનો આરોપ છે. તેમના પર બિઝનેસ કોન્ટ્રાક્ટ જીતવા, હાઈ-પ્રોફાઈલ સરકારી નિમણૂકોને પ્રભાવિત કરવાનો અને રાજ્યના ભંડોળનો દુરુપયોગ કરવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે. જોકે, ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ જેકબ ઝુમા અને ગુપ્તા પરિવાર આવા કોઈપણ ગેરરીતિનો ઈન્કાર કરે છે.

મામલો પ્રકાશમાં આવ્યા બાદ બંને ભાઈઓ દેશ છોડીને ભાગી ગયા પછી, દક્ષિણ આફ્રિકાએ 2021 માં UAE સાથે પ્રત્યાર્પણ સંધિ પર વાટાઘાટો કરી. રાષ્ટ્રપતિ સિરિલ રામાફોસાની સરકારે કહ્યું છે કે તે આ સોદામાંથી ગુપ્તા બંધુઓ પર આરોપોનો સામનો કરવા માટે પરત ફરવાની અપેક્ષા રાખે છે, પરંતુ ધરપકડ પછી તરત જ તે સ્પષ્ટ થયું ન હતું કે શું ભાઈઓ દક્ષિણ આફ્રિકા પાછા ફરશે.

ગુપ્તા અને ઝુમા વચ્ચે ગાઢ સંબંધ

એક સમયે, ગુપ્તા પરિવારનો જબાક ઝુમા સાથે એટલો ગાઢ સંબંધ હતો કે તે બંને માટે સંયુક્ત શબ્દ પણ બનાવવામાં આવ્યો હતો, જેને ઝુપ્તા કહેવામાં આવતું હતું. ઝુમાની પત્નીઓમાંની એક, તેમજ એક પુત્ર અને પુત્રી, ગુપ્તા-નિયંત્રિત કંપનીઓમાં મુખ્ય ભૂમિકામાં કામ કરતા હતા.

ગુપ્તા પોર્ટફોલિયોમાંની કેટલીક કંપનીઓને સરકારી વિભાગો અને રાજ્યની માલિકીની કોર્પોરેશનો સાથેના વિવિધ મોટા કરારોથી ફાયદો થયો હતો. સરકારી અધિકારીઓ પણ કહે છે કે તેઓને ભાઈઓના વ્યવસાયિક હિતોને આગળ વધારતા સીધા નિર્ણયો લેવા પરિવાર દ્વારા સૂચના આપવામાં આવી હતી.