Brain Stroke: સ્ટ્રોક પહેલા શરીરમાં ડિપ્રેશનના લક્ષણો દેખાવા લાગે છે

Brain Stroke: ડિપ્રેશન એ લોકો માટે સામાન્ય સમસ્યા છે જેમને સ્ટ્રોક (લકવો અથવા મગજનો હુમલો) થયો છે, પરંતુ એક નવા અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે કેટલાક લોકોમાં સ્ટ્રોકના વર્ષો પહેલા ડિપ્રેશનના લક્ષણો હોઈ શકે છે. અભ્યાસના લેખક, મારિયા બ્લોચલે, જેમણે જર્મનીની યુનિવર્સિટી ઓફ મુન્સ્ટરમાંથી પીએચડી કર્યું છે, તેમણે જણાવ્યું હતું કે, “જે લોકોને સ્ટ્રોક આવ્યો હોય તેઓમાં ડિપ્રેશનની સમસ્યા એટલી સામાન્ય છે કે તેને પોસ્ટ-સ્ટ્રોક ડિપ્રેશન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. પરંતુ અમારા અભ્યાસમાં, અમે જોયું કે ડિપ્રેશનના લક્ષણો માત્ર સ્ટ્રોક પછી જ વધતા નથી, પરંતુ સ્ટ્રોક પહેલા લોકોમાં ડિપ્રેશનના કેટલાક લક્ષણો વિકસિત થયા છે.

અભ્યાસ માટે, સંશોધકોએ શરૂઆતમાં 65 વર્ષની સરેરાશ વય ધરાવતા 10,797 લોકોની પસંદગી કરી હતી જેમને સ્ટ્રોક થયો ન હતો. આ લોકો પર 12 વર્ષ સુધી નજર રાખવામાં આવી હતી. આ દરમિયાન 425 લોકોને સ્ટ્રોક આવ્યા હતા. ત્યારબાદ તેઓ 4,249 લોકો સાથે મેળ ખાતા હતા જેમને સ્ટ્રોક થયો ન હતો પરંતુ તેઓ વય, લિંગ અને અન્ય આરોગ્યની સ્થિતિઓમાં સમાન હતા. અભ્યાસમાં સામેલ લોકોનો દર બે વર્ષે સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો જેમાં તેમને પૂછવામાં આવ્યું હતું કે શું તેઓ ડિપ્રેશનના લક્ષણો અનુભવે છે, જેમાં એકલતા અનુભવવી, ઉદાસી અનુભવવી અને પૂરતી ઊંઘ ન લેવી. સહભાગીઓએ જેટલા વધુ લક્ષણો દર્શાવ્યા, તેમનો સ્કોર વધારે છે.

શું આ લોકોને ડિપ્રેશનનો શિકાર ગણી શકાય?

સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું કે સ્ટ્રોકના સમયના છ વર્ષ પહેલાં જેમને સ્ટ્રોક આવ્યો હતો અને જેમને લગભગ સમાન સ્કોર ન હતો તેઓને લગભગ 1.6 પોઈન્ટ્સ (પોઈન્ટ્સ) મળ્યા હતા. પરંતુ સ્ટ્રોકના લગભગ બે વર્ષ પહેલા, સ્ટ્રોકવાળા લોકોએ તેમના સ્કોરમાં સરેરાશ 0.33 પોઈન્ટનો વધારો જોયો હતો.

આ લોકોમાં સ્ટ્રોક પછી ડિપ્રેસિવ લક્ષણોમાં વધારાના 0.23 પોઈન્ટનો વધારો થયો હતો, જે એકંદરે કુલ લગભગ 2.1 પોઈન્ટ સુધી પહોંચ્યો હતો, અને સ્ટ્રોક પછી 10 વર્ષ સુધી તેઓ તે ઊંચા સ્તરે રહ્યા હતા. તેનાથી વિપરીત, જેમને સ્ટ્રોક થયો ન હતો તેમના માટેના સ્કોર સમગ્ર અભ્યાસ દરમિયાન લગભગ સમાન રહ્યા હતા.

મૂલ્યાંકન કરતી વખતે શું લોકોને તબીબી રીતે હતાશ ગણી શકાય? આ માટેના સ્કેલ પર ત્રણ પોઈન્ટ કે તેથી વધુનો સ્કોર જોતાં, સંશોધકોએ જોયું કે પરિણામોની થોડી અલગ પેટર્ન બહાર આવી છે.

પ્રી-સ્ટ્રોક એસેસમેન્ટમાં સંભવિત ડિપ્રેશનના માપદંડોને પૂર્ણ કરનારાઓમાંથી 29 ટકાને મગજનો હુમલો થયો હતો, જ્યારે 24 ટકાને સ્ટ્રોક થયો ન હતો.

ડિપ્રેશનના લક્ષણોમાં વધારો એ સ્ટ્રોકની નિશાની છે

બ્લોચલે કહ્યું, “આ સૂચવે છે કે સ્ટ્રોક પહેલા ડિપ્રેશનના લક્ષણો મોટે ભાગે સૂક્ષ્મ હોય છે અને હંમેશા તબીબી રીતે શોધી શકાતા નથી. પરંતુ ડિપ્રેસિવ લક્ષણોમાં થોડો વધારો, ખાસ કરીને મૂડ અને થાક સંબંધિત, એ સંકેત હોઈ શકે છે કે સ્ટ્રોક આવવાનો છે.”

“ડિપ્રેશન એ માત્ર સ્ટ્રોક પછીની સમસ્યા નથી પણ પ્રી-સ્ટ્રોકની ઘટના પણ છે,” બ્લોચલે જણાવ્યું હતું.

સ્ટ્રોક પહેલા જોવા મળતા હતાશાના લક્ષણો

“આ પ્રી-સ્ટ્રોક ફેરફારોનો ઉપયોગ કોને સ્ટ્રોક થશે તેની આગાહી કરવા માટે કરી શકાય છે કે કેમ તે સ્પષ્ટ નથી. ડિપ્રેશનના લક્ષણો સ્ટ્રોક પહેલા શા માટે દેખાય છે તે જાણવા માટે સંશોધન કરવાની જરૂર છે. આ ઉપરાંત, અભ્યાસ એ પણ નિર્દેશ કરે છે કે શા માટે ડોકટરોને સ્ટ્રોક થયો હોય તેવા લોકોમાં ડિપ્રેશનના લક્ષણો પર લાંબા સમય સુધી દેખરેખ રાખવાની જરૂર છે.

આ અભ્યાસની ખામી એ હતી કે સંશોધકો પાસે હતાશાની સારવાર અંગે પૂરતો ડેટા નથી. તેથી શક્ય છે કે કેટલાક લોકો એન્ટી-ડિપ્રેસન્ટ દવા લેતા હોય જે સ્ટ્રોક પછી તેમના ડિપ્રેશનના લક્ષણોમાં સુધારો કરી રહ્યા હોય.