હૃદય (Heart ) આપણા શરીરના વિવિધ ભાગોમાં લોહી (Blood) પંપ કરે છે. ધમનીઓ દ્વારા વહેતા દબાણને બ્લડ પ્રેશર (Blood Pressure)કહેવાય છે. આપણું બ્લડ પ્રેશર રીડિંગ બે ભાગો ધરાવે છે. પ્રથમ સિસ્ટોલિક બ્લડ પ્રેશર છે (બીપી રીડિંગમાં પ્રથમ અંક). બીજું ડાયસ્ટોલિક બ્લડ પ્રેશર છે (બીપી રીડિંગમાં બીજો આંકડો). સિસ્ટોલિક બ્લડ પ્રેશર એ દબાણ છે જે હૃદય સંકુચિત થાય છે અને રક્ત ધમનીઓમાં ધકેલે છે, ત્યારે દેખાય છે. ડાયસ્ટોલિક બ્લડ પ્રેશર એ દબાણ છે જે ત્યારે થાય છે જ્યારે હૃદય વિસ્તરે છે અને લોહીથી ભરે છે. હૃદયમાંથી શરીરના તમામ ભાગોમાં લોહીના પ્રવાહને અમુક દબાણની જરૂર પડે છે. તેને સામાન્ય બ્લડ પ્રેશર કહેવામાં આવે છે.
તંદુરસ્ત પુખ્ત વયના લોકોમાં બ્લડ પ્રેશર 120/80 કે તેથી વધુ હોય છે. જ્યારે તે નિયંત્રણ બહાર જાય છે ત્યારે સમસ્યા શરૂ થાય છે. જો તે 140/90 છે તે મધ્યમ બ્લડ પ્રેશર છે, 160/100 થી 180/100 મધ્યમ હાઈ બ્લડ પ્રેશર છે, જો તે 190/100 થી 180/110 છે તો તે ગંભીર હાઈ બ્લડ પ્રેશર છે, 200/120 થી 210/50 120 ઝડપી છે (ખૂબ જ ગંભીર) હાઈ બ્લડ પ્રેશર ગણવામાં આવે છે.
હાઈ બ્લડ પ્રેશર એ અચાનક સમસ્યા નથી. વર્ષોથી ધીમે ધીમે વધી રહી છે. વ્યક્તિ કદાચ ઓળખી ન શકે કે તે હાઈ બીપી સાથે જીવે છે કારણ કે તેને હાઈ બ્લડ પ્રેશરનાં ઘણાં વર્ષોથી કોઈ લક્ષણો નથી. તેનાથી ચીડિયાપણું, વારંવાર માથાનો દુખાવો, ચક્કર અને અસ્પષ્ટ દ્રષ્ટિ થઈ શકે છે. હાર્ટ એટેક અને બ્રેઈન સ્ટ્રોક જેવી ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. જોકે, સદનસીબે, હાઈ બ્લડ પ્રેશર થોડા મૂળભૂત પરીક્ષણો વડે વહેલું શોધી શકાય છે. ડૉક્ટરની સલાહ અને સારવારથી તેને સંપૂર્ણપણે નિયંત્રિત કરી શકાય છે.
કેટલાક અભ્યાસોમાં હાઈ બ્લડ પ્રેશરને સોડિયમ સાથે જોડવામાં આવ્યું છે. તમારી દિનચર્યામાં મીઠું ઓછું ખાવાથી હાઈ બ્લડ પ્રેશરથી બચી શકાય છે. સામાન્ય રીતે એવી સલાહ આપવામાં આવે છે કે લોકો વધુ પડતા મીઠાનું સેવન ન કરે. સામાન્ય રીતે વ્યક્તિએ ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ કે તે આખા દિવસમાં 2300 મિલિગ્રામ સુધી મીઠું લે છે. જો કે, નિષ્ણાતોનો અંદાજ છે કે જે લોકો દરરોજ લગભગ 2,800 મિલિગ્રામ લે છે અને જેઓ દરરોજ 2,800 મિલિગ્રામ કરતાં વધુ વપરાશ કરે છે, તેઓ ઓછા સોડિયમ લેનારાઓ કરતાં ઓછા સોડિયમ ધરાવે છે. ઈન્સ્યુલિનને મીઠા દ્વારા શરીરમાં પ્રવેશતા અટકાવવા ઉપરાંત તે ડાયાબિટીસનું કારણ બની શકે છે.
હાઈ બ્લડ પ્રેશર ધરાવતા લોકો માટે પોટેશિયમ એક મહત્વપૂર્ણ પોષક તત્વ છે. ખોરાકમાં પોટેશિયમનું સેવન કરવાથી શરીરમાં સોડિયમનું પ્રમાણ ઘટાડવામાં મદદ મળે છે. પ્રોસેસ્ડ, પેકેજ્ડ ખોરાકમાં સોડિયમનું પ્રમાણ વધુ હોય છે. આહારને સંતુલિત કરવા માટે પોટેશિયમ સપ્લિમેન્ટ્સ લેવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે. આમાં પાંદડાવાળા ગ્રીન્સ, ટામેટાં, બટાકા, શક્કરીયા, કેળા, એવોકાડોસ, બદામ, દૂધ અને દહીંનો સમાવેશ થાય છે.
ધૂમ્રપાન અને આલ્કોહોલ હાઈ બ્લડ પ્રેશરનું જોખમ વધારે છે. સંશોધન દર્શાવે છે કે આલ્કોહોલનું સેવન હાઈ બ્લડ પ્રેશરનું જોખમ 16 ટકા સુધી વધારી દે છે. ધૂમ્રપાન અને આલ્કોહોલ સંપૂર્ણપણે રક્તવાહિનીઓને નુકસાન પહોંચાડે છે અનેતમારા સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક છે.
દરેક વ્યક્તિને કસરતની જરૂર હોય છે. સંશોધન દર્શાવે છે કે તંદુરસ્ત રહેવા અને રોગોથી બચવા માટે દરરોજ 30થી 45 મિનિટ સુધી કસરત કરવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. હાયપરટેન્સિવ દર્દીઓ માટે આ મહત્વપૂર્ણ છે. નિયમિત કસરત કરવાથી બ્લડ પ્રેશર ઓછું થઈ શકે છે. સ્વસ્થ રહેવા માટે 40 મિનિટ ચાલવાની આદત બનાવો.
હાઈ બ્લડ પ્રેશર ધરાવતા લોકો માટે તેમના તણાવના સ્તરને ઘટાડવું મહત્વપૂર્ણ છે. વિવિધ કાર્યોમાં તણાવ ઓછો કરવો જોઈએ. અન્યથા જીવને જોખમ થવાની સંભાવના છે.
(આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી સામાન્ય ધારણાઓ પર આધારિત છે. TV9 ગુજરાતી તેની પુષ્ટિ કરતું નથી. નિષ્ણાતની સલાહ લીધા પછી જ આને અનુસરો.)
વધુ સમાચાર વાંચવા માટે અમારી ટ્વીટર કોમ્યુનિટીમાં જોડાવા અહીં ક્લિક કરો