Ahmedabad : ન્યુઝીલેન્ડમાં રહેતી માતાને ત્રણ માસૂમ બાળકોની કસ્ટડી સોંપવાનો ગુજરાત હાઈકોર્ટનો આદેશ
માતાએ તેમની સામેના પડતર છૂટાછેડા અને કસ્ટડીના કેસોને રદ કરવા વિનંતી કરી, કહ્યું કે ભારતીય અદાલતોને આ બંને કેસોમાં અધિકારક્ષેત્ર નથી કારણ કે પતિ અને પત્ની બંને હાલમાં ન્યુઝીલેન્ડમાં રહે છે.
ન્યુઝીલેન્ડમાં (new zealand)કાયમી ધોરણે રહેતા એક NRI દંપતીના ત્રણ સગીર બાળકોની કસ્ટડીને લઈને છેલ્લા પાંચ વર્ષથી ન્યુઝીલેન્ડ અને ભારતીય અદાલતોમાં ચાલી રહેલા કાનૂની વિવાદનો ગુજરાત હાઈકોર્ટે (Gujarat High Court) અંત આણ્યો છે.
ગુજરાત હાઈકોર્ટની ડિવિઝન બેન્ચે જોધપુરમાં રહેતી માતાએ કરેલી હેબિયસ કોર્પસ પિટિશનને સ્વીકારતાં ત્રણેય બાળકોને આઠ સપ્તાહમાં ભારતથી ન્યુઝીલેન્ડ લઈ જવા અને બેરિસ્ટર ઉષા પટેલની સામે માતાને સોંપવાનો આદેશ આપ્યો હતો.
આ કેસ વર્ચ્યુઅલ સુનાવણી દ્વારા ભૌગોલિક અંતરને દૂર કરવા અને ઓનલાઈન સુનાવણી પદ્ધતિનું મહત્વ દર્શાવવાનું એક અનોખું ઉદાહરણ પણ છે, જ્યાં ન્યુઝીલેન્ડમાં રહેતી માતા વતી જોધપુરના એડવોકેટે ગુજરાતમાં રહેતા બાળકોની કસ્ટડીની માંગણી કરી હતી. ગુજરાત હાઈકોર્ટમાં હાજર થયા હતા.
કેસની હકીકતો
કેસની હકીકતો અનુસાર, ભારતીય મૂળના માતા-પિતા ન્યુઝીલેન્ડમાં સ્થાયી થયા હતા, જ્યાં તેમના ત્રણ બાળકોનો જન્મ થયો હતો. બાદમાં તે ભારત પરત ફર્યો હતો. જ્યાં પિતાએ માતા અને બાળકોને ભારતમાં અને અહીં ગુજરાતમાં છોડી દીધા હતા, ત્યાં પત્ની વિરુદ્ધ સક્ષમ કોર્ટમાં છૂટાછેડા અને બાળકોને બોર્ડિંગ સ્કૂલમાં દાખલ કરાવી તેમની કસ્ટડી માટે કાયદેસરની કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી.
જ્યારે બાળકોની માતાએ મહેસાણા (ગુજરાત)માં પિતા અને પિતાની માતા અને બહેન સાથે સંબંધિત શાળા સામે ફોજદારી કાર્યવાહી સંહિતાની કલમ 97 હેઠળ કાયદેસરની કાર્યવાહી હાથ ધરી હતી, ત્યારે તે પ્રકાશમાં આવ્યું હતું કે બાળકોના પિતાએ તેની કસ્ટડી તેમના હાથમાં ટ્રાન્સફર કરી હતી. જેના પર કોર્ટે કાર્યવાહી સમાપ્ત કરી. કોર્ટે સ્વીકાર્યું કે તે ગેરકાયદેસર અટકાયતનો મુદ્દો નથી પરંતુ કસ્ટડીનો મામલો છે.
માતાએ તેમની સામેના પડતર છૂટાછેડા અને કસ્ટડીના કેસોને રદ કરવા વિનંતી કરી, કહ્યું કે ભારતીય અદાલતોને આ બંને કેસોમાં અધિકારક્ષેત્ર નથી કારણ કે પતિ અને પત્ની બંને હાલમાં ન્યુઝીલેન્ડમાં રહે છે. અહીંની કોર્ટ પાસે માત્ર થોડા સમય માટે બાળકોને ભારત લાવવાનું અધિકારક્ષેત્ર નથી, જેના પર કોર્ટે બંને કેસનો અંત લાવ્યો.
વકીલે કહ્યું, ભારતીય અદાલતો વિદેશી અદાલતોના આદેશોનું સન્માન કરી રહી છે, આ દરમિયાન ન્યૂઝીલેન્ડની નાગરિકતા લેનાર માતાએ ન્યૂઝીલેન્ડ હાઈકોર્ટમાં બાળકોની કસ્ટડી માટે કાનૂની કાર્યવાહી શરૂ કરી છે. જ્યાં પિતાના એડવોકેટ મિસ હેન્સને વાંધો ઉઠાવ્યો હતો કે ભારતમાં રહેતા બાળકોની કસ્ટડી માટે ન્યુઝીલેન્ડ હાઈકોર્ટે આપેલા આદેશનું કોઈ સમર્થન નથી, કારણ કે ભારત અલગ સાર્વભૌમ દેશ હોવાના કારણે આ આદેશની અસર થશે નહીં.
ગુજરાત હાઈકોર્ટમાં અરજદાર તરફથી હાજર રહેલા તેમના એડવોકેટ કર્મેન્દ્ર સિંહ સિસોદિયાએ ન્યુઝીલેન્ડ હાઈકોર્ટમાં સોગંદનામું રજૂ કર્યું હતું, જેમાં આ મુદ્દાને લગતા ભારતીય કાયદાઓ અંગેની સ્થિતિ સ્પષ્ટ કરતાં જણાવ્યું હતું કે ભારતીય અદાલતો દ્વારા આપવામાં આવેલા આદેશોનું સન્માન કરવામાં આવી રહ્યું છે. વિદેશી અદાલતો.. જેના પર ન્યુઝીલેન્ડ હાઈકોર્ટે અધિકારક્ષેત્રના વિવાદને સમાપ્ત કર્યા બાદ કેસની સુનાવણી કરવાનો નિર્ણય લેતા ભારતીય અદાલતોને વારંવાર બાળકોને ન્યુઝીલેન્ડ મોકલવા વિનંતી કરી હતી. હાઈકોર્ટે બાળકોના કલ્યાણને સર્વોપરી માન્યું હતું, ત્યારબાદ માતા વતી ગુજરાત હાઈકોર્ટમાં હેબિયસ કોર્પસ પિટિશન દાખલ કરવામાં આવી હતી.
જેની સુનાવણી દરમિયાન ભારતમાં રહેતા બાળકોનો ન્યૂઝીલેન્ડમાં રહેતી માતા સાથે વર્ચ્યુઅલ પરિચય કરાવવામાં આવ્યો હતો. ગુજરાત હાઈકોર્ટના જસ્ટિસ સોનિયા ગોકાણી અને જસ્ટિસ નિર્જર એસ. દેસાઈની ડિવિઝન બેન્ચે તમામ પક્ષકારોને સાંભળ્યા બાદ બાળકોના કલ્યાણને સર્વોપરી માનીને બાળકોને ન્યૂઝીલેન્ડ મોકલીને માતાને સોંપવાનો આદેશ કર્યો હતો. કોર્ટે બાળકોને ન્યુઝીલેન્ડ મોકલવાની સમગ્ર પ્રક્રિયાને સુનિશ્ચિત કરવા સૂચનાઓ પણ જારી કરી છે. કોર્ટે ન્યૂઝીલેન્ડ હાઈકોર્ટના રજિસ્ટ્રાર અને બાળકોના બચાવ માટે ત્યાં નિયુક્ત બેરિસ્ટર ઉષા પટેલને આદેશની નકલ મોકલવા જણાવ્યું છે. બેરિસ્ટર ઉષા પટેલની ન્યુઝીલેન્ડ હાઈકોર્ટમાં માતાપિતા-બાળકના વિવાદ વચ્ચે સ્વતંત્ર રીતે બાળકોનું પ્રતિનિધિત્વ કરવા નિમણૂક કરવામાં આવી છે.
સૌજન્ય : લાઇવ લૉ. IN
આ પણ વાંચો : IRCTC દ્વારા ગુજરાતથી શ્રી રામાયણ યાત્રા ટૂરિસ્ટ ટ્રેનનું બુકિંગ શરૂ થયું
આ પણ વાંચો : મહેસાણા : જમીન સંપાદનના વળતર સંબંધિત કેસના નિકાલ માટે અમદાવાદ ઝોનની પ્રિસાઈડીંગ ઓફિસરની કચેરીનો શુભારંભ
