સરકારી પરીક્ષામાં પૂછાતો પ્રશ્ન: ભારતની કઈ ફિલ્મમાં સૌથી વધુ ગીતો હતા? જાણો ફિલ્મના રોચક ઈતિહાસ વિશે
બહુ ઓછા લોકો જાણતા હશે કે 1932 માં રિલીઝ થયેલી એક ફિલ્મમાં લગભગ 71 ગીતો છે. આ ફિલ્મ 3 કલાકની હતી. ચાલો જણાવીએ આ ફિલ્મ વિશે.
જો ભારતીય ફિલ્મોમાં સંગીત ન હોય તો ફિલ્મો જોવાની મજા જ ના આવે. સંગીતને કારણે ફિલ્મને એક અદ્દભૂત રંગ મળે છે. સંગીત એ એક એવી કળા છે જે ઉદાસીન મનને પણ ખુસ કરી દે છે. તમારા મતે કોઈ ફિલ્મમાં કેટલા ગીતો હોઈ શકે છે? તમને લાગશે કે 6, 8, 10 અથવા 20. જો તમને ખબર પડે કે કોઈ ફિલ્મમાં ફિલ્મમાં ગીતો 70 થી વધુ છે તો? તો ચાલો આજે જાણીએ આ ફિલ્મ વિશે કે જેમાં સૌથી વધુ 71 ગીતો હતા.
આ ફિલ્મના 71 ગીતોનો રેકોર્ડ હજી તૂટી શક્યો નથી. અમે વાત કરી રહ્યા છીએ 1932 માં રિલીઝ થયેલી ફિલ્મ ‘ઇન્દ્ર સભા’ વિશે. લગભગ ત્રણ કલાકની આ ફિલ્મમાં 71 ગીતો છે. આ ફિલ્મ અને તેના ગીતો વિશે વાત કરતા પહેલા તમને એ સમયની વાત જણાવી દઈએ કે જ્યારે ભારતીય સિનેમામાં સાયલન્ટ પછી ટોકિઝ મૂવીએ પગલું ભર્યું હતું. આપણે બધા જાણીએ છીએ કે 1913 માં આવેલી ફિલ્મ ‘રાજા હરિશ્ચંદ્ર’ ભારતની પહેલી ફિલ્મ છે, જેનું નિર્માણ દાદાસાહેબ ફાળકે કર્યું હતું.
ભારતીય સિનેમામાં સંગીતનું મહત્વ
1913 થી લઈને 1934 સુધી ભારતમાં લગભગ 1200 સાયલેન્ટ ફિલ્મોનું નિર્માણ થયું. જો કે, અત્યારે ફક્ત થોડીક જ ફિલ્મો ઉપલબ્ધ છે, જેને દર્શકો યુટ્યુબ અથવા અન્ય સ્ટ્રીમિંગ પ્લેટફોર્મ પર જોઈ શકે છે. 1931 માં સાયલેન્ટ ફિલ્મો પછી ભારતની પહેલી ટોકી ફિલ્મ બની હતી તેનું નામ છે ‘આલમ આરા’. હિન્દી ટોકી ફિલ્મની રજૂઆત સાથે તમિળ અને તેલુગુ ફિલ્મો પણ એ જ વર્ષે શરૂ થઈ હતી.
આ ફિલ્મમાં હતા 71 ગીતો
ભારતીય સિનેમામાં શરૂઆતથી જ સંગીતનું ખૂબ મહત્વ રહ્યું છે. જોકે, ‘આલમ આરા’માં પણ 7 ગીતો હતા. આલમ આરા પછી, ભારતને પહેલી ફિલ્મ મળી જેણે તેના ગીતોથી બધાને આશ્ચર્યચકિત કર્યા. આ ફિલ્મ ‘ઇન્દ્ર સભા’ હતી. આ ફિલ્મમાં 71 ગીતો હતા. આ ફિલ્મનું નિર્દેશન જે.જે.મદને કર્યું હતું. આ ફિલ્મ એ જ નામના ઉર્દૂ નાટક પર આધારિત હતી, જે આખા હસન અમાનત દ્વારા 1853 માં લખવામાં આવી હતી. ફિલ્મ ‘ઇન્દ્ર સભા’ ના સંગીતકાર નાગરદાસ હતા, જે આ ફિલ્મ પછી ખૂબ જ લોકપ્રિય થયા હતા.
આ ફિલ્મમાં ક્લાસિકલ અને લોક ગીતો ખૂબ જ સારી રીતે બનાવવામાં આવ્યા હતા. આ ફિલ્મમાં થુમરી, ગઝલ, ગીતો, ચોબોલા (પાકિસ્તાનની કાવ્યાત્મક પરંપરામાં વપરાતી રેખાઓ, જેનો લોકવાયકામાં ઉપયોગ થાય છે) અને છંદો શામેલ છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે આ બધા જ થઈને ફિલ્મમાં 71 ગીતો હતા. મોટે ભાગે સરકારી નોકરી માટે લેવામાં આવતી પરીક્ષાઓમાં, એ પણ પૂછવામાં આવે છે કે ભારતની કઇ ફિલ્મના ગીતોની સંખ્યા સૌથી વધારે છે? જો કે, હવે આ ફિલ્મમાં કેટલાક ગીતો બચ્યા છે જેની પ્રિન્ટ બચી છે.
ધીમે ધીમે વધુ ગીતોની પ્રથા પૂરી થઈ
આ ફિલ્મ પછી, ધીરે ધીરે ફિલ્મોમાં ગીતોની સંખ્યા ઓછી થવા લાગી. ફિલ્મ 1943 માં બહાર આવી હતી – ‘શકુંતલા’. આ ફિલ્મમાં લગભગ 42 ગીતો હતા. 90 ના દાયકા સુધીમાં, થોડીક ફિલ્મો બની હતી જેમાં 12 કે 14 ગીતો હતા. 1994 ની ફિલ્મ હમ આપકે હૈ કૌન પણ વધુ ગીતોવાળી ફિલ્મ્સની યાદીમાં શામેલ થાય છે. આ ફિલ્મમાં 14 ગીતો હતા. તેવી જ રીતે, ‘સિલસિલા’, ‘મોહબ્બતે’ અને ‘તાલ’ જેવી ઘણી ફિલ્મો છે, જેમાં 10 થી વધુ ગીતો છે.