ચણાની ખરીદીમાં મધ્યપ્રદેશ અને મહારાષ્ટ્રે મારી બાજી, છતાં પૂરો ન થયો કેન્દ્રનો લક્ષ્યાંક

મધ્યપ્રદેશ (Madhya Pradesh)અને મહારાષ્ટ્રે આ વર્ષે ચણાની ખરીદી (Gram Procurement)માં અન્ય તમામ રાજ્યોને પાછળ છોડી દીધા છે, જે કઠોળના પાકમાં મહત્વપૂર્ણ સ્થાન ધરાવે છે. ઘણા રાજ્યોમાં રેકોર્ડ ખરીદી હોવા છતાં, સરકાર હજુ સુધી લક્ષ્યાંક પૂરો કરી શકી નથી. આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં ચણાની કુલ ખરીદી 25.92 લાખ મેટ્રિક ટન થઈ છે. જ્યારે 29 લાખ મેટ્રિક ટન ખરીદવાનો લક્ષ્યાંક રાખવામાં આવ્યો હતો. એટલે કે આ વર્ષે નિર્ધારિત લક્ષ્યાંકમાંથી માત્ર 89 ટકા જ ખરીદી થઈ શકી છે.

ઓરિગો ઈ-મંડીના સંશોધન અહેવાલ મુજબ, 1 માર્ચથી 31 ઓગસ્ટ, 2022 દરમિયાન મંડીઓમાં ચણાની આવક ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળા કરતાં 15 ટકા વધુ છે. તે 19.7 લાખ મેટ્રિક ટન નોંધાયું છે. મહારાષ્ટ્રમાં ચણાની ખરીદી લક્ષ્યાંકના 98 ટકા, ગુજરાતમાં 104 ટકા, મધ્યપ્રદેશમાં 92 ટકા અને રાજસ્થાનમાં 50 ટકા થઈ ગઈ છે.

કયા રાજ્યમાં કેટલી ખરીદી કરવામાં આવી?

• આ વર્ષે મધ્યપ્રદેશે સૌથી વધુ 8.02 લાખ મેટ્રિક ટન ચણાની ખરીદી કરી છે.
• મહારાષ્ટ્રમાં 7.60 લાખ મેટ્રિક ટન ચણાની ખરીદી કરવામાં આવી છે.
• આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં ગુજરાતમાં 5.59 લાખ મેટ્રિક ટન ચણાની ખરીદી કરવામાં આવી છે.
• રાજસ્થાનમાં 2.99 લાખ મેટ્રિક ટન ચણાની ખરીદી કરવામાં આવી છે.
• કર્ણાટકમાં 74 હજાર મેટ્રિક ટન ચણાની ખરીદી કરવામાં આવી છે.
• આંધ્રપ્રદેશમાં અત્યાર સુધીમાં 72 હજાર મેટ્રિક ટન ચણાની ખરીદી કરવામાં આવી છે.
• ઉત્તર પ્રદેશમાં 26.45 હજાર મેટ્રિક ટન ચણાની સરકારી ખરીદી કરવામાં આવી છે.
• આ તમામ રાજ્યોમાં ચણાની સરકારી ખરીદીનો કાર્યક્રમ પૂર્ણ થઈ ગયો છે.

ચણા ઉત્પાદન અંદાજ

કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રાલયના ચોથા આગોતરા અંદાજ મુજબ, દેશમાં ચણાનું ઉત્પાદન વાર્ષિક ધોરણે 15.4 ટકાના વધારા સાથે 137.5 લાખ મેટ્રિક ટન થવાનો અંદાજ છે. રાજ્ય પ્રમાણે, ગુજરાતમાં ચણાનું ઉત્પાદન 49 ટકા વધીને 21.4 લાખ મેટ્રિક ટન, રાજસ્થાનમાં 20 ટકા વધીને 27.2 લાખ મેટ્રિક ટન અને મહારાષ્ટ્રમાં 15 ટકા વધીને 27.6 લાખ મેટ્રિક ટન થવાનો અંદાજ છે.

કઠોળ પાકોમાં મહત્વનું યોગદાન

કઠોળ પાકોમાં ચણાનું મહત્ત્વનું સ્થાન છે. આમાં તેનો હિસ્સો 40 ટકાથી વધુ છે. ચણાનું ઉત્પાદન સતત વધી રહ્યું છે. જેના કારણે તેની આયાતમાં લગભગ 31 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. આપણો દેશ કઠોળના પાકમાં હજુ આત્મનિર્ભર નથી. આપણે વાર્ષિક આશરે 10 હજાર કરોડ રૂપિયાના દાળની આયાત કરીએ છીએ. તેથી જ સરકાર કઠોળની વાવણી માટે પ્રોત્સાહનો આપી રહી છે. ચણાની MSP 5230 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ છે. જ્યારે ઘણા રાજ્યોમાં ખેડૂતોને આના કરતા ઓછા ભાવ મળી રહ્યા છે.