નબળુ પડ્યું ચોમાસું, કૃષિ ક્ષેત્ર પર સંકટના વાદળો, અર્થવ્યવસ્થા પર પડી શકે છે નકારાત્મક અસર

કૃષિ નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે ખરાબ ચોમાસું ભારતની કૃષિ(Agriculture)આધારિત અર્થવ્યવસ્થા માટે સંકટનું કારણ બની શકે છે. આજે પણ દેશમાં વાવેલા કુલ પાકમાંથી 69 ટકા પાકનું સિંચાઈ વરસાદના પાણીથી થાય છે. દેશમાં 70 ટકા વરસાદ ચોમાસા(Monsoon)માં જ પડે છે. એટલું જ નહીં દેશની અડધી વસ્તી પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ રીતે ખેતી પર નિર્ભર છે. તેથી દેશમાં ખરાબ ચોમાસાનો અર્થ છે નબળું ઉત્પાદન. જેની સીધી અસર અર્થવ્યવસ્થા પર પડશે. તેનાથી મોંઘવારી વધે છે. બીજી તરફ રવિ પાકમાં ખરાબ હવામાનના કારણે ખેડૂતોને નુકસાનનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. હીટવેવ જેવી સ્થિતિને કારણે દેશમાં ઘઉંનું ઉત્પાદન ઘટ્યું હતું, જેના કારણે ઘઉંની નિકાસ (Wheat Export)પર પ્રતિબંધ મૂકવો પડ્યો હતો.

આ સાથે જ ફરી એકવાર નબળા ચોમાસાના કારણે દેશની ખાદ્ય સુરક્ષાની દ્રષ્ટિએ ગંભીર પરિણામો આવી શકે છે. જ્યારે હવામાન વિભાગ (IMD) એ સારા વરસાદની આગાહી કરી છે, ત્યારે જૂનની શરૂઆતમાં તેની ગતિ ધીમી પડવાના કારણે ડાંગર જેવા મુખ્ય પાકોની વાવણીને અસર થઈ છે. ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) ના ડાયરેક્ટર જનરલ મૃત્યુંજય મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે દેશભરમાં વરસાદની કમી 11 જૂનના 43 ટકાથી ઘટીને 17 જૂને 18 ટકા થઈ ગઈ છે.

ઉત્તર પશ્ચિમ ભારતમાં 23 જૂન પછી સારો વરસાદ થશે

તેમણે કહ્યું કે દ્વીપકલ્પીય ભારત, દેશના પૂર્વ અને મધ્ય ભાગો અને ઉત્તરપૂર્વમાં સામાન્ય વરસાદની ગતિવિધિ ચાલુ રહેશે. સાથે જ કહ્યું કે 23 જૂન પછી ઉત્તર-પશ્ચિમ ભારતમાં વરસાદમાં વધારો થશે. મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે ચોમાસું ક્યારેય વરસાદના સમાન વિતરણ તરફ દોરી જતું નથી. જો આપણે સ્થાનિક વિતરણ પર નજર કરીએ તો અમુક વિસ્તારોમાં ઓછો વરસાદ અને અમુક જગ્યાએ વધુ વરસાદ પડશે. તેમણે કહ્યું કે ચોમાસા માટે સારી ગણાતી લા નીના સ્થિતિ સિઝનના અંત સુધી ચાલુ રહેશે. સ્કાયમેટ વેધર પ્રેસિડેન્ટ (હવામાનશાસ્ત્ર) જીપી શર્માએ કહ્યું કે એવું લાગે છે કે ચોમાસું ત્રીજા સપ્તાહમાં પ્રવેશ્યું છે.

ચોમાસું ટૂંક સમયમાં તેજ થવાની સંભાવના છે

કૃષિ ક્ષેત્રની વાત છે, દેશમાં ઓછો વરસાદ થયો છે. પરંતુ તે ટૂંક સમયમાં બદલાઈ જશે. એક હવામાનશાસ્ત્રીએ શુક્રવારે જણાવ્યું હતું કે પશ્ચિમ બંગાળ, ઉત્તર ઓડિશા અને અડીને આવેલા બાંગ્લાદેશના ભાગોમાં ત્રણથી ચાર દિવસમાં ચક્રવાતનું પરિભ્રમણ રચાશે, જે ભારત-ગંગાના મેદાનો પર પવનની પેટર્ન બદલશે. તેમણે કહ્યું કે ચક્રવાતી પરિભ્રમણ સામાન્ય પૂર્વીય પ્રવાહ શરૂ કરશે જે ઉત્તર પશ્ચિમ ભારતમાં ચોમાસાના આગળ વધવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે.

મધ્ય ભારત હજુ પણ સારા ચોમાસાની રાહ જોઈ રહ્યું છે

મહારાષ્ટ્ર, મધ્યપ્રદેશ, તેલંગાણા, છત્તીસગઢ અને ઝારખંડ સહિતના દેશના મધ્ય ભાગો ચોમાસાના મુખ્ય પ્રદેશો છે, જ્યાં હાલમાં ચોમાસું નબળું છે. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે પંજાબ અને હરિયાણાના ખેડૂતો ચોમાસા પર નિર્ભર નથી. તેમની પાસે તેમના પોતાના સંસાધનો અને સિંચાઈ નેટવર્ક છે. જ્યારે મધ્ય ભારત ચોમાસાના વરસાદની આતુરતાપૂર્વક રાહ જોઈ રહ્યું છે.

ચોમાસામાં વિલંબથી મહારાષ્ટ્ર માટે મોટો ખતરો ઉભો થયો છે, કારણ કે તે કોંકણ કિનારેથી વિદર્ભ સુધી વિસ્તરેલું મોટું રાજ્ય છે અને અહીં હવામાનની વિવિધતાઓ છે. પરંતુ સ્થિતિ સારી થઈ રહી છે. ઓછામાં ઓછો જૂન મહિના માટેનો નિરાશાજનક તબક્કો પૂરો થઈ ગયો છે. હવે વરસાદ આધારિત વિસ્તાર સારો દેખાવ કરે તેવી અપેક્ષા છે.