કેળાની ખેતીમાં આ ખેડૂતને ભારે સફળતા મળી, હવે ઘણા જિલ્લાઓમાં કેળાની સપ્લાય કરે છે

એક જમાનામાં ઉત્તર પ્રદેશના (Uttar pradesh) ગાઝીપુરના વેપારીઓ બીજા જિલ્લા કે રાજ્યમાંથી કેળા લાવીને અહીંના બજારોમાં સપ્લાય કરતા હતા, પરંતુ હવે એવું નથી. 2012 માં એક પરિચય પરિસ્થિતિ બદલી છે. જિલ્લાના રેવતીપુરના કેટલાક ખેડૂતોએ 2012માં કેળાની વાણિજ્યિક ખેતી (Banana Farming)શરૂ કરી હતી અને તેમને સફળતા મળી હતી. હાલમાં સ્થિતિ એવી છે કે અહીંના ખેડૂતો (Farmers) માત્ર જિલ્લાની જરૂરિયાતો જ નથી પૂરી કરી રહ્યા. પરંતુ અન્ય ઘણા જિલ્લાઓ અને બિહારની સરહદે પણ કેળાનો સપ્લાય કરી રહ્યા છે. કેળાની ખેતીમાં મળેલી સફળતાથી ઉત્સાહિત ખેડૂતો હવે નવા પ્રયોગો કરી રહ્યા છે. કેળાની ખેતીનો ખર્ચ ઓછો કરવા માટે અહીંના ખેડૂતો પણ સખતાઈ કરીને રોપાઓ તૈયાર કરી રહ્યા છે. આ છોડમાંથી ઉત્પાદન મેળવવા માટે, તેઓ તેને પોલીહાઉસમાં વાવે છે. ખેડૂતોના આ પ્રયાસથી સરકાર પણ ખુશ છે. આ જ કારણ છે કે ખેડૂતોના આ પ્રયોગને જોવા માટે મુખ્ય વિકાસ અધિકારી અહીં આવ્યા હતા અને તેમને પ્રોત્સાહિત કર્યા હતા.

ગાઝીપુરના રેવતીપુર બ્લોકના ખેડૂતો અગાઉ પરંપરાગત ખેતી પર નિર્ભર હતા. આ કારણે તેની આવકમાં કોઈ ખાસ ફેરફાર થયો ન હતો. પરંતુ 2012 માં, ખેડૂત છોટુ રાય અને અન્યોએ સાથે મળીને નાના પાયે કેળાની ખેતી શરૂ કરી. સફળતા જોઈને આજુબાજુના ગામડાના ખેડૂતો પણ તેમાં જોડાતા ગયા. ગાઝીપુરમાં કેળાની ખેતીનો વિસ્તાર 1700 થી 1800 એકર સુધી પહોંચ્યો છે.

એક વર્ષમાં ખર્ચ કરતાં બમણી કમાણી

ખેડૂત છોટુ રાયે જણાવ્યું કે કેળાની ખેતીનો ખર્ચ પ્રતિ એકર 1 લાખ 20 હજાર રૂપિયા છે. આ સંપૂર્ણ 1 વર્ષની ખેતી છે અને 1 વર્ષ પૂર્ણ થવા પર તેમની આવક લગભગ બમણી થઈ જાય છે. અન્ય પાકોમાં આવું ન થઈ શકે. તેમણે કહ્યું કે કેળાની ખેતીની સાથે અમે માર્કેટિંગ પર ખાસ ધ્યાન આપ્યું અને આજે બક્સર, આરા, પટના, ચિરૈયાકોટ, મૌ અને આઝમગઢના લોકો તેમના ખેતરોમાં કેળા ખરીદવા આવે છે.

ખેડૂત અનિલ રાયે જણાવ્યું કે હાલમાં ગાઝીપુરમાં દરરોજ 150 ટન કેળાનો વપરાશ થાય છે. ખેતરમાં જ 13 થી 14 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે ભાવ મળે છે. હવે અહીંના ખેડૂતોએ ખર્ચ ઘટાડવા કંપની પાસેથી ખરીદવાને બદલે પોતાના છોડ તૈયાર કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. કંપની પાસેથી પ્લાન્ટ ખરીદવાનો ખર્ચ લગભગ 20 રૂપિયા છે, જ્યારે તેને જાતે તૈયાર કરવાનો ખર્ચ 10 થી 11 રૂપિયા છે. તેઓ અન્ય ખેડૂતોને પણ પ્રતિ છોડ રૂ. 1 થી 2 ના નફા પર વેચે છે.

મુખ્ય વિકાસ અધિકારીએ નિરીક્ષણ કર્યું

આ ખેડૂતોના પ્રયાસોનો મામલો જિલ્લા મથકે મુખ્ય વિકાસ અધિકારીની કચેરી સુધી પહોંચ્યો હતો. આ પછી મુખ્ય વિકાસ અધિકારી પોતે ખેડૂતોના કામની ચકાસણી કરવા તેમના ખેતરોમાં પહોંચ્યા હતા. તેમના દ્વારા વાવેલા પોલી હાઉસમાં કેળાના છોડની સાથે સાથે ટપક પદ્ધતિથી કેળાનું પિયત આપીને ઓછા પાણીમાં અને ઓછા ખર્ચે વધુ ઉત્પાદન મેળવવાની પધ્ધતિ શીખી અને સમજ્યા. આ સાથે ખેડૂતોને સરકાર દ્વારા આપવામાં આવતી યોજનાઓના લાભો વિશે પણ વિસ્તૃત માહિતી આપવામાં આવી હતી.