કપાસના ભાવમાં વધારા વચ્ચે નિકાસમાં ઘટાડો, હવે જીવાતોનો વધી રહ્યો છે પ્રકોપ

ખરીફ સિઝનમાં કપાસ મુખ્ય પાક (Cotton Crop) હતો, પરંતુ ગુલાબી ઈયળના કારણે માત્ર કપાસના વિસ્તાર જ નહીં પરંતુ તેની ગુણવત્તાને પણ અસર થઈ છે. ગત વર્ષે કુદરતના પ્રકોપ અને જીવાતોના ઉપદ્રવને કારણે ઉત્પાદનમાં ભારે ઘટાડો નોંધાયો હતો. પરિણામે કપાસ (Cotton)ના વિક્રમી ભાવ છતાં વિશ્વ બજારમાં નિકાસમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. ખાનદેશ પ્રદેશ(મહારાષ્ટ્ર)ના કપાસને નિકાસકારો દ્વારા સૌથી વધુ પસંદ કરવામાં આવે છે અને ખાનદેશમાં જ કપાસનું સૌથી વધુ વાવેતર થાય છે,

પરંતુ આ વર્ષે જીવાતોનો પ્રકોપ વધવાને કારણે કપાસના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થયો છે, જેના કારણે નિકાસ પર અસર પડી છે. આ વર્ષે પ્રથમ વખત મરાઠવાડા અને વિદર્ભમાંથી કપાસની નિકાસ(Export)કરવામાં આવી છે. ખાનદેશની કપાસની નિકાસમાં 80 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.

કપાસ પર સૌથી મોટું સંકટ ગુલાબી ઈયળના વધતા પ્રકોપને કારણે છે, જેના કારણે મરાઠવાડામાં કપાસ હેઠળનો વિસ્તાર ઘટ્યો છે. ખાનદેશમાં કેળાની સાથે કપાસની પણ મોટા પાયે ખેતી થાય છે. એકલા જલગાંવ જિલ્લામાં જ 8 લાખ 50 હજાર હેક્ટરમાં કપાસનું વાવેતર થાય છે.

જોકે, કપાસ ઉગાડતા ખેડૂતોને બોલવર્મના પ્રકોપને કારણે ભારે નુકસાન થઈ રહ્યું છે. બોલવર્મના પ્રકોપને કાબુમાં લેવા માટે સરકારી સ્તરે પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે. 1 જૂન પછી કપાસની ખેતી માટે મર્યાદા નક્કી કરવામાં આવી છે જેથી ખેડૂતો સંકલિત વ્યવસ્થાપન કરી શકે અને જીવાતોના ઉપદ્રવને ઘટાડી શકે.

સ્થાનિક બજારમાં પણ કોઈ હલચલ નથી

અનિયમિત પ્રકૃતિ અને વધુ પડતા વરસાદને કારણે કપાસના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થયો છે. તેમજ છેલ્લા તબક્કામાં ગુલાબી ઈયળ, અન્ય જીવાતોનો ઉપદ્રવ ઝડપથી વધ્યો છે. આવી પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓને કારણે માત્ર ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થયો નથી પરંતુ કપાસની ગુણવત્તા પણ બગડી છે. આના કારણે નિકાસકારોએ નબળી ગુણવત્તાને કારણે ખરીદી બંધ કરી એટલું જ નહીં સ્થાનિક બજારમાં પણ છેવટ સુધી હલકી ગુણવત્તાના કપાસની માગ ન હતી. તેથી ખેડૂતોને ઊંચા ભાવનો સીધો ફાયદો થયો નથી.

ખરીફ સિઝનમાં કપાસનો વિસ્તાર વધશે

આ વર્ષે કપાસના વિક્રમી ભાવ જોઈને કૃષિ વિભાગનું કહેવું છે કે આગામી ખરીફ સિઝનમાં ખેડૂતો ફરી એકવાર કપાસની ખેતી તરફ વળશે. ખાસ કરીને મરાઠવાડામાં, જ્યાં છેલ્લા 5 વર્ષથી તેના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થયો છે. આથી ખેતીવાડી વિભાગ હવેથી સાવચેતીનો અભિગમ અપનાવી ખેડૂતોને તેમના માર્ગદર્શન પર જ ખેતી કરવા અપીલ કરી રહ્યું છે. જીવાતોની અસર ઘટાડવા માટે, કૃષિ વિભાગ 1 જૂનથી ખેડૂતોને કપાસના બિયારણનું વેચાણ કરશે, જેથી ખેડૂતો સમય પહેલાં તેની ખેતી ન કરે, જેનાથી જીવાતોની અસર વધે છે.