ફરી ખાદ્યતેલોના ભાવ વધવા લાગ્યા, પુરવઠો ઘટવાથી ભાવમાં જોરદાર ઉછાળો

ગત સપ્તાહે દિલ્હી તેલ-તેલીબિયાં બજારમાં રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધને કારણે વિદેશમાં ખાદ્યતેલોની માંગમાં વધારો અને પુરવઠાને અસર થવાને કારણે સરસવ, સોયાબીન, સીંગતેલ-તેલીબિયાં, કપાસિયા, સીપીઓ અને પામોલીન તેલના ભાવમાં સુધારો થયો હતો. શિયાળો શરૂ થતાંની સાથે જ આ ભાવવધારાને ટેકો આપતાં લગ્નો અને લગ્નોની માંગ પણ વધી છે. ગત વર્ષની સરખામણીએ આ વર્ષે કપાસ (નર્મ)ના ભાવ ઓછા હોવાનું વેપારીઓએ જણાવ્યું હતું, જેના કારણે ખેડૂત ઓછા ભાવે વેચાણ માટે ઓછો માલ લાવી રહ્યો છે. ઓછા પુરવઠા વચ્ચે કપાસિયા તેલના ભાવમાં સુધારો થયો છે.

સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે ખેડૂતો મંડીઓમાં સરસવનું ખૂબ જ ઓછું વેચાણ કરી રહ્યા છે અને શિયાળાની તેમજ લગ્નની મોસમની માંગને કારણે સરસવના તેલના તેલીબિયાંના ભાવમાં સુધારો જોવા મળી રહ્યો છે. શિયાળામાં હળવા તેલની માંગમાં વધારો અને વૈશ્વિક સ્તરે ખાદ્યતેલોનો પુરવઠો ઘટવાને કારણે મગફળી, સોયાબીન તેલ તેલીબિયાંના ભાવમાં પણ સુધારો થયો હતો. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધને ધ્યાનમાં રાખીને, ક્રૂડ પામ ઓઈલ (CPO) અને પામોલિન ઓઈલ ખાદ્ય તેલના ઓછા પુરવઠાને કારણે સર્જાયેલી તંગીને પૂરી કરી રહ્યા છે. આ કારણોસર, આ તેલની વૈશ્વિક માંગ છે. ખાદ્યતેલોના ઓછા પુરવઠાને કારણે CPO અને પામોલીન તેલના ભાવમાં સુધારો જોવા મળ્યો હતો.

રસોઈ તેલ કેમ મોંઘુ થયું?

સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે સૂર્યમુખી અને સોયાબીન ખાદ્યતેલોની ડ્યુટી ફ્રી આયાતના ક્વોટાને કારણે બાકીની આયાત લગભગ બંધ થઈ ગઈ છે કારણ કે બાકીની આયાત માટે આયાતકારોએ આયાત જકાત ચૂકવવી પડશે. જેના કારણે બજારમાં પુરવઠાની અછતની સ્થિતિ સર્જાઈ છે અને આ ખાદ્યતેલો સસ્તા થવાને બદલે મોંઘા થઈ ગયા છે. અગાઉ દેશમાં સૂર્યમુખીનું સારું ઉત્પાદન થતું હતું, પરંતુ આજે આ તેલની માંગને પહોંચી વળવા દેશ લગભગ 98 ટકા સૂર્યમુખી તેલની આયાત કરે છે.

વેપારી સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે સરકારે તેના નિર્ણય પર પુનર્વિચાર કરવો જોઈએ, કાં તો આયાતને સંપૂર્ણપણે ખોલવી જોઈએ અથવા ઓછામાં ઓછી 5.5 ટકાની આયાત ડ્યુટી પહેલાની જેમ લાદવી જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે આનાથી દેશ કમાશે. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે તેલીબિયાંના વ્યવસાયની અનિશ્ચિત પરિસ્થિતિ વચ્ચે આ સમસ્યાનો કાયમી અને નક્કર ઉકેલ દેશના ખેડૂતોને પ્રોત્સાહિત કરીને તેલીબિયાંના ઉત્પાદનમાં વધારો કરી શકે છે.

તેલના ભાવમાં કેટલો વધારો થયો

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, ગયા સપ્તાહના શુક્રવારના બંધ ભાવની સામે સરસવના દાણાની કિંમત 300 રૂપિયા વધીને 7,425-7,475 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ થઈ ગઈ છે. મસ્ટર્ડ દાદરી તેલ સપ્તાહના અંતે રૂ. 600 વધીને રૂ. 15,350 પ્રતિ ક્વિન્ટલ પર બંધ થયું હતું. બીજી તરફ, સરસવ, પાકી ઘની અને કચ્છી ઘની તેલના ભાવ પણ રૂ. 75 વધીને અનુક્રમે રૂ. 2,330-2,460 અને રૂ. 2,400-2,515 પ્રતિ ટીન (15 કિલો) થયા હતા. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે હળવા તેલની વધતી માંગ વચ્ચે ખેડૂતો મંડીઓમાં ઓછા ભાવે વેચવાનું ટાળી રહ્યા છે. સોયાબીનની આવકમાં ઘટાડો થવાને કારણે, સમીક્ષા હેઠળના સપ્તાહમાં સોયાબીન અનાજ અને લૂઝના જથ્થાબંધ ભાવ અનુક્રમે રૂ. 265 અને રૂ. 275 સુધરીને અનુક્રમે રૂ. 5,550-5,600 અને રૂ. 5,360-5,410 પ્રતિ ક્વિન્ટલ બંધ થયા હતા.

સમીક્ષા હેઠળના સપ્તાહમાં સોયાબીન તેલના ભાવમાં પણ સુધારો થયો હતો.દિલ્હીમાં સોયાબીનના જથ્થાબંધ ભાવ રૂ.1,000 વધીને રૂ.15,200 પર બંધ થયા હતા. સોયાબીન ઈન્દોરના ભાવ રૂ. 900 વધીને રૂ. 14,850 અને સોયાબીન દેગમ રૂ. 950ના વધારા સાથે રૂ. 13,500 પ્રતિ ક્વિન્ટલ પર બંધ થયા હતા. સીંગતેલ અને તેલીબિયાંના ભાવમાં પણ નોંધપાત્ર સુધારો જોવા મળ્યો હતો.

લગ્નની મોસમ અને શિયાળામાં હળવા ખાદ્ય તેલની માંગમાં વધારો થવાને કારણે મગફળીના તેલીબિયાંના ભાવ રૂ. 75 વધીને રૂ. 6,900-6,960 પ્રતિ ક્વિન્ટલ થયા હતા. સિંગદાણા તેલ ગુજરાત અગાઉના સપ્તાહના બંધ ભાવ સામે સમીક્ષા હેઠળના સપ્તાહમાં રૂ. 250 સુધરી રૂ. 16,000 પ્રતિ ક્વિન્ટલ થયું હતું, જ્યારે મગફળીના સોલવન્ટ રિફાઇન્ડના ભાવ રૂ. 45 સુધરી રૂ. 2,575-2,885 પ્રતિ ટીન થયા હતા. વૈશ્વિક માંગ વચ્ચે સમીક્ષા હેઠળ સપ્તાહમાં ક્રૂડ પામ ઓઈલ (CPO)ના ભાવ રૂ. 750 વધીને રૂ. 9,500 પ્રતિ ક્વિન્ટલ બંધ થયા હતા. જ્યારે પામોલિન દિલ્હીના ભાવ રૂ. 600 વધી રૂ. 11,100 અને પામોલિન કંડલાના ભાવ રૂ. 700 વધી રૂ. 10,200 પ્રતિ ક્વિન્ટલ થયા હતા. સમીક્ષા હેઠળના સપ્તાહમાં કપાસિયા તેલ રૂ. 500 વધી રૂ. 13,700 પ્રતિ ક્વિન્ટલ બંધ રહ્યો હતો.