મોદી સરકારનો માસ્ટરસ્ટોક ! ખેડૂતોની આવક વધારવા MSP પર સમિતિની કરી રચના, હવે શું કરશે વિપક્ષ ?
આ સમિતિ MSPને વધુ અસરકારક અને પારદર્શક બનાવવા માટે કામ કરશે. જેથી ખેડૂતોની આવક (Farmers Income) વધે. પૂર્વ કૃષિ સચિવ સંજય અગ્રવાલને આ સમિતિના અધ્યક્ષ બનાવવામાં આવ્યા છે.
કૃષિ ક્ષેત્રને બદલવા અને ખેડૂતોની આવક (Farmers Income) વધારવા માટે એક મોટો નિર્ણય લેતા કેન્દ્ર સરકારે લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ (MSP), ક્રોપ ડાયવર્સિફિકેશન અને કુદરતી ખેતી માટે એક સમિતિની રચના કરી છે. કૃષિ કાયદાઓ વિરુદ્ધ કિસાન આંદોલન કરનાર સંયુક્ત કિસાન મોર્ચા પરસ્પર લડતમાં ડિસેમ્બર 2021 થી અત્યાર સુધી પોતાના ત્રણ પ્રતિનિધિઓના નામ આપી શક્યું નથી. તેમના પક્ષમાંથી નામ આવવાની લાંબી રાહ જોયા બાદ સરકારે એક સમિતિની જાહેરાત કરી છે. આ સમિતિમાં કૃષિ અને સહકારી ક્ષેત્રના નિષ્ણાતો સહિત 16 લોકોના નામ છે. આ સમિતિ MSPને વધુ અસરકારક અને પારદર્શક બનાવવા માટે કામ કરશે. જેથી ખેડૂતોની આવક વધે. પૂર્વ કૃષિ સચિવ સંજય અગ્રવાલને આ સમિતિના અધ્યક્ષ બનાવવામાં આવ્યા છે.
સરકાર દ્વારા આ માટે જાહેર કરવામાં આવેલા નોટિફિકેશન મુજબ હવે પણ જો સંયુક્ત કિસાન મોરચા તરફથી નામ આવશે તો ત્રણ સભ્યોનો સમાવેશ કરવામાં આવશે. એટલે કે સમિતિમાં સ્થાન મળશે. સરકારે અન્ય ખેડૂત સંગઠનોના પાંચ નામ સામેલ કર્યા છે. જેમાં ગુણવંત પાટીલ, કૃષ્ણવીર ચૌધરી, પ્રમોદ કુમાર ચૌધરી, ગુણી પ્રકાશ અને પાશા પટેલના નામ સામેલ છે. આમાંના મોટાભાગના નામો સરકાર તરફી છે. જેમાં સહકારી ક્ષેત્રને પણ પ્રતિનિધિત્વ આપવામાં આવ્યું છે. આ ક્ષેત્રથી ઇફ્કોના ચેરમેન દિલીપ સંઘાણી અને સહકારી અને કૃષિ નિષ્ણાત બિનોદ આનંદના નામ છે. સમિતિની રચના બાદ હવે મોટો સવાલ એ છે કે વિપક્ષ એમએસપીને લઈને સંસદમાં શું સવાલ ઉઠાવશે.
સમિતિના અન્ય મુખ્ય લોકો કોણ છે
- નવીન પ્રકાશ સિંહ, કમિશન ફોર એગ્રીકલ્ચરલ કોસ્ટ્સ એન્ડ પ્રાઈસના વરિષ્ઠ સભ્ય
- ડૉ. પી. ચંદ્ર શેખર, ડાયરેક્ટર જનરલ, નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ એગ્રીકલ્ચરલ એક્સટેન્શન (મેનેજ).
- જેપી શર્મા, વાઇસ ચાન્સેલર, કાશ્મીર યુનિવર્સિટી ઓફ એગ્રીકલ્ચરલ સાયન્સ, જમ્મુ.
- ડૉ. પ્રદીપ કુમાર બિસેન, જવાહરલાલ નહેરુ કૃષિ યુનિવર્સિટી, જબલપુરના વાઇસ ચાન્સેલર
- પદ્મશ્રી ખેડૂત ભારત ભૂષણ ત્યાગી.
- નીતિ આયોગના સભ્ય રમેશ ચંદ.
- ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ ઈકોનોમિક ડેવલપમેન્ટના ડો. સીએસસી શેખર
- આઈઆઈએમ અમદાવાદના ડો.સુખપાલ સિંહ.
કૃષિ વિભાગના સચિવ, કૃષિ સંશોધન અને શિક્ષણ વિભાગના સચિવ, ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ વિભાગના સચિવ, સહકાર અને કાપડ મંત્રાલયના સચિવનો પણ સમિતિમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. આમાં કર્ણાટક, આંધ્રપ્રદેશ, સિક્કિમ અને ઓડિશાના કૃષિ કમિશનરોને પણ સામેલ કરવામાં આવ્યા છે. સંયુક્ત સચિવ (પાક)ને સમિતિના સભ્ય સચિવ બનાવવામાં આવ્યા છે.
સમિતિ શું કરશે?
- દેશના ખેડૂતો માટે MSP મેળવવાની વ્યવસ્થાને વધુ અસરકારક અને પારદર્શક બનાવવાના સૂચનો.
- કમિશન ફોર એગ્રીકલ્ચરલ કોસ્ટ્સ એન્ડ પ્રાઈસ (CACP)ને વધુ સ્વાયત્તતા આપવાની શક્યતા અને તેને વધુ વૈજ્ઞાનિક બનાવવાના પગલાં.
- આ સમિતિ કૃષિ માર્કેટિંગ સિસ્ટમને મજબૂત બનાવવાની વ્યવસ્થા કરશે. દેશની બદલાતી જરૂરિયાતો અનુસાર સ્થાનિક અને નિકાસની તકોનો લાભ લઈને ખેડૂતોને તેમની પેદાશોના લાભકારી ભાવની ખાતરી કરવી.
- આ સમિતિ કુદરતી ખેતી પર પણ કામ કરશે. ખેડૂત સંગઠનો, મૂલ્ય સાંકળ વિકાસ અને ભવિષ્યની જરૂરિયાતો માટે સંશોધનને સામેલ કરીને ભારતીય કુદરતી ખેતી પ્રણાલીના વિસ્તારના વિસ્તરણનું સૂચન કરે છે.
- આ સમિતિ કૃષિ વિજ્ઞાન કેન્દ્રને સંશોધન અને વિકાસ સંસ્થાઓ, યુનિવર્સિટીઓમાં કુદરતી ખેતી પદ્ધતિના અભ્યાસક્રમો અને અન્ય શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ સહિત જ્ઞાન કેન્દ્ર બનાવવા માટેની વ્યૂહરચનાઓ સૂચવશે.
- આ સમિતિ કુદરતી ખેતીમાંથી ઉત્પાદિત ઉત્પાદનોના ઓર્ગેનિક પ્રમાણપત્ર માટે પ્રયોગશાળાઓના વિકાસ પર પણ કામ કરશે.
- જળ સંકટ અને આબોહવા પરિવર્તનને કારણે પાક વૈવિધ્યકરણ એક મહત્વપૂર્ણ મુદ્દો છે. આ સમિતિ હાલની પાક પદ્ધતિનો નકશો તૈયાર કરશે. દેશની બદલાતી જરૂરિયાતો અનુસાર પાકની પદ્ધતિમાં ફેરફાર સૂચવશે.
- નવા પાકના વેચાણ માટે લાભદાયી ભાવ મેળવવા માટેની વ્યવસ્થા અને સૂક્ષ્મ સિંચાઈ યોજનાઓની સમીક્ષા કરશે અને સૂચન કરશે.
સંયુક્ત કિસાન મોર્ચાથી ક્યારે આવશે નામ?
સંસદના ચોમાસુ સત્ર દરમિયાન આ સમિતિની જાહેરાત કરીને કેન્દ્ર સરકારે હવે વિપક્ષ અને કેટલાક ખેડૂત સંગઠનોને દબાણમાં લાવી દીધા છે. હવે તે MSP પર શું પ્રશ્ન ઉઠાવશે? પરસ્પર ઉલજેલા સંયુક્ત કિસાન મોરચાએ હજુ સુધી સમિતિ માટે ત્રણ નામ આપ્યા નથી. તેની રાહ જોઈને સમિતિની રચના કરવામાં આટલો સમય લાગ્યો. જોવાનું એ છે કે હવે નામો આપવાને લઈને મોરચામાં ઝઘડો વધશે કે જલ્દીથી તેઓ સરકારને નામ આપશે.
સંયુક્ત કિસાન મોરચાના સભ્ય સંગઠનોના નેતાઓ અને વિરોધ પક્ષોના લોકો એમએસપીને કાયદાકીય ગેરંટી આપવાની માગને લઈને સરકારને વારંવાર સવાલ કરી રહ્યા હતા. તેઓ કહેતા હતા કે સરકાર એમએસપીની વ્યવસ્થા ખતમ કરવા માગે છે. પરંતુ મોદી સરકારે માત્ર વધુમાં વધુ ખેડૂતોને MSPના દાયરામાં લાવવાનું કામ કર્યું નથી, પરંતુ હવે એક સમિતિ બનાવીને પોતાના વિરોધીઓને ચૂપ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.