કાળું સોનું કહેવાય છે ભેંસની આ જાત, બ્રાઝિલ પણ છે તેનું ફેન, જાણો ભેંસની વિવિધ જાતો વિશે

દૂધ ઉત્પાદન (Milk Production)ક્ષેત્રે ભારત પ્રથમ ક્રમે છે. ભારતના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ખેડૂતો ખેતી અને પશુપાલનની મદદથી પોતાનું જીવન નિર્વાહ કરી રહ્યા છે. આ પૈકી મોટાભાગના ખેડૂતો ભેંસ પાળતા પણ જોવા મળે છે. હકીકતમાં, પશુ બાબતોના નિષ્ણાતો કહે છે કે ભેંસમાં અન્ય દૂધાળા પ્રાણીઓ કરતાં વધુ દૂધ આપવાની ક્ષમતા હોય છે. સૌથી વધુ દૂધ આપતી પશુ જાતિઓમાં સમાવિષ્ટ મુરાહ ભેંસની ચર્ચા ઘણા દેશોમાં પહોંચી છે. ગુણવત્તાના કારણે તેને હરિયાણામાં કાળું સોનું કહેવામાં આવે છે. બ્રાઝિલે હરિયાણા સરકારને મુર્રાહ જાતિના જર્મપ્લાઝમ એટલે કે વીર્ય (Murrah Buffalo germplasm)માટે કહ્યું છે.

હરિયાણાના કૃષિ અને પશુપાલન મંત્રી જેપી દલાલ એક પ્રતિનિધિમંડળ સાથે બ્રાઝિલ ગયા છે. તેમણે માહિતી આપી હતી કે ઉબેરાબા, બ્રાઝિલમાં સ્થિત અલ્ટા જિનેટિક્સ લેબોરેટરીએ હરિયાણા પશુધન વિકાસ બોર્ડ દ્વારા ગુણવત્તાયુક્ત મુર્રાહ જર્મપ્લાઝમ મેળવવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી છે. જેથી તેઓ મુર્રાહ જર્મપ્લાઝમ કરતાં વધુ દૂધ ઉત્પાદન સાથે પ્રાણીઓની જાતિઓ તૈયાર કરી શકે. હાલમાં આ લેબોરેટરી ઈટાલીથી જર્મપ્લાઝમ મંગાવી રહી છે.

વધુ દૂધ આપવું એ મુરાહ ભેંસની સૌથી મોટી વિશેષતા છે. તે દરરોજ સરેરાશ 20 લિટર દૂધ આપે છે. ઘણી 35 લિટર સુધી દૂધ આપવા સક્ષમ છે. તે હરિયાણામાં પશુપાલકોની પ્રથમ પસંદગી છે. હરિયાણાના કૃષિ અને પશુપાલન મંત્રી દલાલના નેતૃત્વમાં એક પ્રતિનિધિમંડળ આ દિવસોમાં બ્રાઝિલના અભ્યાસ પ્રવાસ પર છે.

મંગળવારે બ્રાઝિલના ઉબેરેબામાં બ્રાઝિલિયન એસોસિએશન ઑફ જેબુ બ્રીડર્સ (એબીસીઝેડ)ના મુખ્યમથક ખાતે એબીસીઝેડના પ્રમુખ રિવાલ્ડો મચાડો બોર્ગેસ જુનિયરને પ્રતિનિધિમંડળ મળ્યું. તે 22000 થી વધુ ડેરી ખેડૂતોનું બ્રાઝિલિયન ડેરી કેટલ ફાર્મર્સ એસોસિએશન છે. બ્રાઝિલમાંથી સ્વદેશી પ્રાણી જર્મપ્લાઝમ (વીર્ય) ની સારી ગુણવત્તા લાવવાની પદ્ધતિઓ અંગે બેઠકમાં ચર્ચા કરવામાં આવી હતી.

ગામમાં રહેતા ખેડૂતો ભેંસ પાળી દુધનો વ્યવસાય કરીને સારો નફો કમાઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં ભેંસોને યોગ્ય રીતે પસંદ કરવી સૌથી જરૂરી છે. જો તમે ભેંસની આવી જાતિ પસંદ કરી હોય, જેની દૂધ આપવાની ક્ષમતા ઓછી હોય, તો તમારો વ્યવસાય સંપૂર્ણપણે બરબાદ થઈ શકે છે. અહીં અમે તે ભેંસ વિશે જણાવી રહ્યા છીએ, તેમને ઘરે લાવ્યા પછી, તમે વાર્ષિક બમ્પર નફો મેળવી શકો છો.

ભેંસની વિવિધ જાતિ

1. મુર્રાહ જાતિની ભેંસોને વિશ્વમાં સૌથી વધુ દુધાળા પ્રાણીઓ ગણવામાં આવે છે. આ ભેંસ એક દિવસમાં 13-14 લિટર દૂધ આપે છે. મુર્રાહ ભેંસ પાળતા ખેડૂતોને તેમના ખોરાકની ખાસ કાળજી લેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
2. મહેસાણાની ભેંસ એક દિવસમાં 20 થી 30 લિટર દૂધ આપે છે. ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રના ખેડૂતો આ ભેંસને મોટા પાયે પાળે છે.
3. મહારાષ્ટ્રમાં જોવા મળતી પંઢરપુરી ભેંસ તેની દૂધ આપવાની ક્ષમતા માટે પણ જાણીતી છે. સાથે સાથે સુરતી ઓલાદની ભેંસ દૂધ ઉત્પાદનની બાબતમાં પણ પાછળ નથી. આ બંને ભેંસ દર વર્ષે સરેરાશ 1400 થી 1600 લિટર દૂધ આપે છે.
4. જાફરાબાદી, સંભાલપુરી ભેંસ, નીલી-રવી ભેંસ, ટોડા ભેંસ, સથકણારા ભેંસ ડેરી વ્યવસાય કરતા ખેડૂતો માટે સારી સાબિત થઈ શકે છે. આ તમામ ભેંસો વાર્ષિક 1500 લીટર થી 2000 લીટર દૂધ આપે છે અને ખેડૂતોને સારો નફો આપે છે.