શાકભાજીની ખેતી કરતા ખેડૂતો માટે 4 બેસ્ટ ટિપ્સ, ખર્ચ ઘટશે તો આવકમાં થશે ઝડપથી વધારો

કોરોનાના (Corona) આ યુગમાં ઘણું બદલાઈ ગયું છે. સામાન્ય માણસની ખાવા-પીવાની આદતોમાં પણ બદલાવ આવ્યો છે. આથી ખેડૂતો ફળો અને શાકભાજીની ખેતી પર વધુ ધ્યાન આપી રહ્યા છે. કૃષિ વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે આ સમયે ખેડૂતોને (Farmers) શાકભાજીના સારા ભાવ મળી રહ્યા છે. જો કે, આ દિવસોમાં શાકભાજી ઉગાડતી વખતે ઘણું ધ્યાન આપવું જરૂરી છે. કારણ કે તેમાં અનેક રોગોનો ખતરો રહે છે.

ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદ સેન્ટ્રલ એગ્રીકલ્ચરલ યુનિવર્સિટી, પુસાના વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક ડૉ. એસ.કે. સિંહે TV9ને જણાવ્યું હતું કે, આ સિઝનમાં સફેદ સડોનો રોગ ખૂબ જ પરેશાન કરે છે. તે એક વિનાશક રોગ છે. જે ફ્રેન્ચ બીન છોડના તમામ ઉપલા ભાગોને ચેપ લગાવી શકે છે. ફ્રેન્ચ બીન કઠોળ ઉપરાંત આ રોગના રોગનું પરિબળ બીન, બ્રાસિકા, ગાજર, ધાણા, કાકડી, લેટીસ, તરબૂચ, ડુંગળી, કુસુમ, સૂર્યમુખી જેવા અન્ય ઘણા પાકોને પણ ચેપ લગાડે છે, ટામેટા જેવા પાકો માટે ઘાતક છે.

કૃષિ વૈજ્ઞાનિકની 4 ટીપ્સ

ડૉ. એસ.કે. સિંઘના જણાવ્યા મુજબ પાંદડા, ફૂલો અથવા શીંગો પર કથ્થઈ-ભૂરા રંગનો નરમ રોટ વિકસે છે. ત્યારબાદ સફેદ કોટોની ઘાટનો વિકાસ થાય છે. જમીનની સપાટીની નજીકના દાંડીમાં ચેપને કારણે છોડ સુકાઈ જાય છે. કાળા, બીજ જેવા વિશ્રામી શરીર ‘સ્ક્લેરોટીયા’ નામનું માળખું રચાય છે, દાંડીની અંદર ઘાટ વિકસે છે. છોડ દરેક ઉંમરે આ રોગ માટે સંવેદનશીલ હોય છે, પરંતુ મોટાભાગના ચેપ ફૂલો દરમિયાન અને પછી શીંગો પર થાય છે.

ડૉ. સિંઘના જણાવ્યા અનુસાર હવાથી જન્મેલા એસ્કોસ્પોર્સ જૂના અને મરતા ફૂલોને ચેપ લગાડે છે.આ પછી ફૂગ આસપાસના પેશીઓ અને અવયવોમાં વધે છે, જે ઝડપથી મૃત્યુ પામે છે. પાંદડા અને ડાળીઓ પર પડતા ચેપગ્રસ્ત ફૂલો પણ પાકની અંદર રોગ ફેલાવે છે. પરિવહન કરતી વખતે અને સંગ્રહ કરતી વખતે શીંગો પર સફેદ સડો વિકસી શકે છે. આ રોગ વાયુજન્ય બીજકણ દ્વારા ફેલાય છે. આ રોગના બીજકણ પવન દ્વારા કેટલાક કિલોમીટર સુધી ફેલાય છે.

આ રોગનો ફેલાવો ગાઢ વાવેતર લાંબા સમય સુધી વધુ ભેજ, ઠંડા, ભીના હવામાનને કારણે વધુ ફેલાય છે. સફેદ રોટ 5 °C થી 30 °C તાપમાને 20 °C થી 25 °C ની મહત્તમ શ્રેણી સાથે વિકસે છે. સ્ક્લેરોટીયા પર્યાવરણીય પરિસ્થિતિઓના આધારે કેટલાક મહિનાઓથી 7 વર્ષ સુધી જમીનમાં ક્યાંય પણ જીવિત રહી શકે છે. ટોચની 10 સે.મી.ની જમીનમાં સ્ક્લેરેટ ઠંડી, ભેજવાળી પરિસ્થિતિઓના સંપર્કમાં આવ્યા પછી અંકુરિત થશે.

આ રોગના નિવારણ માટે પિયત ન આપવું અને બપોરના સમયે પિયત આપવાનું ટાળવું જરૂરી છે. ફૂલોના આવવાના સમયે ફૂગનાશક સાથે છંટકાવ કરો. ઉપદ્રવિત પાકને ઊંડો ખેડવો જોઈએ. રોગની તીવ્ર અવસ્થામાં કઠોળ વચ્ચે ઓછામાં ઓછું 8 વર્ષનું પાકનું ચક્ર અપનાવવું જોઈએ.

આ પણ વાંચો : દેશમાં 43.38 લાખ ખેડૂતો કરી રહ્યા છે ઓર્ગેનિક ખેતી, જાણો ક્યા રાજ્યના ખેડૂતો કરે છે સૌથી વધારે સજીવ ખેતી

આ પણ વાંચો : ખેડૂતો નેનો યુરિયા લિક્વિડનો ઉપયોગ બે વર્ષ સુધી કરી શકાશે, પાક ઉત્પાદનમાં થશે વધારો