ભારતીય સેના, ભારતીય વાયુસેના અને ભારતીય નૌકાદળમાં અધિકારી બનવા માટે દેશમાં બે મુખ્ય પરીક્ષાઓ છે. પ્રથમ નેશનલ ડિફેન્સ એકેડમી એટલે કે National Defence Academy (NDA) અને બીજી જોઈન્ટ ડિફેન્સ સર્વિસ Combined Defence Services (CDS). આ બંને પરીક્ષાઓ UPSC દ્વારા લેવામાં આવે છે. NDA અને CDS બંને દ્વારા, ભારતીય નૌકાદળ, આર્મી અને નેવીમાં જોડાતાં યુવાનો સીધા જ ઓફિસર બને છે. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ થાય છે કે આ બંને વચ્ચે શું તફાવત છે?
નિવૃત્ત કર્નલ જ્ઞાન પ્રકાશ મિશ્રા કહે છે કે બંનેના એન્ટ્રી લેવલમાં તફાવત છે. NDAનું એન્ટ્રી લેવલ ઇન્ટર છે અને CDSનું યુજી છે. બંને માધ્યમો દ્વારા ભરતી થયેલા યુવાનોને ત્રણેય સેનાઓમાં મોકલવામાં આવે છે. એનડીએના લોકોની પાંખ ત્રણ વર્ષની તાલીમ પછી નક્કી કરવામાં આવે છે. ફરક માત્ર બંનેના તાલીમના સમયમાં છે. NDAની તાલીમ ચાર વર્ષની હોય છે, જ્યારે CDSની તાલીમ દોઢ વર્ષમાં પૂરી થાય છે. ચાલો આ બે વચ્ચેના તફાવતને વધુ સારી રીતે સમજીએ.
આ પણ વાંચો : રક્ષા પ્રધાન રાજનાથસિંહે ત્રણેય સેના પ્રમુખોની બોલાવી તાકીદની બેઠક, વિદેશ પ્રધાન-CDS પણ રહેશે હાજર
કર્નલ મિશ્રાના કહેવા પ્રમાણે, બંને માધ્યમથી ભરતી થયેલા યુવાનો સેનાની અલગ-અલગ પાંખોમાં ઓફિસર બને છે, તો શ્રેષ્ઠ કોણ? આવો સવાલ જ ઉભો નથી થતો. બંને સમાન છે. એનડીએના લોકો ઇન્ટર પછી આવે છે, પછી તેમને વધુ તાલીમ લેવાની હોય છે અને સીડીએસના લોકો યુજી પૂર્ણ કર્યા પછી આવે છે, પછી તેમની તાલીમનો સમય ઓછો થાય છે. આ રીતે બંને વચ્ચે કોઈ તફાવત નથી.
CDS ની ભરતી વખતે જ નક્કી કરવામાં આવે છે કે આર્મી, એરફોર્સ કે નેવીમાં કોણ જશે.NDAના લોકોની ટ્રેનિંગ બે ભાગમાં કરવામાં આવે છે. ત્રણ વર્ષ એકસાથે અને સંબંધિત એકેડેમીમાં બીજી પ્રશિક્ષણ શાખા ફાળવવામાં આવ્યા પછી જ્યારે CDS લોકોને સીધા ભારતીય આર્મી, એરફોર્સ અને નેવીના તાલીમ કેન્દ્રોમાં મોકલવામાં આવે છે.
હવે કેટલીક મૂળભૂત માહિતી પણ જોઈએ. NDAને હિન્દીમાં નેશનલ ડિફેન્સ એકેડમી અને અંગ્રેજીમાં National Defence Academy કહે છે. આમાં, ત્રણેય સેનાઓ માટે ભરતીની વ્યવસ્થા છે. મતલબ કે આર્મી, એરફોર્સ અને નેવીમાં જોડાવા માટે એનડીએની પરીક્ષા પાસ કરવી પડશે. અહીંથી ભરતી થયેલા યુવાનો સીધા ઓફિસર બને છે. પરીક્ષા વર્ષમાં બે વખત લેવામાં આવે છે. સેન્ટ્રલ પબ્લિક સર્વિસ કમિશન આ પરીક્ષાનું આયોજન કરે છે.
NDA પરીક્ષામાં ભાગ લેવા માટે પ્રથમ પાત્રતા એ છે કે તમારે અપરિણીત હોવું આવશ્યક છે. ઓછામાં ઓછું 12 પાસ હોવું જરૂરી છે. વિષય કંઈપણ હોઈ શકે છે. હા, જો ઈન્ટરમાં ફિઝિક્સ અને મેથ્સ હોય તો ત્રણ વર્ષની ટ્રેનિંગ પૂરી કર્યા પછી ત્રણેય સર્વિસ માટે તમારો રસ્તો ખૂલી જાય છે, જો નહીં, તો તમે એરફોર્સ અને નેવીમાં નહીં જઈ શકો. તમને સૈન્યમાં અધિકારી બનવાની તક મળશે અને તમને વધુ તાલીમ માટે સીધા જ ભારતીય મિલિટરી એકેડમીમાં મોકલવામાં આવશે. ઉંમર 19 વર્ષ અને ઊંચાઈ ઓછામાં ઓછી 157 સેમી હોવી જોઈએ.
હવે ચાલો CDS ને પણ જાણીએ… CDS ને હિન્દીમાં જોઈન્ટ ડિફેન્સ સર્વિસ અને અંગ્રેજીમાં Combined Defence Services કહેવાય છે. આ પરીક્ષા પણ UPSC દ્વારા જ લેવામાં આવે છે. એનડીએની જેમ આ પરીક્ષા પણ વર્ષમાં બે વખત લેવામાં આવે છે. આના દ્વારા કોઈપણ યુવક ત્રણેય સેનામાં ઓફિસર બની શકે છે. તાલીમ માટે તમારે સંબંધિત એકેડમીમાં જવું પડશે. મતલબ કે, જો તમે આર્મી, પછી IMA, એરફોર્સ, પછી એરફોર્સ એકેડેમી અને નેવી માટે સિલેક્ટ થાવ તો નેવલ એકેડમીમાં દોઢ વર્ષની કડક તાલીમ પછી તમે ઓફિસર બનશો.
સીડીએસ અપ્લાય કરવા માટેની પ્રથમ શરત ગ્રેજ્યુએટ હોવી જરૂરી છે. જો તમે કોઈપણ વિષયમાં સ્નાતક છો તો તમે અરજી કરી શકો છો. આ માટે ઉંમર 19થી 25 ની વચ્ચે હોવી જોઈએ. હા, જો તમને નેવી અથવા એરફોર્સમાં રસ હોય તો તમારે UGમાં ફિઝિક્સ, કેમેસ્ટ્રી, મેથ્સ અથવા એન્જિનિયરિંગ ડિગ્રીની જરૂર છે. જો તમારી પાસે ભૌતિકશાસ્ત્ર, રસાયણશાસ્ત્ર, ગણિત અથવા એન્જિનિયરિંગની ડિગ્રી નથી, તો તમારા માટે આર્મીમાં શક્યતાઓ છે. અહીં પણ તમને ટેકનિકલ વિંગમાં જવાની તક નહીં મળે.